Η ΝΥΜΦΗ ΦΙΛΥΡΑ

Η Φιλύρα είναι νύμφη της Ελληνικής Μυθολογίας, μητέρα του σοφού Κένταυρου Χείρωνα. Είναι μια από τις Ωκεανίδες και συχνά αναφέρεται ως «Ωκεανίς Φιλύρα». Είναι θεότητα της ανάρρωσης, της ευωδίας και των αρωμάτων, της γραφής και της ομορφιάς. Μεταγενέστερη παράδοση αναφέρει ότι η νύμφη μεταμορφώθηκε στο ομώνυμο δένδρο, τη φιλύρα (Φλαμουριά).

Την Φιλύρα ερωτεύτηκε ο θεός Κρόνος. Για την ένωσή τους, δίνονται δύο εκδοχές. Ο Κρόνος μεταμορφώθηκε σε άλογο για να μην τον αναγνωρίσει η γυναίκα του Ρέα και ξεσηκώσει τη ζήλεια της. Με τη μορφή αυτή ενώθηκε με την κόρη και από την ένωσή τους προέκυψε ο Κένταυρος Χείρων, μισός άνθρωπος, μισός άλογο. Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή, η ίδια η Φιλύρα μεταμορφώθηκε σε φοράδα, για να αποφύγει τον θεό, όμως εκείνος πήρε τη μορφή αλόγου και ενώθηκε μαζί της.

Μετά τη γέννηση του Χείρωνα, η μητέρα του εγκαταστάθηκε μαζί του στο Πήλιο μέσα σε μια σπηλιά. Τον βοηθούσε να διαπαιδαγωγεί τα παιδιά που του εμπιστεύονταν, κυρίως τον Ιάσονα και τον Αχιλλέα, μαζί με τη γυναίκα του γιου της, τη Χαρικλώ -ξανθὸς δ' Ἀχιλεὺς […] μένων Φιλύρας ἐν δόμοις (Πίνδ., Νεμ. 3.79).

Γράφει ο Πίνδαρος: «Αλλά ο ξανθός Αχιλλέας, μένοντας στο σπίτι της Φιλύρας ως παιδί, έκανε έργα μεγάλα, συχνά κραδαίνοντας στα χέρια του ένα ακόντιο με μια κοντή λεπίδα, γοργός σαν τον άνεμο, έφερε το θάνατο στα άγρια λιοντάρια στη μάχη, σκότωσε κάπρους άγριους, έφερνε δε τα ασθμαίνοντα κουφάρια τους στον Κένταυρο, τον γιο του Κρόνου, στην αρχή σαν ήταν έξι χρόνων, και κατόπιν όλο το χρόνο που 'μεινε εκεί, ένα παιδί που το παιχνίδι ήταν άθλοι δυνατοί.

Τον θαύμαζε η Άρτεμις και η θαρραλέα Αθηνά, γιατί τα ελάφια τα σκότωνε δίχως σκυλιά και δόλιες παγίδες. Γιατί εκείνος υπερείχε στα πόδια. Όλα αυτά που αφηγούμαι έπος των προγόνων είναι».

Από την Αρχαιότητα έχουμε αναφορές για τη Φιλύρα, καθώς ήταν γνωστή η σημασία της ξυλείας της, αλλά και του μελιού που παρήγαγαν τα άνθη της. Ο Θεόφραστος, ο Πλίνιος και ο Βιργίλιος μας αναφέρουν για τις χρήσεις του και την ποιότητα του ξύλου της.
Γινόταν χρήση ακόμη και του εσωτερικού του φλοιού για την κατασκευή σχοινιών, παπουτσιών, διχτυών ψαρέματος κ.ά.
Κατά το 17ο και 18ο αι., οι φλαμουριές χρησιμοποιήθηκαν στις Ευρωπαϊκές πόλεις για τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό τους και με αυτές οριοθετούσαν λεωφόρους με καλλωπιστικές δενδροστοιχίες.

Η Φιλύρα ενέπνευσε πολλούς καλλιτέχνες: το λυρικό Αυστριακό ποιητή του Μεσαίωνα (Minnesänger) Βάλτερ φον ντερ Φόγκελβαϊντε ( περ. 1170 – περ. 1230) να γράψει το περίφημο ποίημά του Unter der linden (Υπό τας φιλύρας), τον Αλφόνσο Καρρ το ρομαντικό μυθιστόρημα «Υπό τας φιλύρας». Και φυσικά δεν πρέπει να παραλείψουμε το ρομαντικό τραγούδι «η φλαμουριά» του φιλέλληνα ποιητή Wilhelm Müller που μελοποιήθηκε από τον Φραντς Σούμπερτ.

Πηγές:

Απολλώνιος ο Ρόδιος, Αργοναυτικά, Βιβλίο Β', 519-558

Οβίδιου Μεταμορφώσεις, Βιβλίο ΣΤ', 126

Βιργίλιος, Γεωργικά, Βιβλίο Γ', 92-94

Οι Μυθολόγοι

https://www.hellenicaworld.com

https://www.greek-language.gr

https://www.wikiwand.com