ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΡΗΛΙΟΣ: Ο ΣΤΩΙΚΟΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ

ΑΥΡΗΛΙΟΥ ΜΑΡΚΟΥ ΡΗΣΕΙΣ (επιλογή, απόδοση στην νεοελληνική: Στ.Γ.Κ.) Aπό «Τα εις Εαυτόν» του Μάρκου Αυρηλίου:

• Οι άνθρωποι δημιουργήθηκαν ο ένας για τον άλλο. Κοίταξε λοιπόν ή να τους διδάσκεις ή να τους υποφέρεις.
• Αδικεί πολλές φορές, όχι μόνο αυτός που κάνει κάτι άδικο, αλλά κι αυτός που δεν κάνει όταν βλέπει να γίνεται το άδικο.
• Κράτησε τον εαυτό σου απλό, αγαθό, ακέραιο, μετριόφρονα, αξιοπρεπή, δίκαιο, θεοσεβή, επιεική, φιλόστοργο και δραστήριο στην εκτέλεση των όσων σού πρέπει.
• Είναι πολύ πιο φοβερές οι συνέπειες της οργής και της λύπης μας, απ’ ότι είναι αυτά τα ίδια τα πράγματα για τα οποία οργιζόμαστε και λυπούμαστε.
• Ω φύση από σένα προέρχονται όλα, μέσα σου βρίσκονται όλα, σε σένα καταλήγουν όλα.
• Αυτό που είναι αναγκαίο για τη λειτουργία της φύσης, είναι αναγκασμένη η φύση να το πράξει.
• Ο καθένας αξίζει τόσο, όσο αξίζουν εκείνα για τα οποία κοπιάζει.

• Αν στα είκοσι δεν μάθεις,  στα τριάντα δεν κάνεις, στα σαράντα δεν έχεις, τότε στα πενήντα ούτε θα μάθεις, ούτε θα κάνεις, ούτε θα έχεις.
• Όλα είναι εφήμερα, και η φήμη και ο φημισμένος.

Μάρκος Αυρήλιος Αντωνίνος (Marcus Aurelius Antoninus, 121 –180.

Ο τελευταίος ισχυρός εκπρόσωπος τόσο του Αρχαίου Κόσμου (κοσμοκράτορας και πρώτος εστεμμένος φιλόσοφος, πριν τον Ιουλιανό), όσο και του Στωϊκισμού (όχι ως σχολάρχης, αλλά ως απλός στη ζωή στωϊκός). Ρωμαίος αυτοκράτορας κατά τα έτη 161 – 180.

Ήταν ο τελευταίος από τους τελευταίους πέντε καλούς Αυτοκράτορες (Νέρβας, Τραϊανός, Αδριανός, Αντωνίνος, Μάρκος Αυρήλιος) και θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς στωικούς φιλοσόφους.

Ενώ ήταν στις εκστρατείες μεταξύ του 170 και του 180, ο Μάρκος Αυρήλιος έγραψε «Τα Εις Εαυτόν» στα ελληνικά ως πηγή για τη βελτίωση του χαρακτήρα και του πνεύματός του. Είχε λογικό μυαλό και ήταν υποστηρικτής και αντιπρόσωπος του Στωικισμού και της Στωικής Φιλοσοφίας. Η σημασία του θανάτου ήταν πολύ βασική στη φιλοσοφία του Μάρκου Αυρήλιου. Δεν πίστευε στη μετά θάνατο ζωή.

Επισκέφθηκε την Αθήνα, ανακηρύσσοντας τον εαυτό του προστάτη της Φιλοσοφίας. Ο Μάρκος Αυρήλιος διδάχθηκε από μερικούς από τους καλύτερους διανοούμενους της εποχής του. Ο Ευφωρίων τον δίδαξε λογοτεχνία, ο Γέμινος, το δράμα, ο Άνδρων, την Γεωμετρία, ο Κάνινος Κέλερ καί ο Ηρώδης ο Αττικός την ελληνική ρητορική. Ο Αλέξανδρος ο Κοτιαίος τον δίδαξε την Ελληνική γλώσσα καί ο Μάρκος Κορνήλος Φρόντο την Λατινική γλώσσα.
Ο θάνατος του Μάρκου Αυρήλιου θεωρείται από πολλούς ως το τέλος της περίφημης Ρωμαϊκής Ειρήνης (Pax Romana).

Το έργο του Μάρκου Αυρηλίου Τὰ εἰς ἑαυτὸν γράφτηκε μετά το 172 μ.Χ. και ενώ ο συγγραφέας κατείχε ήδη το αυτοκρατορικό αξίωμα (161-180). Είναι γραμμένο στην Ελληνική -τη γλώσσα των μορφωμένων Ρωμαίων.

Τα «Εις Εαυτόν» θεωρείται ένα εξαιρετικό έργο, κλασσικό παράδειγμα της στωικής φιλοσοφίας.  Ακόμη και σήμερα θεωρείται ως έργο μνημείο για μια διακυβέρνηση με γνώμονα το καθήκον και την εξυπηρέτηση του συνόλου. Λέγεται πως δεν σκόπευε ο στωικός αυτοκράτωρ να το δημοσιεύσει, γιατί δεν πίστευε στην υστεροφημία.

Ως προς το περιεχόμενο το έργο εντάσσεται στην παράδοση της στωικής φιλοσοφίας με ιδιαίτερα έκδηλη την επίδραση του Επικτήτου (55-120). Ο Μάρκος Αυρήλιος στο αγωνιώδες ερώτημα της εποχής, πώς μπορεί κανείς να κατακτήσει την ευδαιμονία, απαντά ως γνήσιος στωικός: η απαλλαγή από τα πάθη και τα έντονα συναισθήματα (ηδονή, πόνος), η απάθεια έναντι του εξωτερικού κόσμου, η αδιαφορία για τα υλικά αγαθά συντείνουν στην κατάκτηση της εσωτερικής γαλήνης.

Ένα αίσθημα που ενισχύεται από την πεποίθηση ότι η ζωή του ανθρώπου διέπεται εν τέλει από την ίδια αρμονία που διέπει τον κόσμο ως ολότητα, και η οποία οφείλεται στην ύπαρξη του Λόγου. Από το έργο του δεν απουσιάζουν οι έννοιες της παροδικότητας του χρόνου, του εφήμερου της ζωής, της πλήρους αβεβαιότητας, μόνο που δεν σχετίζονται με μια απαισιόδοξη θεώρηση του κόσμου. Αντίθετα, αποτελούν την παραδοχή από την οποία εκκινεί κανείς για να αναζητήσει μέσω της φιλοσοφίας την ευδαιμονία.

Ο Στωϊκισμός ως γνωστόν η σημαντικότερη κίνηση στην Ελληνιστική Φιλοσοφία, και επίσης εκείνη που άσκησε την μεγαλύτερη επίδραση. Για περισσότερο από 4 αιώνες περιελάμβανε στις τάξεις του μεγάλο αριθμό μορφωμένων ανθρώπων, και η επίδραση του δεν περιορίστηκε στην Κλασική Αρχαιότητα.

«Το χριστιανικό μήνυμα, που επαναλαμβάνεται ατελείωτα στ’ αυτιά μας εδώ και δύο χιλιετίες, είναι ότι η Βασιλεία του Θεού θα έλθει σύντομα. Αντιθέτως, ο Στωϊκισμός εκήρυσσε ότι όλοι ζούμε ήδη μέσα στο Βασίλειο του Θεού, απλώς μόνον ο στωϊκός σοφός μπορεί να το συνειδητοποιήσει…»  Allen Thornton

Ο καλύτερος τρόπος για να αντιστέκεσαι είναι να μην εξομοιώνεσαι.

http://www.stcloris.gr/?p=4760 , https://sciencearchives.wordpress.com