ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ

Άγαλμα του Λυκούργου στο Δικαστήριο Βρυξελλών 

Ο Αριστοτέλης τοποθετεί τον Λυκούργο ως σύγχρονο του Ιφίτου, (Ο Παυσανίας αναφέρει και αυτός, ότι ο Ίφιτος ήταν σύγχρονος του νομοθέτη της Σπάρτης Λυκούργου.) ο οποίος έζησε γύρω στα -884. Με τη συνδρομή του Ιφίτου ο Λυκούργος εγκαθίδρυσε την ιερή εκεχειρία της Ολυμπίας, σύμφωνα με την οποία απαγορεύονταν όλες οι πολεμικές συγκρούσεις κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων και προστάτευε τους Ηλείους από οποιαδήποτε ενδεχόμενη εχθρική επίθεση (Müller, Dor. 1.7.7.).

Ο Ξενοφών διαφοροποιείται σημαντικά από τον Αριστοτέλη, τοποθετώντας τον περισσότερο από 200 χρόνια νωρίτερα, δηλαδή στην εποχή των Ηρακλειδών (Xen. Rep. Lac. 10.8.). 

Κατά τη βιογραφία του Πλουτάρχου, ο Λυκούργος ήταν γιος του βασιλιά Ευνόμου, ο οποίος έχασε τη ζωή του εξαιτίας της ανομίας και της αταξίας που επικρατούσαν τότε στη Σπάρτη. Τον σκότωσαν όταν επιχείρησε να χωρίσει συμπλεκόμενους πολίτες. Τον διαδέχθηκε ο Πολυδέκτης, πρεσβύτερος αδελφός του Λυκούργου. Πέθανε όμως και αυτός, και ο θρόνος πέρασε στον Λυκούργο. Τότε ο Λυκούργος πληροφορήθηκε ότι η χήρα του αδελφού του περίμενε παιδί. Έσπευσε να διακηρύξει ότι αν το παιδί που θα γεννιόταν ήταν αγόρι, ο θρόνος τού ανήκε, και ο ίδιος θα περιοριζόταν στα καθήκοντα του επιτρόπου του ανήλικου βασιλιά.

H χήρα όμως είχε άλλα σχέδια. Πρότεινε στον Λυκούργο να ξεφορτωθεί η ίδια το παιδί προτού γεννηθεί, να παντρευτούν και αυτός να εξακολουθήσει να είναι βασιλιάς.

Ο Λυκούργος ένιωσε απέχθεια για την απαίσια νύφη του, αλλά συνέλαβε και αυτός το δικό του σχέδιο. Προσποιήθηκε ότι δέχεται την πρόταση της χήρας, αλλά τη συμβούλευσε να μη θέσει σε κίνδυνο τη ζωή της παίρνοντας φάρμακα για να «ρίξει» το παιδί, μόνο να το αφήσει να γεννηθεί και μετά θα ανελάμβανε αυτός να το εξαφανίσει.

Όταν το παιδί γεννήθηκε (ήταν αγόρι), ο Λυκούργος, για να το προστατέψει, το απομάκρυνε αμέσως από την επικίνδυνη μητέρα του και του έδωσε το όνομα Χαρίλαος, δηλαδή χαρά του λαού. Άρχισαν όμως δολοπλοκίες και διαβολές από το περιβάλλον της προδομένης βασιλομήτορος, και ο Λυκούργος, προσβεβλημένος αλλά και φοβούμενος για τον εαυτό του, αποφάσισε να φύγει από τη Σπάρτη για μεγάλη περιοδεία.

Τα ταξίδια του έφεραν τον Λυκούργο στην Κρήτη, στην Ιωνία, στην Ινδία, στην Αίγυπτο, στη Λιβύη, ίσως ακόμη και στην Ισπανία. Ο Λυκούργος μελέτησε τους νόμους και τον τρόπο ζωής των ανθρώπων σε αυτούς τους τόπους και διαμόρφωσε το δικό του σύστημα. Ύστερα από χρόνια επέστρεψε στη Σπάρτη για να το εφαρμόσει, αφού προηγουμένως επισκέφθηκε το Μαντείο των Δελφών για να λάβει τη θεϊκή συγκατάθεση.

H αποδοχή του πολιτεύματος του Λυκούργου από τους Σπαρτιάτες δεν υπήρξε απρόσκοπτη. Λόγω των μέτρων λιτότητας που επέβαλε και του πνεύματος ισότητας που το χαρακτήριζε, οι πλούσιοι αντέδρασαν βίαια σε αυτό, έφτασαν μάλιστα να πάρουν με τις πέτρες τον εισηγητή του, ο οποίος έφυγε τρέχοντας από την αγορά για να γλιτώσει, αν και κατά τη συμπλοκή έχασε το ένα του μάτι.

Τελικά οι νόμοι του Λυκούργου εφαρμόστηκαν στη Σπάρτη, αν και δεν καταγράφηκαν.

Ο Λυκούργος θεωρείται ο νομοθέτης της αρχαίας Σπάρτης που καθιέρωσε τον στρατιωτικό προσανατολισμό της σπαρτιατικής κοινωνίας σύμφωνα με χρησμό του Απόλλωνα από το μαντείο των Δελφών. Όλες οι μεταρρυθμίσεις του απευθύνονταν στις τρεις αρετές των Σπαρτιατών: ισότητα (μεταξύ των πολιτών), στρατιωτική ικανότητα και λιτότητα.

Ο Λυκούργος όταν ολοκλήρωσε το έργο του, όρκισε τους Σπαρτιάτες ότι δεν θα αλλάξουν τους νόμους του, ώσπου να επιστρέψει και κατόπιν έφυγε για τους Δελφούς, ή την Κρήτη.
Έφυγε από τη Σπάρτη για πάντα, ώστε να μην αλλάζουν τη νομοθεσία του οι συμπολίτες του, που είχαν ορκιστεί να μην το κάνουν παρά μόνο αν κάποτε επέστρεφε.
Εκεί, θεωρώντας ότι είχε πλέον ζήσει αρκετά, έπαψε να τρώει, ώσπου πέθανε από ασιτία. Δεν επέστρεψε λοιπόν στη Σπάρτη και έτσι οι Σπαρτιάτες, πιστοί στον όρκο τους, δεν άλλαξαν το πολίτευμά του.

www.tovima.gr , https://el.wikipedia.org