Στην Αρχαία Αθήνα υπήρχε ο εξής εντυπωσιακός θεσμός: Αστυνομικοί περιπολούσαν στην αγορά κρατώντας τις άκρες ενός σχοινιού βαμμένου κόκκινου και όποιος δεν πήγαινε γρήγορα στην εκκλησία του Δήμου, σημαδευόταν με το χρώμα, κι έτσι εκτίθονταν στους συμπολίτες του για αμέλεια του βασικού δημοκρατικού του καθήκοντος. Αριστοφάνης, Αχαρνής, Μγρφ. Τ. Ρούσσος, εκδ. Κάκτος, 199.
Αργότερα, μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το -403 από την τυραννία των Τριάκοντα που καθιερώθηκε και η πληρωμή των πολιτών για την συμμετοχή στην εκκλησία του Δήμου όσοι σημαδεύονταν ή ήσαν αργοπορημένοι έχαναν αυτό το δικαίωμα.
Ίσως ένας τέτοιος θεσμός να φαντάζει σήμερα κωμικός και βέβαια ξένος, σίγουρα όμως δείχνει κάτι για την νοοτροπία, τον τρόπο της σκέψης, της κοινωνίας όπου αναπτύχθηκε και εφαρμόστηκε. Φανερώνει νομίζω μια συλλογική (όχι απαραίτητα καθολική) συνείδηση όπου η ανάγκη για συμμετοχή στα κοινά, την πραγμάτωση μιας κοινωνίας σχέσεων με σκοπό πρώτα το κοινό συμφέρον, γίνεται ένα ιδανικό, δηλαδή μια επιθυμία η οποία δεν αναφέρεται στο εγώ αυτού που την έχει (δεν είναι εγωκεντρική) και συνοδεύεται από την πεποίθηση ότι όλοι πρέπει να την επιθυμούν. Έτσι ακόμη και αν αυτή η ανάγκη δεν αποτελεί συνειδητή ανάγκη όλων, η αμέλεια ικανοποίησή της από μια μειονότητα επιφέρει τον κοινωνικό στιγματισμό των ατόμων (και η αποτελεσματικότητα και η επιβίωση αυτού του θεσμού επαφίεται ακριβώς σε αυτό).
Για τον Αρχαίο Αθηναίο, ο οποίος συμμετείχε σε συνελεύσεις 4 φορές το μήνα και ικανοποιούσε την πρωταρχική του ανάγκη (πάνω από κάθε ίδιους σκοπούς) να διαμορφώσει το κοινό περιβάλλον του αλλά και τις σχέσεις με τα άλλα μέλη της κοινωνίας, ο χαρακτηρισμός κάποιου ως ιδιώτη είχε πολλές φορές υβριστική χρειά.
Αλλά πότε κάποιος είναι ιδιώτης; Όταν ως άτομο ενδιαφέρεται για τις ιδιαίτερες υποθέσεις του (ή αυτές της οικογένειας του ή αυτές της ομάδας του) και αδιαφορεί για τα κοινά· όπως σημειώνει ο Walter C. Parker στο ενδιαφέρον άρθρο του «Εκπαιδεύνοντας εναντίον της Ιδιωτείας» [Teaching against Idiocy], είναι ένα άτομο το οποίο συμπεριφέρεται ως ένα παρασυρόμενο πλοίο χωρίς συναίσθηση για τους πιθανούς κινδύνους που δημιουργεί για τους άλλους. Όπως τονίζει μάλιστα αργότερα, ένας ιδιώτης είναι εγγενώς αυτοκτονικός, διότι Ο ΙΔΙΩΤΗΣ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΕΙ, ΔΕΝ ΚΑΤΑΝΟΕΙ, ΟΤΙ Η ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΖΩΗ ΚΑΙ Η ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΛΗΡΩΣ ΕΞΑΡΤΩΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΟΠΟΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΜΕΛΟΣ.
1 σχόλιο:
μίλτος = ερυθρός μόλυβδος, σχοινίον μεμιλτωμένον
μιλτόω = χρίω δια μίλτου, «δια μίλτου βεβαμμένον δι’ ου συνήλαυνον εις την εκκλησίαν τους εν τη αγορά περιφερομένου». Αριστοφάνης, Αχαρνής 22, Εκκλησιάζουσες 378.
«Και όσοι είναι στην αγορά μιλούν, πάνω κάτω, και ξεφεύγουν το σκοινί, που είναι γεμάτο χρώμα», Αχαρ. 22.
Δημοσίευση σχολίου