ΔΕΣΠΟΙΝΑ: ΤΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΣ ΤΩΝ ΕΛΕΥΣΙΝΙΩΝ

Στην Ελληνική Μυθολογία, Δέσποινα αποκαλούνταν μία κόρη της θεάς Δήμητρας και του θεού Ποσειδώνα.
Η Δέσποινα γεννήθηκε στο Λύκαιο όρος. Η κόρη που το όνομα της θεωρούνταν μυστικό, και για αυτό την αποκαλούσαν Δέσποινα. Την Δέσποινα ανέθρεψε ο Τιτάνας Άνυτος.
Το όνομά της δεν διασώθηκε σε καμία πηγή, γιατί ήταν απόρρητο, αλλά οι Αρκάδες την αποκαλούσαν Δέσποινα, της οποίας το όνομα ήξεραν μόνο κάποιοι μυημένοι στα Ελευσίνια, και απαγορευόταν αυστηρά να προφερθεί.

Για να μην προφέρουν λοιπόν το απαγορευμένο όνομα, την έλεγαν  Δέσποινα.... (=η Κυρία).
Το Δέσποινα είναι στην ουσία επίθετο, διγενές και δικακατάλητο, με αρσένικο τύπο τον γνωστό μας Δεσπότη, εξ'ου και οικο-δεσπότης, οικο-δέσποινα. Δεμ<σ>πότνια. Πότνια=κυρά, αφέντρα, κυρίαρχη.
Γι' αυτό και προσωνύμιο της θεάς Αρτέμιδος είναι το "Πότνια θηρών"= η κυρά των θηραμάτων(του κυνηγιού). Το πρώτο συνθετικό  προέρχεται από την ίδια ρίζα -ΔΗ- που έχει να κάνει με τη Γη,
Στην Αρχαία Λυκόσουρα υπήρχε ναός της Δέσποινας.

Σύμφωνα με την περιγραφή του Παυσανία στο ναό υπήρχε σύμπλεγμα της Δήμητρας μαζί με την Δέσποινα έργο του Δαμοφώντος. Στο σύμπλεγμα η Δήμητρα με την Δέσποινα ήταν καθισμένες σε θρόνο δίπλα δίπλα. Η Δήμητρα κρατούσε δάδα και η Δέσποινα σκήπτρο. Δίπλα στον θρόνο της Δήμητρας στεκόταν η Άρτεμις φορώντας φαρέτρα και κρατώντας δέρμα ελαφιού. Δίπλα στην Δέσποινα στεκόταν ο Τιτάνας Άνυτος οπλισμένος.

Ο αφιερωμένος σε αυτήν ναός στη Λυκόσουρα ήταν ιδιαίτερα σεβαστός απ' όλους τους Πελοποννήσιους, γι’ αυτό και όταν το -368 οι Λυκοσουρείς κλείστηκαν μέσα, αντιτιθέμενοι στην εγκατάλειψη της πατρογονικής τους εστίας και στην μετακόμιση τους στην Μεγαλόπολη, δεν παρενοχλήθηκαν από κανένα. Ανακαλύφθηκε στα τέλη του 19^ου αιώνα στο λόφο που ήταν παλιότερα γνωστός ως “¨Παλιόκαστρο της Στάλας”. 

http://mythiki-anazitisi.blogspot.gr/