Ο ΕΣΩΤΕΡΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ

Ο Άνθρωπος

Ο Πλάτωνας είναι ο φιλόσοφος εκείνος, ο οποίος περισσότερο από κάθε άλλον τονίζει ότι: Ο άνθρωπος αποτελείται από διαφορετικά μέρη, τα οποία συνθέτονται σε ένα ανώτερο και ένα κατώτερο, τα οποία βρίσκονται σε μια εσωτερική διαμάχη. Στόχος είναι να κερδίσει το ανώτερο και ο άνθρωπος να πετύχει την απελευθέρωση από τα δεσμά της ύλης. Στον διάλογο του  «Φαίδρος» αναφέρεται στο άρμα της ψυχής και τονίζει ότι αν το οδηγεί το κατώτερο μέρος του ανθρώπου, θα γκρεμιστεί στην άβυσσο της ύλης, ενώ αν το οδηγεί το ανώτερο, η ανθρώπινη ψυχή θα επιστρέψει στην ουράνια πατρίδα  της.

Τα όνειρα

Σχετικά με τα όνειρα συνεχίζει την Πυθαγορική παράδοση και αναφέρει ότι έχουν δύο όψεις: Αν  ο άνθρωπος είναι ακόλαστος και άπληστος τα όνειρα του θα έχουν παρόμοιο χαρακτήρα. Αν όμως είναι εγκρατής και φιλοσοφημένος, θα μπορούν να του αποκαλύψουν ψήγματα της αλήθειας με αποκαλυπτικό τρόπο. Αναφέρει δεν ότι αυτή την διπλή αντίληψη για τα όνειρα την είχε και ο Όμηρος. Παράλληλα αναφέρει περιπτώσεις μαντικών ονείρων που είχε ο Σωκράτης.

Η εξέλιξη της ανθρωπότητας

Η ανθρωπότητα σύμφωνα με τον Πλάτωνα έχει βαδίσει μέχρι τώρα ένα μακρύ εξελικτικό δρόμο. Έχουν υπάρξει αρκετές «προηγούμενες ανθρωπότητες» ενώ θα υπάρξουν και άλλες στο μέλλον. Περίφημες είναι οι αναφορές του για την μυθική Ατλαντίδα. Αναφέρεται σε αυτήν με βεβαιότητα την περιγράφει και τονίζει την περίφημη καταστροφή της. Από τότε μέχρι σήμερα, έχουν γραφτεί άπειρα βιβλία για το θέμα αυτό, το οποίο πυροδότησε η αναφορά του μεγάλου φιλόσοφου.

Οι «Θείοι Βασιλιάδες» της ανθρωπότητας.

Μέσα στην μακρόχρονη πορεία της η ανθρωπότητα κυβερνήθηκε στα πρώτα της βήματα από  θείους βασιλιάδες. Ο Πλάτωνας αναφέρεται σε αυτούς και τους ονομάζει «θείους ποιμένες». Σημειώνει ότι καθοδήγησαν την ανθρωπότητα στα πρώτα της βήματα..

Ο Νόμος των Κύκλων 

Σύμφωνα με τον Πλάτωνα ο νόμος των κύκλων διέπει την εξέλιξη του σύμπαντος. Έτσι αναπτύσσει την περίφημη «θεωρία του των περιτροπών». Σύμφωνα με αυτήν υπάρχουν εποχές ευφορίας και αφορίας, οι οποίες διαδέχονται η μία την άλλη, μέσα σε μια  συνεχόμενη εναλλαγή. Αποτέλεσμα του νόμου των κύκλων είναι οι άνοδοι και οι πτώσεις αμέτρητων πολιτισμών.

Μετενσάρκωση

Η διδασκαλία για την μετενσάρκωση της ψυχής, είναι μια ακόμη εσωτερική διδασκαλία την οποία διδάσκει ο Πλάτωνας. Σε αρκετούς διαλόγους αναφέρεται στην αθανασία, και στο  διαχρονικό ταξίδι της ψυχής, με αποκορύφωμα τις αθάνατες σελίδες του διαλόγου του «Φαίδων». Ο Σωκράτης του συζητά με τους μαθητές του, για την αθανασία της ψυχής και για τις διαδοχικές ενσαρκώσεις της, μέχρι την τελείωση της.

Το Δίκαιο (Δάρμα), η Ανταποδοτική Διακαιοσύνη (Κάρμα) και η κρίση των ψυχών.

Το Δίκαιο είναι ένα από τα κυρίαρχα θέματα στην Πλατωνική διδασκαλία. Ο σημαντικός του διάλογος «Πολιτεία» ονομάζεται και διάλογος «Περί Δικαίου». Ο κοσμικός νους εγκαθιδρύει μια κοσμική δικαιοσύνη και ένα δρόμο για όλα  τα όντα και για τον άνθρωπο. Πρόκειται για το «Δάρμα» των ανατολικών διδασκαλιών ενώ το «Κάρμα» είναι η άλλη όψη. Σε περίπτωση που ο άνθρωπος είναι άδικος το Κάρμα θα τον επαναφέρει στον σωστό δρόμο διορθώνοντας της αδικία.

Ο Πλάτωνας και τα Μυστήρια

Είναι γνωστό ότι ο Πλάτωνας υπήρξε ένας μεγάλος μυημένος ο ίδιος. Έτσι  θα είχε δώσει τον περίφημο «όρκο σιωπής» των Αρχαίων Μυστηρίων. Όμως με καλυμμένο τρόπο, αναφέρεται στα Μυστήρια και τη σημασία τους για τον άνθρωπο. Η «Εποπτεία» και η  «Τελειότητα», η σημασία της προφορικής διδασκαλίας παράλληλα με την μαθητεία, η συνειδητοποίηση της αθανασίας της ψυχής, μαζί με όλα όσα έχουμε αναφέρει προηγούμενα, δεν είναι τίποτε άλλο παρά εκλαϊκεύσεις των διδασκαλιών που ό ίδιος είχε πάρει στα Μυστήρια.  Με έντεχνο δε τρόπο αναφέρεται συνεχώς σε αυτά.

Ο Μύθος στον Πλάτωνα

Ο Πλάτωνας υπήρξε ο κατεξοχήν διαλεκτικός φιλόσοφος. Όμως δεν θεοποιεί το νου. Αντίθετα θέτει ένα όριο και όταν υπάρχει αδιέξοδο επιστρατεύει το μύθο. Έτσι ο Πλατωνικός μύθος είναι ένα φαινομενικά αντιφατικό στοιχείο, μέσα στους πλούσιους διαλόγους του. Εκτός τους γνωστούς μύθους τους οποίους αναφέρει, όπως πχ του Φαέθωνα στον Τίμαιο, ο Πλάτωνας είναι ο τελευταίος μεγάλος μυθοπλάστης του Αρχαίου κόσμου με  τους μύθους τους οποίους πλάθει ο ίδιος, θέλοντας να μεταβιβάσει τις μυστηριακές αλήθειες. Χαρακτηριστικοί «πλατωνικοί μύθοι» είναι ο Μύθος της Σπηλιάς, ο Μύθος του Ηρός και ο Μύθος του Άρματος της Ψυχής. Μαζί με άλλους ξεχωρίζουν στο έργο του και κωδικοποιούν σε διάφορα κλειδιά ερμηνείας τις εσωτερικές διδασκαλίες.

Κοσμογονία και Ανθρωπογονία

Στον κορυφαίο διάλογο του τον «Τίμαιο» ο μεγάλος φιλόσοφος αναφέρεται στην δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου. Ο άνθρωπος «μικρόκοσμος» πλάθεται καθ’ εικόνα του σύμπαντος «μακρόκοσμου». Ενσώματος, έμψυχος και νουνεχής είναι ο κόσμος και το ίδιο και ο άνθρωπος. Τα τέσσερα στοιχεία κυριαρχούν στον κόσμο της ύλης. Εδώ συναντούμε και τα περίφημα «Πλατωνικά Στερεά», ενώ χαρακτηριστικό είναι το σημείο το οποίο αναφέρεται στο ανώτερο μέρος του ανθρώπου, την εσωτερική «Ακρόπολη». (Τίμαιος 70Α.Β)

Επίλογος

Ο Πλάτωνας κορυφαίος φιλόσοφος με την διδασκαλία του γεφύρωσε τη γη με τον ουρανό. Οι αθάνατες σελίδες του για τις ιδέες και την ουράνια πατρίδα της ανθρώπινης ψυχής, δείχνουν στον κάθε αναζητητή της αλήθειας ένα δρόμο δράσης και εσωτερικής εξέλιξης. Σε συμφωνία με τον παγκόσμιο εσωτερισμό ο «θείος Πλάτων» καλύπτει και αποκαλύπτει την εσωτερική Σοφία και δίνει πρωτεύοντα ρόλο στη Φιλοσοφία, την οποία θεωρεί ως το κορυφαίο δώρο των θεών προς τον άνθρωπο.

Συγγραφέας: Παττακός Σάββας

https://www.filosofikilithos.gr

-------------------------------------

Ο ΕΣΩΤΕΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ