ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ, ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ, ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ - Σ ΑΥΤΑ ΝΑ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙΣ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ, ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ

ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗ Γ’

Όπως οι καλοί ηθοποιοί τραγωδίας δεν μπορούν να τραγουδήσουν μόνοι τους, αλλά μαζί με πολλούς, έτσι μερικοί δεν μπορούν να κάνουν μόνοι τους περίπατο. Άνθρωπε, αν είσαι κάποιος, και μόνος πήγαινε περίπατο, και στον εαυτό σου μίλησε, και μην κρύβεσαι μέσα στο χορό.

Άσε κάποια φορά να αστειευτούν μαζί σου, κοίταξε γύρω σου, ταρακουνήσου, για να μάθεις ποιος είσαι.

Όταν κάποιος πίνει μόνο νερό ή ασκείται σε κάτι, με κάθε ευκαιρία το λέει σε όλους· «εγώ πίνω μόνο νερό». Μήπως πίνεις νερό γι' αυτό το λόγο, για να πίνεις, δηλαδή, νερό;

Άνθρωπε, αν σε ωφελεί να πίνεις, πίνε αλλιώς, φέρεσαι γελοία. Αν, όμως, σου κάνει καλό και πίνεις, μην το λες σ' αυτούς που δυσαρεστούνται με τέτοιους ανθρώπους. Επομένως; Θέλεις ν' αρέσεις σ' αυτούς εδώ;

Από τις πράξεις, άλλες γίνονται γι' αυτές τις ίδιες, άλλες κατά περίσταση, άλλες για την οικονομία των πραγμάτων, άλλες για χάρη των κοινωνικών σχέσεων, άλλες γιατί υπηρετούν κάποιο σχέδιο.

Δυο πράγματα πρέπει να απομακρύνουμε από τους ανθρώπους· την έπαρση και τη δυσπιστία.

Έπαρση, λοιπόν, είναι να έχεις την εντύπωση ότι δεν έχεις ανάγκη από τίποτε επιπλέον, ενώ δυσπιστία να νομίζεις ότι δεν είναι δυνατό να ζεις ευτυχισμένα μέσα σε τόσες αντιξοότητες.

Την έπαρση λοιπόν, από τη μια, την απομακρύνει ο έλεγχος, και πρώτα αυτό κάνει ο Σωκράτης. Κι επειδή το πράγμα δεν είναι αδύνατο, εξέτασε και ψάξε• καθόλου δεν θα σε βλάψει αυτή η έρευνα· και σχεδόν αυτό είναι η φιλοσοφία, δηλαδή να ψάχνεις πώς είναι δυνατό να χρησιμοποιείς την επιθυμία και την αποστροφή ανεμπόδιστα. 

«Είμαι καλύτερος από σένα· γιατί ο πατέρας μου ανήκει στην τάξη των υπάτων».

 Άλλος λέει «εγώ υπήρξα δήμαρχος, ενώ εσύ όχι».

Κι αν ήμασταν άλογα, Θα έλεγες ότι «ο πατέρας μου ήταν ταχύτερος» ή ότι «εγώ έχω πολύ κριθάρι και χόρτο» ή ότι «έχω χαριτωμένα στολίδια στο λαιμό».

Τι θα συνέβαινε, λοιπόν, αν, τη στιγμή που έλεγες αυτά, σου έλεγα «ας ειναι· τρέχουμε λοιπόν;»

Εμπρός, λέγε· για τον άνθρωπο, λοιπόν, δεν υπάρχει τίποτα τέτοιο, όπως ο δρόμος για το άλογο, από το οποίο θα φανεί ο χειρότερος και ο καλύτερος;

Μήπως είναι η αξιοπρέπεια, η αξιοπιστία, η δικαιοσύνη;

Σ αυτά να αποδεικνύεις καλύτερο τον εαυτό σου, για να είσαι καλύτερος ως άνθρωπος.

Αν μου λες «κλωτσάω δυνατά», θα σου πω κι εγώ ότι «περηφανεύεσαι για κάτι που είναι δουλειά γαϊδάρου».

ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗ Γ’ (απόσπασμα)

Απόδοση Ι.Σ Χριστοδούλου – Μαρία Γ. Μπίλα

Εκδόσεις Ζήτρος