Τρεις είναι οι δρόμοι που οδηγούν στην πρώτη αρχή: του μουσικού, του ερωτικού και του φιλοσόφου. Και οι τρείς αυτοί τύποι είναι δυνητικά ανακτέοι. Όμως, πρέπει να γίνει μια διάκριση μεταξύ τους.
Ο μουσικός, «εξαιρετικά ευαίσθητος στο ωραίο», τείνει να ανταποκρίνεται έντονα στο μέτρο και τη συμμετρία. «Αυτή η φυσική τάση πρέπει να γίνει αφετηρία για έναν τέτοιο άνθρωπο: πρέπει να οδηγηθεί στο Ωραίο που εκδηλώνεται μέσα από αυτές τις μορφές· πρέπει να διδαχτεί ότι αυτό που τον μάγεψε δεν ήταν άλλο από την αρμονία του νοητού κόσμου και την ομορφιά που υπάρχει σ’ αυτή τη σφαίρα. (…) και οι αλήθειες της φιλοσοφίας πρέπει να ενσταλαχτούν σ’ αυτόν για να τον κάνουν να πιστέψει σ’ αυτό που, χωρίς να το ξέρει, έχει εντός του» (Ι.3, 1-2).
Ο ερωτικός, στον οποίο μπορεί να μεταπέσει ο μουσικός, ενθυμείται το ωραίο. Όμως θα πρέπει και αυτός να διδαχθεί να μην παραμένει στην ωραιότητα ενός σώματος, αλλά να εθιστεί στην ιδέα της ασώματης ωραιότητας (ἐν ἀσωμάτοις γάρ ὁ ἐθισμός τοῡ ἐρασμίου … καί ὅτι ἐν τέχναις καί ἐν ἐπιστήμαις καί ἐν ἀρεταῑς) (Ι.3, 2, 9- 10).
Ο φιλόσοφος, τέλος, είναι από τη φύση του έτοιμος και «ἐπτερωμένος», και στην πορεία προς τα άνω δεν χρειάζεται να αποχωριστεί κάτι, όπως οι άλλοι· χρειάζεται ωστόσο να λάβει μια εκπαίδευση (μαθήματα), προκειμένου να τελειοποιηθεί ηθικά και να καταστεί ένας αμιγώς διαλεκτικός τύπος (Ι, 3, 3), δηλαδή να γίνει ικανός να εξηγεί το καθετί, ως προς τι διαφέρει και το κοινό έχει αυτό από τα υπόλοιπα πράγματα (Ι.4, 1-4).
Από τα παραπάνω, γίνεται φανερή η ανωτερότητα της ομορφιάς του νοητού κόσμου σε σχέση με τον αισθητό. Ωστόσο, ο Πλωτίνος δεν απαξιώνει εντελώς την αισθητή ωραιότητα: «Ακόμα και στον κόσμο της αίσθησης και του μερικού υπάρχουν πράγματα που έχουν ομορφιά ανάλογη με την ομορφιά των ουράνιων όντων (Ι.2, 9, 17).
Τα αντικείμενα που μας περιβάλλουν είναι εκφάνσεις της Φύσης, και «η φύση που δημιουργεί τόσο όμορφα πράγματα, πρέπει να έχει η ίδια μια πολύ πρότερη ομορφιά» (V, 8, 2), ένα ιδεατό αρχέτυπο. Αυτό το πρότυπο πρέπει να μιμείται ο καλλιτέχνης, και όχι το ίδιο το φυσικό αντικείμενο. Οφείλει να ανατρέξει «στους λόγους από τους οποίους πηγάζει η φύση» (V. 8,1)· οφείλει να ενεργήσει όπως ο Φειδίας, ο οποίος «δεν χρησιμοποίησε ένα πρότυπο από τον κόσμο των αισθήσεων, όταν φιλοτέχνησε το (άγαλμα) του Δία, αλλά συνέλαβε τη μορφή που θα έπαιρνε ο Δίας αν αποφάσιζε να γίνει ορατός», παρ’ όλο που η αυθεντική ωραιότητα είναι πέραν του σχήματος και της μορφής: «ἀνείδεον (=άμορφος) ἄρα τό πρώτως καί πρῶτον καί ἡ καλλονή ἐκείνο ἡ τοῡ ἀγαθοῡ φύσις»
https://eclass.uowm.gr/modules/document/file.php/EETF189/%CE%A0%CE%BB%CF%89%CF%84%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%82.pdf
------------------------------------
Οι τρεις τύποι ανθρώπων - Πλωτίνος
ΤΟ ΣΩΜΑ ΕΙΝΑΙ Η ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΛΗΘΗΣ. Η ΜΝΗΜΗ ΑΝΗΚΕΙ ΜΟΝΟ ΣΤΗΝ ΨΥΧΗ. (ΠΛΩΤΙΝΟΣ)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου