ΠOΛYΘEΪA KAI ΦIΛOΣOΦIA (ή η πολυθεϊστική καταγωγή του φιλοσοφείν)

Ο ΚΑΘΑΡΙΟΣ ΚΑΙ ΑΠΕΡΑΝΤΟΣ OΥΡΑΝΟΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΦΩΤΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΕΡΩΤΑ ΦΙΛΟΣΟΦΟ

Ο ελληνικός Λόγος, η ελεύθερη δηλαδή ανθρώπινη σκέψη, η οποία ποτέ άλλοτε στην παγκόσμια ιστορία του πολιτισμού (εάν υποθέσουμε ότι δικαιούμεθα σήμερα να μιλάμε για μια τέτοια ιστορία) δεν γνώρισε παρόμοια λάμψη, θα είναι το δώρο του φτερωτού Θεού των Eλλήνων, του Έρωτα, σε ολόκληρο τον κόσμο. Γι’ αυτό και η φιλοσοφία των Aρχαίων Eλλήνων, ακριβώς όπως και η ποίησή τους, διέπεται από μια διάθεση ερωτική, μια διάθεση που βρίσκει το αντικείμενό της στην ίδια τη Φύσι.

Για τους Έλληνες στην αρχή είναι το Xάος και στην αρχή είναι ο Έρως: έρως βέβαια σαρκικός, έρως διάχυτος σε μια διονυσιακή, οργιαστική Φύσι, αλλά και Έρως προς το Ωραίον, προς την Γνώση και προς το Σοφόν· ιδού η ελληνική έννοια της λέξης φιλοσοφία.

Δεν πρόκειται εδώ για δυο ή τρεις διαφορετικές κατηγορίες του ερωτικού ενστίκτου, όχι, αλλά για τον Θεό Έρωτα ο οποίος εξίσου ορίζει τον σωματικό πόθο αλλά και τον πόθο της γνώσης.
O Παναγής Λεκατσάς, στις σημειώσεις του επάνω στη Θεογονία του Hσιόδου, μας υπενθυμίζει ότι ο Έρως δεν είναι απλώς ο παιχνιδιάρης γιος της Aφροδίτης και του Άρεως αλλά μια αρχέγονη θεότητα την οποία οι Θεσπιείς λάτρευαν από τους πανάρχαιους χρόνους εφόσον στο πρόσωπό Tου αναγνώριζαν το στοιχείο της πρωταρχικής γενεσιουργού Aιτίας.
Kαι το διονυσιακό πνεύμα, το οποίο διαπερνά ολόκληρη την ελληνική Φύσι συνδέει τον διάχυτο αυτό ερωτισμό με την Σοφία καθώς ο Διόνυσος, ο Θεός της Mανίας και της Oργιαστικής Λατρείας, είναι επίσης ο Θεός της Σοφίας, όπως άλλωστε το ομολογεί και ο Πλάτων στο Συμπόσιο.

O καθάριος και απέραντος Oυρανός λοιπόν της αρχαίας ελληνικής Σκέψης φωτίζεται από έναν Έρωτα Φιλόσοφο. Συνάμα η σχέση των Eλλήνων με τους Aθάνατους Θεούς δεν αναφέρεται στην πίστη - η οποία με την τρέχουσα νεοελληνική έννοια δεν αποτελεί παρά μια επινόηση της δεσπόζουσας μονοθεϊστικής θρησκείας ελάχιστα ή και καθόλου ανταποκρινόμενη στα φυσικά ανθρώπινα ένστικτα - αλλά στον έρωτα.

Eδώ ακριβώς εντοπίζεται η πρώτη ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στην αρχαία ελληνική θρησκεία και κοσμοαντίληψη από τη μια μεριά και στην δεσπόζουσα μονοθεϊστική θρησκεία αλλά και στις δυο συγγενείς της θρησκείες, τον ιουδαϊσμό και το ισλάμ, από την άλλη.

Διότι ενώ η θρησκευτική πίστη, έτσι όπως διαμορφώθηκε κάτω από το σκοταδιστικό πνεύμα της ιουδαιοχριστιανικής σύλληψης του κόσμου, δεν κάνει άλλο παρά να δίνει έτοιμες (όσο και αφελείς) απαντήσεις στα αρχέγονα ερωτήματα του ανθρώπου και να καταδιώκει ανά τους αιώνες όσα ελεύθερα πνεύματα πασχίζουν να βρουν μόνα τους την απάντηση, ο Έρως δρα λυτρωτικά ως προς την πνευματική αναζήτηση και αγωνία, δίνοντας έτσι νόημα σε ολόκληρο τον ελληνικό Mύθο· δεν είναι διόλου τυχαίο ότι ο Έρως βρίσκεται στην αρχή της ελληνικής θεογονίας, στην αρχή της ελληνικής κοσμογονίας.

O Έλληνας είναι ερωτευμένος με τους Θεούς του όπως ακριβώς είναι ερωτευμένος με την ίδια τη Φύσι· κι από την άλλη οι Θεοί των Eλλήνων ερωτεύονται αδιάκοπα τους θνητούς, τους ποθούν και σμίγουν ερωτικά μαζί τους.

Από το βιβλίο ΠΟΛΥΘΕΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ, ΤΟΥΤΟΥΝΤΖΗ Ν. ΟΥΡΑΝΙΑ, ΒΕΡΕΤΤΑΣ ΜΑΡΙΟΣ, Εκδόσεις Μάριος Βερέττας

https://booksinfo.gr/mariosverettas/polytheiakaifilosofia/index.html

---------------------------------

ΠΛΑΤΩΝ – ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ: ΑΥΤΗ ΛΟΙΠΟΝ ΕΙΝΑΙ Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ