Η Κόρη Φρασίκλεια

 Η κόρη Φρασίκλεια που φιλοξενείται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο είναι Αρχαίο Ελληνικό γλυπτό του Αριστίωνα.    Χρονολογείται μεταξύ -550 και -540 και βρέθηκε το 1972 στη νεκρόπολη της Μυρρινούντος όπου άλλοτε στόλιζε έναν αρχαίο τάφο. Φημίζεται ως σημαντικότατο έργο αρχαϊκής τέχνης.

Ο Γάλλος Μισέλ Φουρμόν που περιηγήθηκε την Ελλάδα στα έτη 1729/30 αναφέρει μια επίγραφη μαρμάρινη βάση που ήταν εντοιχισμένη στην εκκλησία της Παναγίας στη Μερέντα.

Η επιφάνεια της βάσης είχε φθαρεί από την λάξευση προκειμένου το μάρμαρο να γίνει οικοδομικό υλικό, αλλά ο Φουρμόν μπόρεσε να διαβάσει και να καταγράψει το κείμενο της επιγραφής, το οποίο και δημοσίευσε.

Το 1968 η βάση αποσπάστηκε από τον τοίχο της εκκλησίας και μεταφέρθηκε στο Επιγραφικό μουσείο.

Τέσσερα χρόνια αργότερα και διακόσια μέτρα πιο κάτω, στην νεκρόπολη της Μυρινούντος, ανακαλύφθηκαν από τον αρχαιολόγο Μαστροκώστα δύο αγάλματα, ένας Κούρος (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, αρ. 4890) και μια Κόρη.

Το μολύβδινο υλικό με το οποίο το άγαλμα της κόρης ήταν συνδεδεμένο με την βάση ταίριαξε απόλυτα στην οπή που έφερε η μαρμάρινη βάση, αποδεικνύοντας ότι η βάση ανήκε στην κόρη, και η επιγραφή κατονομάζει την πατρότητα του αγάλματος.

 Σήμερα η κόρη εκτίθεται στην αίθουσα 11 του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με αριθμό καταλόγου 4889.

Η κόρη είναι από Μάρμαρο Πάρου, έχει συνολικό ύψος 2,115 μαζί με την βάση και την πλίνθο, ενώ είναι τοποθετημένη επάνω σε θεμέλιο ύψους 26 εκ. Το ανάστημα της κόρης χωρίς τη βάση είναι 1,79 μ. που αντιστοιχεί με αυτό γυναίκας μέτριας έως ψηλής κορμοστασιάς. Σύμφωνα νε την επιγραφή, επειδή η Φρασίκλεια απεβίωσε σε νεαρή ηλικία ως ανύπαντρη υπηρέτρια του θεού, θεωρείται ως κορασίδα εις άπαντες τους αιώνες.

Φοράει ποδήρη χιτώνα που είναι διακοσμημένος με ρόδακες, αστέρες και σβάστικες, και με μια κατακόρυφη ταινία με μαιάνδρους στο κέντρο και μπορντούρα με έγχρωμα φύλλα στο κάτω άκρο. Στη μέση φοράει ζώνη, επίσης διακοσμημένη. Στα πόδια φοράει σανδάλια. Με το δεξί χέρι πιάνει τον χιτώνα στο ύψος του μηρού, ενώ στο αριστερό χέρι κρατάει μπροστά στο στήθος ένα κλειστό μπουμπούκι λωτού. Η κόμη είναι στεφανωμένη με υψηλό στέμμα από λουλούδια και λωτούς. Στο λαιμό φοράει περιδέραιο, στα αυτιά σκουλαρίκια και στους καρπούς αμφότερων των χεριών από ένα βραχιόλι. Η μακρυά και περιποιημένη κόμη είναι χτενισμένη και καταλήγει με πολλούς κυματιστούς βοστρύχους στους ώμους, στο στήθος και στη πλάτη.

Χρωματική αναπαράσταση της αρχαιολόγου Αικατερίνης Καρακάση.

 Από τα χρωστικά υπολοίματα που σώζονται στην επιφάνεια του μαρμάρου υποθέτουμε την άλλοτε πολύχρωμη εμφάνιση, η οποία στις ημέρες μας επανειλημμένα γίνεται διεθνώς αντικείμενο έρευνας και μελέτης, καθώς και θέμα αρχαιολογικών εκθέσεων.

Το άγαλμα αυτό είναι από τα ωραιότερα δείγματα του τύπου της κόρης της αρχαϊκής γλυπτικής.

Ξεχωρίζει για την καλή κατάσταση διατήρησης και το ζωγραφικό διάκοσμο του, που σώζεται σε αρκετά σημεία. Πρόκειται για επιτύμβιο μνημείο, στο βάθρο του οποίου έχει χαραχθεί επίγραμμα με το όνομα της νεκρής Φρασίκλειας και το όνομα του γλύπτη που το φιλοτέχνησε, Αριστίωνα του Πάριου.

Η γυναικεία μορφή έχει ραδινό εφηβικό σώμα και λεπτά χαρακτηριστικά.

Το άγαλμα βρέθηκε σε λάκκο μαζί με ένα κούρο, τοποθετημένα εκεί ήδη από την Αρχαιότητα.

 Μετά από μία πολύχρονη και πολύπαθη ανασκαφή στη Μερέντα (και στο Κλασικό δήμο Μυρρίνους) έρχεται στο φως το Μαϊο του 1972 η Φρασίκλεια και ένας κούρος που βρέθηκαν μαζί και χαρακτηρίστηκε ως "αδερφός" της.

Την εντυπωσιακή αυτή ανακάλυψη οφείλουμε στην επίμονη εργασία του αρχαιολόγου Ευάγγελου Κακαβογιάννη.

Τα δύο αυτά αγάλματα κοσμούσαν πιθανότατα τους τάφους μελών μίας εύπορης οικογένειας της αρχαϊκής περιόδου. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι μάλλον θάφτηκαν από συγγενείς των νεκρών στο σημείο όπου βρέθηκαν για να προφυλαχθούν από τις περσικές εισβολές ή από πολιτικούς αντιπάλους της οικογένειας. Σήμερα η Φρασίκλεια και ο «αδερφός» της φιλοξενούνται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο τοποθετημένοι ο ένας δίπλα στον άλλο έτσι ώστε να μην διακοπεί βίαια η αιώνια συμβίωσή τους.

Η Φρασίκλεια διατηρείται σε άριστη κατάσταση και η περίτεχνη περιβολή της εντυπωσιάζει πάντα τον επισκέπτη του μουσείου.

 Το βάθρο της γνωστό από το 1730 ήταν εντοιχισμένο σε χριστιανική εκκλησία της Παναγίας σε μικρή απόσταση από το σημείο που βρέθηκε η Φρασίκλεια.

Το βάθρο φέρει την επιγραφή: 

"Σῆμα Φρασικλείας· κόρη κεκλήσομαι αἰεί, ἀντί γάμου παρά θεῶν τοῦτο λαχοῦσ’ ὄνομα"

που σημαίνει

"Μνήμα της Φρασίκλειας, θα καλούμαι κόρη για πάντα, αφού αντί για γάμο οι θεοί αυτό το όνομα μου όρισαν." 

και την επιγραφή: 

"Ἀριστίων Πάρι[ος μ' ἐπ]ό[ε]σε" 

που σημαίνει

 "Με έφτιαξε ο Αριστίων ο Πάριος" 

και δηλώνει καθαρά τον καλλιτέχνη που την φιλοτέχνησε.

Ο κούρος που βρέθηκε μαζί της είναι επίσης από παριανό μάρμαρο και έχει ύψος 1.89.  Είναι γυμνός κατά το πρότυπο των Αρχαίων Ελληνικών κούρων, έχουν χαθεί τα πόδια του από τους αστραγάλους και κάτω και το δεξί του χέρι από τον καρπό και κάτω. Ενώ φορά διάδημα στο κεφάλι πάνω από το μέτωπο. Και σε αυτό το έργο σώζονται ίχνη κόκκινου χρώματος στα μαλλιά, τα φρύδια, τις θηλές του στήθους, την περιοχή της ήβης και στο περιδέραιο που φορούσε στο λαιμό.

http://erroso.blogspot.gr , http://odysseus.culture.gr, http://el.wikipedia.org/

Η συντροφιά της Φρασίκλειας