Αριστοτελισμός λοιπόν, το φιλοσοφικό σύστημα το οποίο (μαζί και με τον Πλατωνισμό) νοσφίστηκαν οι χριστιανοί, παράφρασαν και εγκολπώθηκαν προκειμένου να εδραιώσουν το άγουρο ακόμα δόγμα τους. Ήτανε προς ώφελος των χριστιανών μια «φιλοσοφική» σχολή στην Αλεξάνδρεια όπου θα μπορούσαν να τη χρησιμοποιήσουν προς εδραίωση των ιδεών τους. Τα έργα του Φιλόπονου και του Ζαχαρία είναι παραδείγματα χριστιανικής ιδιοποίησης της νεοπλατωνικής φιλοσοφίας με σκοπό να δώσουν στη χριστιανική δοξασία λογικό έρισμα [73]. Φυσικά κανένα από αυτά τα έργα ή τα σχόλια δεν είχαν σχέση με τις ιδέες του Αριστοτέλη. Μπορεί να διέδωσαν την Αριστοτέλεια σκέψη αλλά αποτελούσαν μία αξιοσημείωτη αναίρεση των φιλοσοφικών διδαχών του Αριστοτέλη αν τα συγκρίνουμε δίπλα δίπλα με τα πρωτότυπα [74].
Μην ξεχνάμε και το ότι η εποχή για την οποία γίνεται η έρευνα είναι γεμάτη όχι μόνο από διωγμούς εθνικών αλλά και από διωγμούς αιρετικών χριστιανών. Τα πιο επείγοντα ζητήματα έπαυσαν να είναι οι εθνικοί και η διδασκαλία τους. Τώρα υπήρχαν πιο χειροπιαστά ζητήματα να λύσουν, και αυτά ήτανε οι «άλλοι χριστιανοί» και οι διαμάχες μεταξύ του Σεβήρου (πατριάρχη Αντιόχειας) και του Ιουλιανού (Αλικαρνασσού) για το αν το σώμα του Ιησού είχε φθαρεί πριν την ανάστασή του ή όχι (αφθαρτοδόκησις). Αυτά ήτανε σοβαρότερα ζητήματα από τις διώξεις των εναπομεινάντων Ελλήνων.
Άλλη μια λογική απάντηση στο γιατί η φιλοσοφική σχολή της Αλεξάνδρειας παρέμεινε ανοιχτή βρίσκεται στο γεγονός ότι η μελέτη της φιλοσοφίας ήταν απαραίτητη για να διατυπωθεί και να κατανοηθεί ο χριστιανισμός. Η Βίβλος δε δίνει πληροφορίες για το αν ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα είναι της ίδιας ουσίας. Ούτε για το πως το θεϊκό και το ανθρώπινο στοιχείο συνδυάστηκαν στο Χριστό. Όποιοι μελετούσαν αυτά τα θέματα έπρεπε να χρησιμοποιήσουν την Αριστοτέλεια λογική καθώς και τις βασικές έννοιες της Πλατωνικής οντολογίας όπως υπόσταση, φύση, ουσία, ψυχή και νους. Φαίνεται ότι ο χριστιανισμός έκανε επιτακτική την ανάγκη της φιλοσοφίας και μπορούμε να πούμε ότι αυτή επιβίωσε στην Αλεξάνδρεια διότι έδινε βάση στις διαφορετικές χριστιανικές κοινότητες που τη χρησιμοποιούσαν.
Αλλά ακόμα και αυτό δε μας δίνει μια τελική απάντηση. Σε πολύ γενικές γραμμές η απάντηση είναι ότι ο χριστιανισμός έφερε μαζί του μία επινόηση παντελώς άγνωστη στον αρχαίο κόσμο, την εξ αποκαλύψεως αλήθεια, που όσο σκανδαλώδης και αν ήταν έπρεπε να κατανοηθεί.
Οι φιλόσοφοι ανέκαθεν ενωποιούσαν τη λογική με τη θεολογία με τέτοιο τρόπο ώστε πάντοτε ξεκινούσαν από το Λόγο και, αμφισβητώντας, καταλήγανε στην πεποίθηση – σχετικώς με το Όντως Ων, τους θεούς και την αθανασία της Ψυχής. Στο χριστιανισμό όμως αυτό το συμπέρασμα, εν αντιθέσει, αποκαλύπτονταν. Και ήταν αυτή η αποκάλυψη – με την υπόσχεση μιας παγκόσμιας σωτηρίας μέσω κάποιου που από θεός έγινε άνθρωπος, πέθανε στο σταυρό και αναστήθηκε – που αψηφούσε τη λογική. Αυτό που έλειπε αρχικώς από το χριστιανισμό ήτανε ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτές οι ιδέες θα μπορούσανε να κατασκευαστούν, να συζητηθούν και να υποστηριχτούν, αλλά κανείς άλλος δεν πρόσφερε ένα τέτοιο πλαίσιο παρά μόνο η παγανιστική φιλοσοφία. Και γι’ αυτό το λόγο η κλασσική φιλοσοφία μέσα στην αυτοκρατορία ήταν αμφίσημη, εχθρός και σύμμαχος μαζί [75].
Η πορεία των Φιλοσόφων μετά το κλείσιμο της Φιλοσοφικής Σχολής
Όπως αναφέρει ο Αγαθίας μετά το κλείσιμο της Σχολής ο Δαμάσκιος και έξι ακόμα φιλόσοφοι έφγαν και αναζήτησαν καταφύγιο στην αυλή του βασιλέως Χοσρόη, στην Περσία. Σύμφωνα πάντα με τον Αγαθία (που είναι εγκυρότατος αφού μας έχει διασώσει ακόμα και τα ονόματα των φιλοσόφων) οι φιλόσοφοι ήταν η αφρόκρεμα («το άκρον άωτον») της εποχής και φύγανε γιατί τα θεολογικά τους πιστεύω τους έκαναν να μην μπορούνε να ζήσουν πλέον στην αυτοκρατορία.
Εδώ όμως τίθεται ένα άλλο ερώτημα. Ο Χοσρόης δεν έγινε βασιλιάς παρά στις 13 Σεπτεμβρίου του 531, η Φιλοσοφική Σχολή έκλεισε το 529, τί έγινε στα δύο αυτά έτη μεταξύ 529 και 531;
Φαίνεται ότι μετά τον περιβόητο νόμο οι φιλόσοφοι έμειναν στην Αθήνα, περιμένοντας ότι ίσως τα πράγματα θα άλλαζαν. Βεβαίως λογικό είναι να υποθέσουμε ότι μετά τον ανθελληνικό αυτό νόμο ο Δαμάσκιος και ο κύκλος του θα ήταν ο επόμενος στόχος των χριστιανών και θα έπρεπε να κάνουν αυτό που θα έκανε ο καθένας μας, να το βάλουνε στα πόδια. Αλλά αυτό θα ήταν κάτι το αντίθετο με την ιδεολογία του Δαμάσκιου, του ανθρώπου που έλεγε ότι «τίποτα δεν αξίζει περισσότερο από την καθαρή συνείδηση» [76]. Δε θα μπορούσε να κάνει πίσω, ακόμα και στο κλείσιμο της Φιλοσοφικής Σχολής, τη στιγμή που οι ίδιες του οι φιλοσοφικές του διδαχές εγκωμίαζαν την εμμονή άλλων φιλοσόφων στις προγονικές παραδόσεις [77]. Δεν υπήρχε συμβιβασμός. Αυτό ήτανε κάτι που το είχε κάνει και στο παρελθόν [78] όταν διάλεξε εξορία αντί για συνεργασία [79]. Έτσι παρέμεινε στην Αθήνα περιμένοντας να αλλάξουν τα πράγματα. Αλλά δυστυχώς οι νόμοι 1.11.9 και 1.11.10 (αλλά και 1.11.10.3) του Ιουστινιανού που εκδόθηκαν δύο έτη αργότερα [80]) (δηλαδή το 531), σύμφωνα με τους οποίους τα περιουσιακά στοιχεία των Ελλήνων θα κατάσχεντο από τον αυτοκράτορα, έκαναν τον Δαμάσκιο και τον κύκλο του να εγκαταλείψουνε την Αθήνα και να βρούν καταφύγιο στην αυλή του Χοσρόη και από εκεί στις Κάρρες της Μεσοποταμίας [81].
Μαζί τους έσβησαν και τα φώτα της Παιδείας.
Συγγραφέας : Παναγιώτης Κωνσταντινίδης (ιστοσελίδα “Τόλμα να γνωρίσεις“)
https://tolmanagnoriseis.wordpress.com/2007/09/29/platosacademy/
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου