ΟΤΑΝ Ο ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΣ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ

XV. Μετά από αυτά, ενώ έπλεαν στη θάλασσα της Εύβοιας, τα νερά ήταν ήρεμα και καλύτερα απ' ό,τι περίμεναν για κείνη την εποχή. Συζητούσαν λοιπόν για τα νησιά, καθώς συναντούσαν πολλά και ονομαστά, και για τη ναυπηγική και τη διακυβέρνηση των καραβιών, συζητήσεις αναμενόμενες μεταξύ ανθρώπων που ταξιδεύουν στη θάλασσα.
Επειδή ο Δάμις άλλους τους κατηγορούσε για τα λόγια τους, άλλους τους διέκοπτε και άλλους δεν τους επέτρεπε να ρωτούν, ο Απολλώνιος κατάλαβε ότι θέλει να συζητήσουν άλλα πράγματα και απευθυνόμενος σε αυτόν τον ρώτησε: «Τι έπαθες, Δάμι, και διακόπτεις τις ερωτήσεις; Δεν νομίζω πως υποφέρεις από ναυτία ούτε πως έχεις κάποιο άλλο πρόβλημα με το ταξίδι ώστε να δυσκολεύεις τη συζήτηση, αφού η θάλασσα, καθώς βλέπεις, είναι ήρεμη και διευκολύνει τον πλου».
Ο Δάμις είπε: «Εδώ έχει προκύψει ένα σπουδαίο θέμα συζήτησης, για το οποίο θα ήταν πιο φυσικό να κάνουμε ερωτήσεις παρά να ρωτάμε για πράγματα ξεπερασμένα και παλιά».
«Και ποιο μπορεί να είναι αυτό το θέμα», είπε ο Απολλώνιος, «χάριν του οποίου θεωρείς κάθε άλλη συζήτηση περιττή;»
«Συνάντησες τον Αχιλλέα, Απολλώνιε», απάντησε, «και, παρ' όλο που σίγουρα θα τον άκουσες να μιλά για πολλά που εμείς δεν γνωρίζουμε, δεν μας τα λες ούτε μας περιγράφεις τη μορφή του Αχιλλέα, αλλά συζητάς για τα νησιά που περιπλέουμε και τη ναυπηγική».
Ο Απολλώνιος είπε: «Αν δεν θεωρηθώ αλαζόνας, θα πω  τα πάντα».

XVI. Επειδή και οι άλλοι έδειχναν μεγάλο ενδιαφέρον γι' αυτή τη συζήτηση και είχαν διάθεση να τον ακούσουν, ο Απολλώνιος είπε: «Δεν έσκαψα λάκκο, σαν τον Οδυσσέα, ούτε προσέλκυσα τις ψυχές με αίμα αρνιών  για να συζητήσω με τον Αχιλλέα, παρά μόνο ευχήθηκα αυτά που λένε οι Ινδοί όταν παρακαλούν τους ήρωες: "Αχιλλέα", είπα, "οι περισσότεροι άνθρωποι λένε πως έχεις πεθάνει, εγώ όμως διαφωνώ και διαφωνεί επίσης ο Πυθαγόρας που είναι πρόγονος της σοφίας μου. Αν υπάρχει αλήθεια στην πίστη μας, φανερώσου μπροστά μας. Αν χρησιμοποιούσες τα μάτια μου ως μάρτυρες της ύπαρξης σου, θα μπορούσες να ωφεληθείς πολύ από αυτά".

Την ίδια στιγμή έγινε σύντομος σεισμός γύρω από τον τύμβο και παρουσιάστηκε ένας νέος πεντάπηχος ντυμένος με Θεσσαλική  χλαμύδα. Η μορφή του δεν φαινόταν αλαζονική, όπως θεωρείται από μερικούς ο Αχιλλέας. Αν και φαινόταν φοβερός, δεν είχε χάσει τη λάμψη του προσώπου του' όσο για την ομορφιά του, μου φαίνεται πως δεν έχει ακόμα βρει αντάξιο επαινετή, παρ' όλο που πολλά ειπώθηκαν από τον Όμηρο σχετικά  γιατί πραγματικά δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια και μάλλον θα την υποτιμήσει όποιος προσπαθήσει να την εξυμνήσει, παρά θα την τιμήσει όπως της αξίζει. Όταν τον πρωτοείδα, μου φάνηκε τόσος όσο είπα, αλλά συνέχισε να ψηλώνει κι έγινε διπλάσιος και παραπάνω, μέχρι που μου φάνηκε δωδεκάπηχος, όταν πήρε την ολοκληρωμένη μορφή του, και η ομορφιά μεγάλωνε συνέχεια μαζί με τις διαστάσεις του. Έλεγε ότι ποτέ δεν κόβει τα μαλλιά του, αλλά τα κρατάει άθικτα για τον Σπερχειό, γιατί απ' όλους τους ποταμούς πρώτον αυτόν θεωρούσε αλλά τα γένια του μόλις είχαν αρχίσει να βγαίνουν. Απευθυνόμενος σε μένα μου είπε: «Χαίρομαι που σε συνάντησα, γιατί από παλιά ήθελα να συναντήσω τέτοιον άνδρα. Οι Θεσσαλοί εδώ και πολύ καιρό δεν φέρνουν προσφορές στον τάφο μου. Βέβαια απαξιώ ως τώρα να θυμώσω. Διότι, αν θυμώσω, θα τους βρει συμφορά χειρότερη απ' αυτή που βρήκε κάποτε εδώ τους Έλληνες. Μόνο συμβουλεύω με επιείκεια να μην παραμελούν τα πρέποντα και θεωρηθούν χειρότεροι από τούτους εδώ τους Τρώες που, αν και έχασαν εξαιτίας μου τόσους άνδρες, μου προσφέρουν θυσίες δημόσια και την πρώτη σοδειά από τα προϊόντα κάθε εποχής και με κλαδί ελιάς ζητούν συμφιλίωση, που όμως ποτέ δεν θα αποδεχτώ. Η αθέτηση των όρκων τους σε μένα δεν θα επιτρέψει ποτέ στο Ίλιο να ξαναβρεί την παλιά του μορφή ούτε να ακμάσει, κάτι που πέτυχαν άλλες κατεστραμμένες πόλεις. Η κατάσταση του δεν θα γίνει ποτέ καλύτερη απ' ό,τι θα ήταν, αν είχε κυριευτεί μόλις χθες. Για να μην έχουν την ίδια μοίρα και οι Θεσσαλοί, φρόντισε να αναφέρεις στη συνέλευση τους όσα σου είπα".

"Θα πάω και θα τους τα πω", του απάντησα, "γιατί σκοπός μου είναι να τους σώσω όμως κι εγώ, Αχιλλέα θέλω κάτι από σένα".

"Καταλαβαίνω", μου είπε, "και είναι ολοφάνερο πως θες να ρωτήσεις κάτι σχετικά με τα Τρωικά. Ρώτησε με λοιπόν πέντε πράγματα, όποια θες και επιτρέπουν κι οι Μοίρες". 
Ρώτησα πρώτα πρώτα αν ενταφιάστηκε, όπως λένε οι ποιητές. "Κείτομαι νεκρός εδώ", μου είπε, "όπως ήταν το πιο ευχάριστο για μένα και τον Πάτροκλο. Πεθάναμε πολύ νέοι και η στάχτη και των δυο μας βρίσκεται μέσα σε χρυσό αμφορέα σαν να είμαστε ένα.
“Σχετικά με τους θρήνους των Μουσών και των Νηρηίδων, που λένε πως έγιναν για χάρη μου, έχω να πω το εξής. Οι Μούσες ποτέ δεν ήρθαν εδώ, ενώ οι Νηρηίδες ακόμη συχνάζουν".

Στη συνέχεια ρώτησα αν η Πολυξένη σφάχτηκε πάνω από τον τάφο του και μου είπε ότι αυτό είναι αλήθεια, αλλά ότι δεν σφάχτηκε από τους Αχαιούς, μόνο ήρθε με τη θέληση της στον τύμβο και, δίνοντας μεγάλη αξία στον έρωτα αυτής κι εκείνου, έπεσε πάνω σε όρθιο σπαθί.

Η τρίτη ερώτηση ήταν αν πράγματι η Ελένη είχε έρθει στην Τροία ή αν όλα αυτά είναι υποθέσεις του Ομήρου.
"Για πολύ καιρό", μου είπε, "εξαπατώμαστε στέλνοντας απεσταλμένους στους Τρώες και πολεμώντας για χάρη της, γιατί νομίζαμε πως ήταν εκεί, όμως αυτή βρισκόταν στην Αίγυπτο, στο σπίτι του Πρωτέα, από τότε που την άρπαξε ο Πάρης. Όταν πειστήκαμε για την αλήθεια συνεχίσαμε να πολεμάμε για την ίδια την Τροία, για να μη φύγουμε ντροπιασμένοι".

Τόλμησα και τέταρτη ερώτηση και είπα ότι είναι άξιο απορίας, πώς η Ελλάδα έβγαλε τόσο πολλούς και σπουδαίους άνδρες όσους αναφέρει ο Όμηρος συγκεντρωμένους στον πόλεμο κατά της Τροίας.
Ο Αχιλλέας είπε: "Ούτε και οι βάρβαροι υστερούσαν πολύ από μας, τόσο η αρετή άνθησε σε όλη τη γη".

Η πέμπτη ερώτηση ήταν: Τι συνέβη και ο Όμηρος αγνοεί τον Παλαμήδη ή μήπως τον γνώριζε και τον κράτησε έξω από την ιστορία σας;
"Αν ο Παλαμήδης", μου απάντησε, "δεν ήρθε στην Τροία, τότε ούτε η Τροία υπήρξε ποτέ. Επειδή όμως αυτός ο σοφότατος και πολεμικότατος άνδρας πέθανε εξαιτίας του Οδυσσέα, ο Όμηρος δεν τον αναφέρει για να μην αναφέρει τις ντροπές του Οδυσσέα".

Αφού τον θρήνησε ο Αχιλλέας ως τον σπουδαιότερο και ομορφότερο, τον νεότερο και συνάμα τον πιο αξιοπόλεμο άνδρα, αυτόν που ξεπερνούσε όλους σε σωφροσύνη και συχνά συναντιόταν με τις Μούσες, μου είπε:
"Εσύ, Απολλώνιε, επειδή οι σοφοί υποστηρίζουν ο ένας τον άλλο, φρόντισε τον τάφο του και αναστήλωσε το άγαλμα του Παλαμήδη που είναι παραπεταμένο. Βρίσκεται στην Αιολίδα, στη Μήθυμνα της Λέσβου".
Αφού είπε αυτά και τα σχετικά με τον νέο από την Πάρο, εξαφανίστηκε μέσα σε μέτρια λάμψη. Εν τω μεταξύ είχαν ήδη αρχίσει οι πετεινοί να λαλούν».

ΦΙΛΟΣΤΡΑΤΟΣ - ΤΑ ΕΣ ΤΟΝ ΤΥΑΝΕΑ ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΝ ΒΙΒΛΙΟ Δ'