Ο Ιπποκράτης απέδιδε ιδιαιτέρα σημασία στην έννοια της ψυχής, την οποία θεωρούσε αναπόσπαστο μέρος του σώματος και πρωταρχική αιτία της υγειούς υπάρξεως όλων των ζώντων οργανισμών επί της γης. Σε όλα, τα συγγράμματα - βιβλία του αναφέρεται με σεβασμό και σε βάθος, περί της Ψυχής, που προξενεί θαυμασμό και δέος σε κάθε σοβαρό ερευνητή, για τις τεράστιες γνώσεις του, την ορθή του σκέψι, για την σύνδεση της και την αλληλοεπίδραση της με το σώμα για την υγεία του ανθρώπου.
Από τα έργα του που αναφέρονται περισσότερο στο Μέγα θέμα της Ψυχής: Περί Διαίτης, Περί Σαρκών, Περί Επιδημιών, Περί Ιερής Νούσου, Περί των εντός Παθών.
Θα προσπαθήσω να σας το αναπτύξω με σεβασμό, και καθ’ ένας ελεύθερος ας εξάγει τα χρήσιμα συμπεράσματα του.
Για το πώς εισέρχεται η ψυχή στο σώμα, δίχως αμφιβολίες και πλεονασμούς γράφει: «Εσέρπει δέ ές άνθρωπον ψυχή, πυρός και ύδατος ξύγκρησιν έχουσα…». «Περί Διαίτης Α.7».
Η ψυχή εισέρχεται - περνάει - διεισδύει από έξω και διαχέει όλο το σώμα, άρα είναι ανεξάρτητη από αυτό. Χαρακτηρίζει δηλαδή την ψυχή σαν μία αυτοτελή οντότητα που ενοικεί στο σώμα που έχει επιλέξει να εγκατασταθεί. Κατά τον Ιπποκράτη, η αληθής έννοια του Πυρός και του Ύδατος, δεν είναι τα ομώνυμα υλικά στοιχεία, αλλά ανάγονται στην καθολική θεία ουσία που πληρεί όλο το σύμπαν και είναι τα αείζωα Πύρ και Ύδωρ.
«Τό θερμότατον και ισχυρότατον πύρ, όπερ πάντων επικρατέεται, διέπον άπαντα κατά φύσιν, άϊωτον και όψει και ψαύσει, έν τούτω ψυχή, νόος, φρόνησις, αύξησις, κίνησις, μείωσις, διάλλαξις ύπνος, εγρήγορσις, τούτο διά παντός κυβερνά, και τάδε καί εκείνα, ουδέποτε ατρεμίζον…» «Περί Διαίτης Α. 10».
(Το θερμότατο και ισχυρότατο πύρ, το οποίο κυριαρχεί σε όλα και τα διέπει σύμφωνα με την φύση του το καθ’ ένα, είναι ασύλληπτο και από την όραση και από την αφή. Μέσα σ’ αυτό υπάρχει η ψυχή, ο νούς, η φρόνηση, η ανάπτυξη, η κίνηση, η μείωση, η εναλλαγή, ο ύπνος, η εγρήγορση. Αυτό κυβερνά τα πάντα, διέρχεται μέσα από όλα και αυτά και εκείνα (γήινα και ουράνια), δίχως να πέφτει ποτέ σε αδράνεια).
Στο κεφάλαιο «Περί Σαρκών 2» συμπληρώνει: «Δοκέοι δέ μοι ό καλέομεν θερμόν, αθάνατον τε είναι καί νοεείν πάντα ορήν καί ακούειν καί ειδέναι πάντα εόντα τε καί εσόμενα …». (Κατά την γνώμη μου αυτό που ονομάζουμε θερμό, είναι αθάνατο και νοεί τα πάντα, και βλέπει και ακούει και γνωρίζει τα πάντα, όσα υπάρχουν και όσα θα υπάρξουν…).
Σ’ αυτό το κεφάλαιο εκφράζει την βεβαία γνώμη του ότι, από αυτό το θερμόν προέρχεται και η ψυχή του ανθρώπου, που όπως και αυτό, κατέχει όλα τα χαρακτηριστικά και τις νοητικές ιδιότητες του, είναι δηλαδή αναπόσπαστο μέρος της θείας ψυχής, που ενοικεί μέσα στο σώμα ανεξάρτητη μεν αλλά σε επικοινωνία με το συμπαντικό θερμόν διά της αναπνοής. Και τονίζει με έμφαση, ότι κατέχει όχι μόνον τα παρόντα αλλά και τα μέλλοντα.
Αυτή είναι ακόμη μία επιβεβαίωση της θεϊκής προελεύσεως της, διότι τα μέλλοντα μπορούν να τα γνωρίζουν μόνον οι Θεοί.
Επίσης το δεύτερο ψυχικό στοιχείο το υγρόν, εκπροσωπεί την αντίθετη υλική δύναμη της θερμής, που επιδρούν και οι δύο στο σώμα κάθε οντότητος. Η ψυχή έχει την ικανότητα – ενέργεια να τηρεί το μέτρο και να εξισορροπεί αρμονικά αυτές τις αντιθετικές δυνάμεις, ώστε να λειτουργούν ομαλά οι νοητικές και αισθητικές διεργασίες σε κάθε ανεξάρτητη οντότητα.
«Εσέρπει είς άπαν ζώον, ό τι περ αναπνέει… «Π. Διαίτης Α.25».
Όλα τα έμβια όντα κατά τον Ιπποκράτη, που αναπνέουν έχουν ψυχή. Η βεβαιώτης της υπάρξεως της ψυχής και η σχέσις της με την αναπνοή δεν είναι τυχαία. Με την αναπνοή ο οργανισμός δεν τροφοδοτείται μόνο με το απαραίτητο οξυγόνο, αλλά και με το πέμπτο στοιχείο των προγόνων μας τον «Αιθέρα», που τα τελευταία χρόνια αναγνώρισαν την ύπαρξιν του οι σύγχρονοι αστροφυσικοί και τον ταυτίζουν με τα Νετρίνα, της πρωταρχικής σχάσεως του κοσμογονικού Ορφικού Ωού ! Οι ακολουθούντες τις ανατολικές δοξασίες τον αποκαλούν ¨ Πράνα¨. Αυτό τροφοδοτεί, αναζωογονεί και ενισχύει την ψυχή, με τρόπο, που οι σύγχρονοι επιστήμονες, όλων των κλάδων, δεν μπορούν να ερμηνεύσουν με κάποια βεβαιότητα.
Ο Ιπποκράτης διαχωρίζει με απόλυτη βεβαιότητα, όπως και η πλειονότης των Μετασωκρατικών Φιλοσόφων, την ψυχή από το σώμα γράφοντας « Η μέν ψυχή τώ αυτό πάσι τοίς εμψύχοισι, τό δέ σώμα διαφέρει εκάστου… «Π. Διαίτης Α, 28».
Εδώ δηλώνει κατηγορηματικά και με σαφήνεια ότι, σε όλα τα σώματα ενοικεί η ψυχή που έχει την ίδια φύσι, διότι έχει θεϊκή προέλευση και έχει εντελώς διαφορετική αποστολή και ιδιότητες από εκείνες του σώματος.
Και συνεχίζει, «Ψυχή μέν ούν αιεί ομοίη καί έν μείζονι καί έν ελάσσονι, ού γάρ αλλοιούται ούτε διά φύειν ούτε διά ανάγκην…». (Λοιπόν η ψυχή είναι πάντοτε όμοια και στο μεγαλύτερο και στο μικρότερο όν, γιατί δεν αλλοιώνεται από καμιά φυσική επίδραση ούτε από καμιά ανάγκη…).
ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΔΙΑΜΑΝΤΑΡΑΣ
-------------------------------------------
ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ: O ΘΕΜΕΛΙΩΤΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ (Κως 460 – Λάρισα 377)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου