Η ΟΝΕΙΡΟΜΑΝΤΕIΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑIΑ ΕΛΛAΔA

Ο άνθρωπος πάντοτε ήθελε να ξετυλίξει το νήμα που του έχει υφάνει η μοίρα του, για να γνωρίσει και να ελέγξει τα μελλούμενα. Ο αρχαίος ελληνικός κόσμος όχι μόνο δεν αποτέλεσε εξαίρεση, αλλά αντίθετα ανήγαγε τη μαντική σε απαράμιλλη τέχνη. Μία από τις πιο διαδεδομένες μεθόδους ήταν η ονειρομαντεία.

«Είκοσι χήνες σπίτι μου απ’ το νερό όξω βγήκαν

κι έτρωγαν στάρι κι η καρδιά να βλέπω μου χαίρουνταν.

Κι ένας αϊτός περήφανος, αϊτός καμπουρομύτης,

χίμηξε από ψηλή κορφή κι έκοψε το λαιμό τους […]».

Αυτό μας παραδίδει ο Όμηρος και συνεχίζει την αφήγησή του με τη φωνή του αετού:

« Ω Πηνελόπη, μη χολιάς κι όνειρο αυτό δεν ήταν,

μόν’ ήταν όραμα καλό που θ’ αληθέψει.

Οι χήνες είναι οι μνηστήρες κι ο αϊτός ο άνδρας σου […]».

Αυτό ήταν λοιπόν το όνειρο της πιστής Πηνελόπης, όπως μας το αφηγείται ο Όμηρος στην Οδύσσεια, για να καταδείξει ότι τα όνειρα είχαν τη δύναμη να προφητεύσουν τα μελλούμενα…

Και πράγματι, όπως μας παραδίδουν αρχαίοι συγγραφείς, η ονειρομαντεία δεν στηριζόταν σε μια απλή λαϊκή δεισιδαιμονία, αλλά σε μια βαθιά πίστη στην ύπαρξη της αθάνατης ψυχής του ανθρώπου… της ψυχής που έχει τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με τους αόρατους κόσμους που μας περιβάλλουν, να ξεπεράσει τους φραγμούς του αισθητού χρόνου και να εισχωρήσει στα μυστικά του μέλλοντος. Αυτή ήταν η αλήθεια τους και αυτή θα επιχειρήσουμε να πραγματευτούμε στο παρόν άρθρο, ώστε να γνωρίσουμε καλύτερα εκείνη την τόσο διαδεδομένη αρχαία πρακτική της πρόγνωσης του μέλλοντος.

Ονειρομαντεία, φιλοσοφία και ποίηση

Η ονειρομαντεία ή αλλιώς ονειροκριτική έχει πανάρχαιες ρίζες. Σύμφωνα με τις Εσωτερικές Παραδόσεις, πρόκειται για μια πρακτική την οποία γνώρισαν και διέδωσαν οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι που μυήθηκαν στα Μυστήρια. Πρόκειται για το χάρισμα της προφητείας, το οποίο αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της ονειρικής κατάστασης.

Πράγματι, την άποψη ότι το όνειρο μπορεί να αποτελέσει πηγή θείας έμπνευσης τη συναντάμε σε έναν μεγάλο αριθμό φιλοσόφων, ποιητών και συγγραφέων της αρχαιότητας. Πιο συγκεκριμένα, ο Σωκράτης προέτρεπε τους μαθητές του να μελετήσουν την ονειροκριτική, ο Πλάτωνας θεωρούσε την τέχνη αυτή έργο σοφίας, ενώ ο Αριστοτέλης παραδεχόταν πως η ψυχή δύναται να δράσει για να εξηγήσει τα όνειρα.

Από την άλλη πλευρά, οι μεγάλοι τραγικοί μας ποιητές διαπότισαν τα έργα τους με σκηνές στις οποίες προαναγγέλλονται σημαντικά γεγονότα για την πορεία του δράματος. Έτσι μέσω ονείρου προαναγγέλλεται η θυσία της Πολυξένης, κόρης της Εκάβης («Εκάβη», Ευρυπίδη), η μητέρα του Ξέρξη δέχεται την αναγγελία της καταστροφής του περσικού στρατού («Πέρσαι», Αισχύλου) και πληροφορεί η Χρυσόθεμις την Ηλέκτρα ότι η μητέρα της στέλνει χοές στον πατέρα της («Ηλέκτρα», Σοφοκλή).

https://www.filosofikilithos.gr/

-----------------------------------

ΟΝΕΙΡΑ