ΜΟΥΣΙΚΗ

Η λέξη μουσική σύμφωνα με τα γραπτά των αρχαίων ελλήνων ποιητών και φιλοσόφων παράγεται από το «Μούσα». Το Μούσα πάλι, παράγεται από το μα-ούσα = Μούσα. Το «μα» είναι ρίζα του ρήματος μάω - μω = επινοώ ή ψάχνω ή ζητώ διανοητικά. (Στη Δωρική διάλεκτο η λέξη «Μούσα» είναι «Μώσα»). Η λέξη μουσική, στη σημερινή εποχή, σημαίνει η τέχνη των ήχων, αντίθετα με τους αρχαίους έλληνες οι οποίοι έδιναν στη λέξη μουσική διαφορετικό νόημα, εννοούσαν την αδιάλυτη ενότητα ήχου και λόγου, κάτι που δεν υφίσταται στις  μέρες μας. Με την άθληση γυμνάζεται το σώμα, ενώ με την Μουσική το πνεύμα. Η μουσική, το δώρο των Μουσών, στην αρχαία Ελλάδα προσδιόριζε και χαρακτήριζε τον άνθρωπο που πράττει, σκέφτεται και αισθάνεται. Έτσι ως μέσο πνευματικής  ωρίμανσης, η λέξη που θα χαρακτήριζε την αρχαία ελληνική μουσική, δεν είναι η λέξη « τέχνη » αλλά οι λέξεις παιδεία και δύναμη. Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι εκείνος που έπαιζε τον αυλό π.χ. ονομαζόταν αυλητής και όχι μουσικός  δηλαδή θεωρούταν ένας απλός εκτελεστής. Όμως μετά τον διαχωρισμό της μουσικής από τον λόγο, την γλώσσα, ο οποίος έγινε λίγο μετά τον Πλάτωνα, βλέπουμε την χρήση της έννοιας μουσικός . Αυτή η μεταβολή έμελλε να είναι η γέννηση μιας αυτόνομης τέχνης που, όπως προαναφέρθηκε, ήταν ενταγμένη μέσα στον λόγο. Με τη Μελέτη προκαλείται ο στοχασμός (σκέψη), με τη Μνημοσύνη η ενθύμηση (μνήμη) και με την Ωδή το μέλος, το οποίο με τη φωνή του ανθρώπου ερμηνεύει τη Μελέτη και τη Μνημοσύνη. Η γνωστότερη θεωρία των Ελλήνων για την μουσική οφείλεται στους Πυθαγόρειους και αναπτύχθηκε πρώτα απ’ τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη και αργότερα απ’ τη σχολή των Περιπατητικών και των Στωϊκών, είναι αυτή του Ήθους. Παραδέχεται ότι τα ηχητικά φαινόμενα συνδέονται άμεσα με τις ψυχικές καταστάσεις κι ότι μια ορισμένη σειρά ήχων μπορεί να προκαλέσει ένα συγκεκριμένο συναίσθημα. Το ήθος ενός τραγουδιού εξαρτιόταν πρώτ’ απ’ όλα από τον ρυθμό, και ύστερα απ’ τον τρόπο, τη συνοδεία, την υπόκρουση, κ.α. Ο Δώριος τρόπος έλεγαν, δυναμώνει τον χαρακτήρα, διδάσκει θάρρος εμπρός στον κίνδυνο και καρτερικότητα στη δυστυχία. Ο Φρύγιος (ο τρόπος του διθυράμβου) - όπως και ο ήχος του αυλού - έχει τη δύναμη να ξεσηκώνει και να φλογίζει τα πνεύματα. Κι αφού λοιπόν η μουσική έχει μια τέτοια ηθική δύναμη, πρέπει να χρησιμοποιείται για την αγωγή των νέων. Κι εύκολα καταλαβαίνει κανείς πόσο πολύ ανώτερη είναι αυτή η αρχαία θεωρία απ’ την σύγχρονη που περιορίζεται, σχεδόν αποκλειστικά, στους τεχνικούς κανόνες. Βέβαια, η σχετική απλότητα της μουσικής των Ελλήνων, τους επέτρεπε να διαπιστώνουν, με αυστηρό πειραματικό έλεγχο, την καλή ή κακή επίδραση των διάφορων ήχων, πράγμα που θα ΄ταν αδύνατο σήμερα. Σίγουρα όμως, ως αρχή, η θεωρία του ήθους είναι σωστή και μπορεί και στην εποχή μας ακόμη να μας διδάξει πολλά.

http://www.peemde.gr/portal/index.php