Παρασκευή 20 Σεπτεμβρίου 2024

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΜΥΘΩΝ Η ΔΟΜΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΣΟΦΙΑ

Οι αρχαίοι μύθοι αποτελούν έναν αληθινό θησαυρό σοφίας, που κληρονομεί η ανθρωπότητα από την παράδοση του παρελθόντος. Μερικές φορές ορισμένα στοιχεία έχουν πλέον ξεχαστεί, τουλάχιστον στο πλαίσιο του συνειδητού, ομαδικού Εγώ της ανθρωπότητας, όπως θα έλεγε ο Γιούνγκ. Και όμως μένουν δυνατά ριζωμένα όλα στο ασυνείδητο. Για μας, τους ανθρώπους των κοινωνιών του 21ου αιώνα, το θέμα είναι βασικά η αφύπνιση της συνείδησης, της ατομικής και της ομαδικής.

Ο μύθος είναι μια αληθινή, ιερή ιστορία, μια πραγματικότητα που συνέβη στην αρχή των χρόνων, στη διάσταση των πρωταρχικών προελεύσεων ενός κόσμου, μιας φυλής, μιας κατάστασης, ενός όντος, είτε είναι άνθρωπος, είτε ζώο ή φυτό. Όλοι οι εθνολόγοι, λαογράφοι και διάφοροι μελετητές των αρχαίων μύθων, συμφωνούν σε αυτά τα στοιχεία. 

ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΜΥΘΩΝ

Η δομή των μύθων μπορεί να διαιρεθεί γενικά σε πέντε κατηγορίες, όσον αφορά στην παράδοση των αρχαίων παραδοσιακών κοινωνιών: Έτσι οι Μύθοι εν γένει:

1) Αποτελούν την ιστορία των πράξεων των υπερφυσικών οντοτήτων ή των θεών.

2) Θεωρούνται από άποψη περιεχομένου απόλυτα αληθινοί, εφόσον αναφέρονται σε πραγματικότητες και ουσίες και απόλυτα ιεροί, εφόσον περιγράφουν το έργο των θεών.

3) Εξιστορούν μια «δημιουργία». Πώς άρχισε η ύπαρξη του κόσμου, κάποιο ον ή κάποιος θεσμός ή κάποια συμπεριφορά ή πως δημιουργήθηκε ένας τρόπος εργασίας. Και γι’ αυτό ο μύθος θεμελιώνεται ως παράδειγμα κάθε σημαντικής μελλοντικής ανθρώπινης πράξης.

4) Από τη γνώση του μύθου επιτυγχάνεται η γνώση της «αρχής» των πραγμάτων και επομένως η δυνατότητα να τα ελέγχει και να τα χειρίζεται ο άνθρωπος με τη θέλησή του. Αυτό μπορεί να το κάνει βέβαια μόνο ένας μύστης.

5) Ο μύθος πρέπει να «βιωθεί» και τότε ο άνθρωπος κατέχεται από τη θεία, ιερή δύναμη και τα ιερά πρωταρχικά γεγονότα ενσαρκώνονται, υπενθυμίζονται και ενεργοποιούνται ξανά.

Ο μύθος λοιπόν πρέπει να βιωθεί μέσα από μια ιεροτελεστία, για να μπορέσει ο υποψήφιος να συνδεθεί με τη θεία δύναμη της Αρχής, του Μυθικού θείου Χρόνου. Και αυτή η πράξη συνείδησης, αυτό το «πέρασμα» της ανθρώπινης συνείδησης από τον ανθρώπινο χρόνο της καθημερινής ζωής στον Αιώνιο και θείο Χρόνο των Προελεύσεων, αποτελεί μια μύηση. Η μύηση είναι λοιπόν ένα πέρασμα, ένα ανέβασμα του επιπέδου της συνείδησης, από το ανθρώπινο στο θείο σκαλοπάτι. 

Άλλο ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της δομής του μύθου είναι η έλλειψη της χρονικής διάστασης. Ο μυθικός χρόνος είναι ένας χρόνος χωρίς χρόνο, ένας χρόνος χωρίς διαστάσεις, ένα κομμάτι αιωνιότητας. Ο Μυθικός Χρόνος των Προελεύσεων είναι χρόνος αιωνιότητας. Εξετάζοντας καλά τους αρχαίους μύθους, βλέπουμε ότι διαδραματίζονται έξω από το πλαίσιο των συντεταγμένων του χρόνου και του χώρου. Δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε θετικά ούτε το πότε ούτε και το που συνέβησαν ακριβώς. Έχουν φύγει πλέον από το δικό μας ανθρώπινο χωροχρόνο. Έτσι π.χ., για το μύθο του Ηρακλή και των 12 άθλων του δεν υπάρχει κανένα θετικό στοιχείο, καμιά ιστορική απόδειξη, για το που και πότε ακριβώς συνέβησαν τα γεγονότα στα οποία πρωταγωνίστησε ο μυθικός αυτός ήρωας. 

Αν και υποθέτουμε ότι γενικά οι περισσότεροι άθλοι έγιναν στην Ελλάδα, η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν ξέρει που ακριβώς συνέβησαν, ούτε καν υπάρχουν αποδείξεις για τη γεωγραφική κατάσταση των εδαφών της εποχής εκείνης.  Το ίδιο συνέβαινε και με το μύθο της Τροίας του Ομήρου, μέχρι που αποδείχτηκε η ύπαρξη και η ακριβής τοποθεσία της στα χρόνια του Σλήμαν.

Ο μύθος μπήκε στην ιστορία. Ο μύθος μπήκε στις συγκεκριμένες συντεταγμένες του ιστορικού χωροχρόνου.

Ο μύθος βρίσκεται σε μια διάσταση πιο πέρα από τον ανθρώπινο και γήινο χρόνο. Αυτός ρυθμίζει τον κόσμο του «Υπάρχω». Ο μύθος βρίσκεται στον κόσμο του «Είμαι», πέρα από κάθε συγκεκριμένη ύπαρξη και υλοποίηση στις ορατές και ιστορικές διαστάσεις της καθημερινής ανθρώπινης ζωής.

Γι’ αυτό και ο μύθος διαιωνίζεται, τείνει δηλαδή στην αιωνιότητα. Όλα φθείρονται. Ο άνθρωπος πεθαίνει. Αντίθετα ο μύθος ζει πάντα στη διάσταση του Είναι. Δεν εξελίσσεται, παραμένει σταθερός. Το πολύ πολύ λησμονείται για ένα χρονικό διάστημα και ύστερα ξαναξυπνάει με την ίδια ή μεγαλύτερη δύναμη στην ανθρώπινη μνήμη και ύπαρξη.

Απόσπασμα από το βιβλίο «Τα τρία κέντρα του Μυστηρίου»

Συγγραφέας: Πλάνας Γιώργος

filosofikilithos.gr

-------------------------------------

«ΜΥΘΟΥ ΜΕΝ ΣΧΗΜΑ ΕΧΟΝ ΛΕΓΕΤΑΙ ΤΟ ΑΛΗΘΕΣ ΕΣΤΙ» ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΜΥΘΟ ΚΡΥΒΕΤΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ - ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΤΙΜΑΙΟΣ  22, c-d 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Φόρμα επικοινωνίας

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *

Αρχειοθήκη ιστολογίου