ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΟΙΚΟΥ / ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – ΤΩΝ ΕΠΤΑ ΣΟΦΩΝ ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ

Όταν ετελείωσε και αυτή η συζήτησις, εζήτησα εγώ να μας είπουν επίσης οι σοφοί άνδρες πώς πρέπει να κυβερνάται ο οίκος. “Διότι βασίλεια και πόλεις” είπον “ολίγοι κυβερνούν, ενώ εστίας και σπιτικά όλοι έχομεν”.

Ο Αίσωπος τότε εγέλασε και είπεν:

“Α όχι, εφ' όσον τουλάχιστον εις τους όλους λογαριάζεις και τον Ανάχαρσιν. Διότι αυτός σπίτι δεν έχει, υπερηφανεύεται μάλιστα που είναι άοικος και μεταχειρίζεται άμαξαν (1)· καθώς λέγουν και διά τον ήλιον, ότι περιφέρεται μέσα εις ένα άρμα και έχει διαμονήν του άλλοτε άλλο μέρος του ουρανού”.

Και ο Ανάχαρσις απήντησε: “Διά τούτο ακριβώς, είτε μόνος αυτός μεταξύ των θεών, είτε περισσότερον απ' όλους, είναι ελεύθερος και ανεξάρτητος, και εξουσιάζει όλα, δεν εξουσιάζεται δε από κανένα, αλλά βασιλεύει και διευθύνει το άρμα του. Συ όμως δεν εννοείς πόσον το άρμα του είναι υπερβολικά ωραίον και θαυμάσιον κατά το μέγεθος· ει δ' άλλως, δεν θα το παρέβαλλες με τα ιδικά μας, αστειευόμενος, διά να κάμης τους άλλους να γελάσουν. Μου φαίνεται μάλιστα, Αίσωπε, ότι οίκον (2)  θεωρείς αυτά τα στεγάσματα από ξύλα και πηλόν και κεραμίδια, καθώς θα ενόμιζες κοχλίαν όχι το ζώον αλλά το κέλυφος του. Εξηγείται λοιπόν διατί ο Σόλων σου επροξένησε γέλωτα, όταν είδε το παλάτι του Κροίσου στολισμένον με πολυτέλειαν και δεν είπεν αμέσως ότι ο κάτοχος του ζη εκεί μέσα ευτυχής και μακάριος, και τούτο διότι ήθελε να ίδη τα αγαθά που ήσαν εντός του και όχι πλησίον του. Ενώ συ φαίνεται ότι δεν ενθυμείσαι ούτε την αλώπεκα του μύθου σου: εκείνη, όταν κατήλθεν εις διαγωνισμόν ποικιλίας με την πάρδαλιν, εζήτησεν από τον δικαστήν να γνωρίση καλά τα μέσα της, διότι εξ αυτών θα αποδειχθή περισσότερον ποικίλη (3). 

Ενώ συ γυρίζεις και κοιτάζεις τα έργα που κάμνουν κτίσται και λιθοξόοι, και νομίζεις ότι οίκος είναι αυτά, και όχι όσα έχει μέσα του και ιδικά του ο καθένας, δηλαδή τα τέκνα και την συζυγικήν του ζωήν και τους φίλους του και τους υπηρέτας του, μαζί με τους οποίους, όταν έχουν νουν και φρόνησιν, και αν ακόμη μέσα εις μυρμήκων ή πτηνών φωλεάν ζη και καρπούται τα υπάρχοντα του, έχει καλόν και ευτυχή οίκον. Λοιπόν είπεν “αυτά και ως απόκρισιν εις τον Αίσωπον προσφέρω και ως συμβολήν μου διά τον Διοκλή· οι άλλοι δε δίκαιον είναι να είπη ο καθένας την γνώμην του”.

Έτσι λοιπόν ο Σόλων είπεν, ότι άριστος οίκος φαίνεται εις αυτόν εκείνος, όπου η περιουσία, μήτε όταν την αποκτούν παρακολουθεί αδικία, μήτε όταν την φυλάττουν δυσπιστία, μήτε όταν την εξοδεύουν μετάνοια.

Ο δε Βίας, εκείνος όπου ο οίκοδεσπότης είναι μέσα εξ ιδίας πρωτοβουλίας τοιούτος, οποιος είναι έξω εξ αιτίας του νόμου.

Ο δε Θαλής, εκείνος όπου είναι δυνατόν εις τον οικοδεσπότην να έχη πολύν καιρόν διαθέσιμον.

Ο δε Κλεόβουλος, αν ο οικοδεσπότης έχη περισσοτέρους που τον αγαπούν παρά που τον φοβούνται.

Ο δε Πιττακός είπεν, ότι άριστος οίκος είναι εκείνος που δεν χρειάζεται τίποτε περιττόν και δεν στερείται τίποτε αναγκαίον.

Ο δε Χίλων είπεν, ότι πρέπει ο οίκος να ομοιάζη κυρίως με πόλιν βασιλευομένην· έπειτα επρόσθεσεν ότι και ο Λυκούργος είπεν εις εκείνον που του συνιστά να εισαγάγη δημοκρατίαν εις την πόλιν: “Συ πρώτος κάμε δημοκρατίαν εις το σπίτι σου (4)”.

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ - ΤΩΝ ΕΠΤΑ ΣΟΦΩΝ ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ

(1) Ως γνωστόν, οι Σκύθαι δεν είχον μονίμους κατοικίας, αλλά περιεφέροντο εντός αμαξών, ως νομάδες.

(2) "Οἰκία" είναι το σπίτι, "οἶκος" δε το σπιτικό, δηλαδή η οικογένεια μαζί με τους δούλους, την περιουσίαν και πολλά άλλα.

(3)  Ο μύθος του Αισώπου, τον οποίον ο Πλούταρχος αναφέρει και εδώ και αλλαχού (500c), έχει ως εξής: "Ἀλώπηξ καὶ πάρδαλις περὶ κάλλους ἤριζον. τῆς δὲ παρδάλεως παρ' ἕκαστα τὴν τοῦ σώματος ποικιλίαν προβαλλομένης, ἡ ἀλώπηξ ὑποτυχοῦσα ἔφη· Καὶ πόσον ἐγώ σου καλλίων ὑπάρχω, ἥτις οὐ τὸ σῶμα, τὴν δὲ ψυχὴν πεποίκιλμαι"; Διά να εννοήσωμεν την απάντησιν, πρέπει να έχωμεν υπ' όψει, ότι "ποικῖλος" είναι και ο παρδαλός, αλλά και ο πανούργος (ποικίλος τὴν ψυχήν).

(4) Ίδε βίον Λυκούργου 19: "οἶόν ἐστι τὸ περὶ τῶν πολιτειῶν πρὸς τὸν ἀξιοῦντα ποιεῖν δημοκρατίαν ἐν τῇ πόλει· Σὺ γὰρ, ἔφη, πρῶτος ἐν τῇ οἰκίᾳ σου ποίησον δημοκρατίας".

Πηγή: http://www.mikrosapoplous.gr/plut/7s03c.html