ΕΝΝΕΑ ΕΤΗ ΦΩΤΟΣ: Η ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΝΙΚΑΡΕΤΗ

Η φιλόσοφος, μαθηματικός – γεωμέτρης, Νικαρέτη, ήταν Μεγαρίς. Έζησε περί τα τέλη του -4ου με αρχές -3ου αιων. και υπήρξε μαθήτρια της φιλοσοφικής Μεγαρικής Σχολής. Προερχόταν από σημαντικής καταγωγής γονείς και είχε πολύ υψηλή παιδεία για την εποχή της. Υπήρξε μαθήτρια του Μεγαρέα φιλοσόφου Στίλπωνα. Ενώ ο Αθηναίος Ονήτωρ –εάν μπορεί βέβαια να εμπιστευτεί κάποιος τους λόγους αυτού-, αναφέρει πως: ο Στίλπων είχε και ερωτικές σχέσεις με την Νικαρέτη.

Η Νικαρέτη έγραψε πολλά έργα που έχουν χαθεί είτε έχουν καπηλευτει από άλλους. Σύμφωνα με τον Αργυρό (της βυζαντινής οικογένειας, 10ος αιων.), ορισμένα θεωρήματα που περιέχονται στο πρώτο βιβλίο των Στοιχείων του Ευκλείδη, όπως τα: ‘’Παντός τριγώνου η μείζων πλευρά την μείζονα γωνίαν υποτείνει’’ Δηλ. Σε κάθε τρίγωνο η μεγαλύτερη γωνία κείται απέναντι της μεγαλύτερης πλευράς. Και, ‘’Παντός Τριγώνου οι δυο γωνίαι δύο ορθών ελάσσονές εισί πάντη μεταλαμβανόμεναι’’ Δηλ. ‘’Σε κάθε τρίγωνο δύο γωνίες είναι μικρότερες των δυο ορθών με οποιοδήποτε τρόπο κι αν τις πάρουμε’’ οφείλονται στη Νικαρέτη.

Συνήθως στα Αρχαία κείμενα αναφέρεται σαν Μεγαρίς μορφωμένη φιλόσοφος – εταίρα με αριστοκρατική καταγωγή. Ωστόσο, η Νικαρέτη υπήρξε σπουδαία φιλόσοφος. Σε αυτήν μάλιστα οφείλεται η επαναδιατύπωση και η απόδειξη ολικού του γεωμετρικού θεωρήματος: “Παντός τριγώνου μιας των πλευρών προσεκβλειθείσης, η εντός γωνία εκατέρας των εντός και απέναντι γωνιών μείζων έτσι ”.

Ο Ιωάννης Στοβαίος, που έζησε τον +5ο αιώνα, λανθασμένα αναφέρει τη Νικαρέτη, σαν Κορίνθια εταίρα και φιλόσοφο! Και ο Γ. Ν. Χατζιδάκις ακλουθώντας την ίδια λάθος θεωρία (περί Κορίνθου) με τον Στοβαίο αναφέρει: ‘’Στην Νικαρέτη οφείλεται η επαναδιατύπωσις και η απόδειξις του θεωρήματος κ.τ.λ.

Όμως, ο Αθήναιος που έζησε τρεις αιώνες νωρίτερα από τον Στοβαίο (τέλη +2ου αιώνα) στο ΙΓ’ βιβλίο του (Δειπνοσοφιστών), αναφέρει και αποσαφηνίζει περί καταγωγής της τα εξής: ‘’Νικαρέτη δἐ ἡ Μεγαρὶς οὐκ ἀγεννὴς ἦν ἑταίρα, ἀλλὰ καὶ γονέων καὶ κατὰ παιδείαν ἐπέραστος ἦν, ἠκροᾶτο δὲ Στίλπωνος τοῦ φιλοσόφου.’’ Δηλ. ‘’Η Νικαρέτη από τα Μέγαρα ήταν όχι ασήμαντης καταγωγής εταίρα, αλλ’ και εξαιτίας των γονέων της και εξαιτίας της καλλιέργειας της ήταν περιζήτητη που παρακολουθούσε μαθήματα του φιλόσοφου Στίλπωνα.’’

Βιβλιογραφία:

Πρόκλου. ‘’Σχόλια εις το πρώτον βιβλίο του Ευκλείδη’’ (διάφορες εκδόσεις)

Διογένη Λαέρτιου. ‘’Βίοι Φιλοσόφων’’ (διάφορες έκδοσης)

Αθήναιου. ‘’Δειπνοσοφιστές’’. έκδοση Οξφόρδης 1935, βιβλία 14. τόμοι 7

Αθηναίος ‘’Δειπνοσοφιστών’’ ΙΓ’ (σελ. 202-203.). Εκδότης, Οδυσσέας Χατζόπουλος.

https://tamegara.blogspot.com/2012/12/blog-post_9.html

-------------------------------------

Μερικές γυναίκες πανεπιστήμονες της Αρχαιότητας: Πολύγνωτη, Θεανώ, Δαμώ (κόρη του Πυθαγόρα και της Θεανούς), Τελέσιλλα, Ηδύλη, Ηριννα, Πτολεμαΐς, Περικτιόνη, Νικαρέτη, Πυθαΐς και αναρίθμητες άλλες μυημένες στην Πυθαγόρεια Φιλοσοφία και τη μουσική. https://enneaetifotos.blogspot.com/2018/01/blog-post_52.html

----------------------------

Η Αρχεάνασσα

ΑΡΧΑΙΕΣ ΕΛΛΗΝΙΔΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ

Αλήθειες Και Ψέματα Για Την ΕΛΛΗΝΙΔΑ Των Αρχαίων Χρόνων