ΕΡΩΣ Ο ΠΛΑΤΩΝΙΚΟΣ

Ίσως κάποιοι αρχίσουν να διαβάζουν αυτό το κείμενο με κάποια περιέργεια, περιμένοντας να δουν περιγραφή της ερωτικής πράξης του αρσενικού με το θηλυκό. Αυτό δηλαδή που μπορούν να κάνουν και το αρσενικό με το θηλυκό κουνούπι. Κατ αρχάς η γνώση δεν αποκαλύπτεται στους περίεργους (Σύμφωνα με την ρήση-εντολή του Ηράκλειτου).

Ο Έρως κατά τον Σωκράτη δεν είναι αυτό που κάνουν η αρσενικιά και η θηλυκά μύγα ή οι άνθρωποι για να αναπαραχθούν. Είναι και αυτό, αλλά είναι κάτι πολύ ευρύτερο, δυνατότερο, σημαντικότερο, μεγαλύτερο. Η σωματική ερωτική πράξη είναι το πρώτο και κατώτερο σκαλοπάτι για τον Αληθινό Έρωτα, που είναι ο θείος Δαίμων με την αρχαιοελληνική σημασία της λέξεως (και όχι με την σημερινή συκοφαντική σημασία), που οδηγεί στον Κόσμο των Ιδεών. Έρωτα ο Σωκράτης εννοούσε κάτι που συνέχει τα πάντα, μα τα πάντα στη ζωή, που είναι ο συνδετικός κρίκος και η γεννήτρια δύναμη κάθε δημιουργίας. Ο Παυσανίας κάνει διάκριση σε δυο μορφές του Έρωτος, διότι και Αφροδίτες δυο υπάρχουν, η Ουρανία και η Πάνδημος.

Ο Πάνδημος Έρως είναι Έρως των φαύλων ανθρώπων, που αποβλέπουν μόνο στα σώματα και καθόλου πάρα πέρα, ενώ ο Ουράνιος Έρως αποβλέπει στο ηθικό κυρίως μέρος. Ο ιατρός Ερυξίμαχος, λέγει πως ο Έρως είναι η αρμονία των εναντίων σε όλον τον κόσμο, στα έμψυχα και στα άψυχα, και είναι κόσμιος και ευεργετικός, όταν υπάρχει αρμονική συνδιαλλαγή των στοιχείων, αισχρός και ολέθριος, όταν επικρατεί σε αυτά η ακολασία. «Οι αμύητοι και οι άξεστοι με θυρόφυλλα πολύ μεγάλα να φράξουν τα αυτιά τους». Είπε ένας πρόγονος μας πριν ξεκινήσει να μιλά για των Έρωτα. Και να πάρουν τα μάτια τους από αυτά τα κείμενα. Το λιγότερο δεν θα καταλάβουν τίποτε…

Όποιος διακατέχεται από την θεία αυτή μανία του Έρωτα, αγαπά το ωραίο, είτε είναι μια ευγενική και καλοκαμωμένη ψυχή που η δροσιά της μαγεύει είτε σώμα, ή πρόσωπο, ή ένα ωραίο τοπίο, ή ένα ωραίο λουλούδι ή μουσική, ή ένας αξιόλογος ζωγραφικός πίνακας, ή ένας λόγος, που ακούει ή διαβάζει, μεστός από φιλοσοφικές αλήθειες κλπ.

Γιατί αγαπά το ωραίο;

Γιατί η ψυχή έχει στην προτέρα της ζωή αντικρύσει την Απόλυτη Ομορφιά. «Ανθρώπου ψυχή του Θείου μετέχει» και «πάσα ψυχή αθάνατος». Η ψυχή συνυπήρχε στην Θεία Ολότητα ως μετέχουσα του Θείου, πριν ξεπέσει στο σώμα-όστρακο.

Ήταν η ψυχή του ανθρώπου ένα τμήμα από το Φως της Θεϊκής Ολότητας. Ένα «κομμάτι» από την Θεία Ολότητα, μια σπίθα ή φλόγα από το θείον Φως εμφυτεύεται στον άνθρωπο με την γέννηση του [Για να είμαστε σωστοί, με την σύλληψη του, τότε συλλαμβάνετε η ψυχή από την υλη και αυτό σημαίνει σύλληψη]. Και αφού μετείχε κάποτε στο θείο, διατηρεί τους δεσμούς της με Αυτό. Και ο Έρως την ξανά οδηγεί προς Αυτό. Το ωραίο λοιπόν, λειτουργεί σαν καθρέφτης. Αντανακλά κάποιες λίγες αχτίδες από αυτήν την Θεία Ομορφιά, που κάποτε η ψυχή είχε ζήσει. Γίνεται αφορμή η θέα ή το άκουσμα (αν πρόκειται για μουσική) του κάλλους να ξαναθυμηθεί την προτέρα Ομορφιά, που κάποτε είχε γνωρίσει.

Γι αυτό και ριγεί η ψυχή εμπρός στο ωραίο. Ένα ιερό γλυκό ρίγος την στιγμή αυτή του αντικρίσματος ή του ακούσματος του ωραίου την διαπερνά. Μια γλυκιά νοσταλγία αυτού που κάποτε είχε ζήσει. Και αυτό το θειο πάθος, κατά τον Σωκράτη, είναι αυτό που αποκαλούμε Έρωτα.

Να θυμίσουμε πως τον σωματικό έρωτα δεν τον απορρίπτει ο Πλάτων, απλώς τον θεωρεί ως το πρώτο σκαλοπάτι. Υπάρχουν κι άλλα ακόμη υψηλότερα. Ο κατεχόμενος από πνευματικό Έρωτα εγκυμονεί κι αυτός. Λ.χ. ο καλλιτέχνης κυοφορεί την έμπνευση, βασανίζεται να γεννήσει και γεννά το πνευματικό του έργο, λ.χ. το άγαλμα, ή τον ζωγραφικό πίνακα, ή το μουσικό κομμάτι που δημιούργησε. Οι γονείς γεννούν στα παιδιά τους τα λόγια και τις προτροπές για το πώς να τα βγάλουν πέρα στη ζωή τους. Ο παιδαγωγός εγκυμονεί τους λόγους για την αρετή, για το ποιος πρέπει να είναι ο άνθρωπος και ποιον δρόμο να ακολουθήσει στην ζωή του. Έτσι από μάθηση σε μάθηση θα καταλήξει στην μάθηση εκείνη, που δεν είναι τίποτε άλλο πάρα η Γνώση της Απολύτου Ομορφιάς.

Αν υπάρχει κάτι για το οποίο αξίζει να ζει ο άνθρωπος, αυτό είναι το να φτάσει μέχρι την θέα αυτού του Απολύτου του Αγαθού. Το οποίον αν κανείς ποτέ το αντικρύσει, θα του φανεί πως δεν έχει καμία σχέση με τον χρυσό και τα ωραία ρούχα ή τα ωραία σώματα, τα οποία βλέπων τώρα, μένει με ανοιχτό τον στόμα και για τα οποία κάνει τα πάντα για να τα αποκτήσει. Αλλά αν κάνει έτσι για αυτά τα θνητά, τότε τι πρέπει να υποθέσουμε ότι συμβαίνει σε εκείνον τον άνθρωπο, ο οποίος μπορεί να αντικρύσει αυτήν την Απόλυτη Ομορφιά, μη εξαρτώμενη από ανθρώπινα σάρκινα μέλη και την άλλη περισσή ματαιότητα της θνητής φύσεως;

Αυτό είναι ΕΡΩΣ για τους αρχαίους Έλληνες. Και βγήκε ο Βίκτωρ Ουγκώ και μας είπε την αερολογία του. «Έρως είναι ο ασπασμός των αγγέλων προς τα άστρα». Ευχαριστούμε πολύ, ωραία λόγια αλλά κενά περιεχομένου.

Αυτόν τον Έρωτα λάτρευαν οι Έλληνες, και σε αυτόν τον Έρωτα ανήγειραν ναούς. Και ο πιο φημισμένος όπως είπα και άλλου, αυτός των Θεσπιέων. Όλους τους κατέστρεψαν θηριωδώς τα μανιασμένα στίφη των φανατικών οπαδών του εξ Ιουδαίας δόγματος, οι τα φαιά φέροντες και ο εσμός των μελαγχλαίνων. Και στα σχολεία είχαν αγάλματα του Έρωτος, όπως μαθαίνουμε από τον Θεόκριτο. Γιατί οι Έλληνες ήξεραν πολύ καλά τι είναι Έρως και μέσα στην καθαρότητα τους δεν είχαν τίποτα να κρύψουν. Και ήρθαν οι αμόρφωτοι, οι εχθροί της φιλοσοφίας και της γνώσης, να μας πουν ότι ο Έρωτας είναι κακό βρώμικο πράγμα και αμαρτία...

Τα στοιχεία είναι από το περιοδικό «Μαχόμενος Ελληνισμός» 3^Ο τεύχος, σελ. 279 του Αλκιβιάδη Μπεναρδή