Η ΤΟΥΜΠΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΟΜΩΝΥΜΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ

Τούμπα Θεσσαλονίκης (φωτ. 1917)

"Ενώ παλιότερα δέσποζε στον ορίζοντα της πόλης, σήμερα με δυσκολία διακρίνεται μέσα στο δάσος των πολυκατοικιών της ομώνυμης συνοικίας"

Η Τούμπα της Θεσσαλονίκης είναι  ένας ελλειψοειδής γήλοφος με ύψος γύρω στα 20μ. από τη γύρω επίπεδη περιοχή. Βρίσκεται στη συμβολή δύο ρευμάτων που σήμερα καλύπτονται από δρόμους, στην τελευταία σειρά των λόφων που περιβάλλουν από τα ανατολικά την στενή παραλιακή πεδιάδα που καταλαμβάνεται από την πόλη της Θεσσαλονίκης. Σήμερα απέχει 1,5 χλμ από την παραλία του Θερμαϊκού Κόλπου. Στη βάση του ο γήλοφος της Τούμπας έχει διαστάσεις 153χ103μ., ενώ στην κορυφή του έχει διαστάσεις 81χ42μ. Ενώ παλιότερα δέσποζε στον ορίζοντα της πόλης, σήμερα με δυσκολία διακρίνεται μέσα στο δάσος των πολυκατοικιών της ομώνυμης συνοικίας, ακόμη και από δορυφόρο.

Ανασκαφή Τούμπας Θεσσαλονίκης - ΑΠΘ

Ο γήλοφος αυτός έχει δημιουργηθεί από τα αλλεπάλληλα στρώματα μιας μακρόχρονης εγκατάστασης, που ξεκινούσε από τα προϊστορικά και συνέχιζε μέχρι και τα ελληνιστικά χρόνια. Το ύψος και το σχήμα της οφείλονται στη συνεχή κατοίκηση στα 1500 χρόνια της ιστορίας της θέσης και στους διαδοχικούς περιμετρικούς τοίχους που πάντα οριοθετούσαν τα άκρα της. Σε αυτούς του είδους τις προϊστορικές θέσεις χαρακτηριστική είναι η πυκνή κατοίκηση από μικρές πληθυσμιακές ομάδες.

Οι τούμπες στη Μακεδονία, όπως δείχνει και η ετυμολογία της λέξης, παλιά ταυτίζονταν με τύμβους που κάλυπταν αρχαίους τάφους. Έτσι και η Τούμπα της Θεσσαλονίκης, λόγω του μεγέθους και του πολύ χαρακτηριστικού της σχήματος θεωρείτο ότι έκρυβε κάποιον πολύ σημαντικό αρχαίο τάφο. Ωστόσο, ήδη από το 19ο αιώνα, έγινε κατανοητό ότι πρόκειται για  έναν αρχαίο οικισμό παρόμοιο με τα γνωστά «tell», που ανασκάπτονται στη Μικρά Ασία και στη Μέση Ανατολή. Μια διάσημη, μεγαλύτερη αλλά παρόμοιου τύπου θέση είναι αυτή της Τροίας.

Ανασκαφή Τούμπας Θεσσαλονίκης

Μελέτες για την Αρχαία Μακεδονία Προς τη γένεση των πόλεων