ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΕΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΗΝ ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ ΤΟΥ;

Ο Πλάτων εξεκίνησεν από το ερώτημα, που είναι φυσικόν να θέση κάθε άνθρωπος εις τον εαυτόν του: Πώς θα είναι δυνατόν να πραγματοποιήση ο άνθρωπος την ευδαιμονίαν του;

Πώς θα είναι δυνατόν να είναι δημιουργός και υπεύθυνος αυτός διά την μοίραν του, αφού ή ζωή του ευρίσκεται εις τόσον στενήν εξάρτησιν από περιστατικά ανώτερα της θελήσεώς του, από εξωτερικάς συνθήκας, που δεν ημπορεί ν’ αλλάξη;

Πώς είναι δυνατόν ο άνθρωπος να είν’ ευδαίμων, και όταν αρρωσταίνη και όταν υποφέρει, και όταν εξευτελίζεται, και ενώπιον της αδικίας που του γίνεται, και εις την φυλακήν και εις τον θά­νατον;

Υπάρχει κανένα βαθύτερον νόημα της ζωής (αυτό είναι η πλατωνική ευδαιμονία), απρόσιτον εις τα κτυπήματα και τας μεταλλαγάς της τύχης;

Και ο Πλάτων απαντά· Ναι.

Διότι, αν ο άνθρωπος είναι δούλος της μοίρας και των περιστάσεων της ζωής,  ελεύθερος όμως είναι και αυτεξούσιος εις τον τρόπον, με τον οποίον θ’ αντικρύση την μοίραν και τας περιστάσεις, τας ευμενείς και τας δυσμενείς, τας ευχάριστους ή τας δυσαρέστους.

Ευδαίμων δεν είν’ εκείνος, που θα δέχεται συχνά της Τύχης τ’ άστατα μειδιάματα, ουτ’ εκείνος που δεν θ’ αρρωστήση, δεν θα πεινάση, δεν θα στερηθή τους αγαπημένους του, δεν θα κλαύση, δεν θα κινδυνεύση· αλλ’ εκείνος που και εις την χαράν και εις τας συμφοράς θα διατηρήση μέσα του αμόλυντον την ψυχικήν του οντότητα, εκείνος που δεν θα γονατίση, ούτε θα παρεκκλίνη εις τον δρόμον του τον σταθερόν από της τύχης τα κτυπήματα.

Εκείνος υποτάσσει αληθινά την μοίραν του, γίνεται δημιουρ­γός της ευδαιμονίας του, αδέσμευτος και άφοβος· διότι την ευδαιμονίαν του εζήτησε μέσα του, εις τον εαυτόν του, που κρατεί πάντα υπό την κυριαρχίαν του, όχι εις τας εξωτερικάς περιστάσεις της υλικής ζωής, που του διαφεύγουν.

Την δύναμιν προς τούτο του δίδει η φρόνησις, η κατάστασις εκείνη της ψυχής, κατά την όποιαν ο άνθρωπος αντικρύζει εις την απόλυτόν του καθαρό­τητα, εις την ακήρατον αιωνιότητα τού τον κόσμον της πραγματικότητος και των μεγάλων αξιών, του αγαθού, του αληθούς, του καλού.

Πώς όμως θα προχωρήση ο άνθρωπος εις την απόκτησιν της «φρονήσεως», εις την θεωρίαν (η λέξις με την αρχικήν της ακόμη έννοιαν του θεω­ρού) των όντως όντων, του κόσμου της απολύτου πραγματικότητος των αξιών;

Τρεις δρόμοι οδηγούν προς τούτο, απαντά ο Πλάτων· ο δρόμος της γνώσεως, ο δρόμος του έρωτος, ο δρόμος του θανάτου, λόγος, έρως, ψυχή, διά να μεταχειρισθώ λέξεις και έννοιας γνησίως πλατωνικής ωραιότητος.

Ιωάννης Συκουτρής (1901 — 1937) “Πλατωνικός Ευαγγελισμός”

https://eranistis.net

---------------------------------------

ΕΡΩΣ ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΠΟΘΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΣ