Πως πίστεψες στον άνεμο...

Μουσική: Αντώνης Ρεπάνης. Στίχοι: Μιχάλης Τουτουντζής. Ερμηνεία: Λευτέρης Μυτιληναίος.

Κυκλοφόρησε το 1969 σε δίσκο 45 στροφών μαζί με το τραγούδι “Ποια Είσαι Συ;”

Οπτικοακουστικό: Thomaida Kotsali

Θερσίτης – ο Μοναδικός Αντιήρωας της Ιλιάδας

Διάλογος ανάμεσα στους Αχιλλέα και Θερσίτη, σχέδιο από εικονογράφηση του θεατρικού έργου του Ουίλιαμ Σαίξπηρ «Τρωίλος και Χρυσηίδα». 

Ο Θερσίτης είναι ένας ομηρικός αντιήρωας. Κακομούτσουνος, καμπούρης, πολυλογάς και αθυρόστομος. Ένας γελωτοποιός σε έναν κόσμο ηρωικό, όπου το γελοίο αντιμετωπιζόταν ως θανάσιμο αμάρτημα. Ο Όμηρος λέει πως δεν τον ένοιαζε τι θα πει, αρκεί να προκαλούσε τα γέλια της ομήγυρης. Το μεγαλείο της ομηρικής ποίησης και του ελληνικού πολιτισμού, εκτός των άλλων, έγκειται στο ότι βρήκε μια θέση στο ανθρώπινο σύμπαν και για τους Θερσίτες, έστω κι αν τους εμφανίζει ως αρνητικούς πρωταγωνιστές. Στο Β της Ιλιάδας ο Όμηρος αφηγείται ένα περιστατικό με πρωταγωνιστή έναν αμφιλεγόμενο χαρακτήρα, που εμφανίζεται σε λίγους στίχους και μετά εξαφανίζεται εντελώς.

Η σκηνή διαδραματίζεται στη συνέλευση των Αχαιών. Μετά από εννιά χρόνια πολιορκίας η Τροία αντέχει ακόμη και δεν παραδίδεται. Ο αρχιστράτηγος Αγαμέμνων θέλει να διαπιστώσει αν έχουν κουράγιο οι Αχαιοί να συνεχίσουν τον πόλεμο ή έχουν κουραστεί και θέλουν να γυρίσουν στις πατρίδες τους. Τους συγκεντρώνει και με τα παρακάτω λόγια τους ανακοινώνει ότι δεν έχει νόημα να συνεχιστεί ο πόλεμος. Απέτυχαν να κυριεύσουν την Τροία και είναι καιρός να μπουν στα πλοία και να γυρίσουν στην Ελλάδα.

«Ήρωες φίλοι Δαναοί, στρατιώτες του πολέμου,

βαριά πολύ με τύφλωσε και μ’ έμπλεξε ο Δίας.

Μου υποσχέθηκε ο σκληρός την πυργωμένη Τροία

πως θα πορθήσω κι ένδοξος θα πάω στην πατρίδα.

Και δόλο τώρα σκέφθηκε και με προστάζει στο Άργος,

τόσο στρατό αφού ξέκανα, να πάω ντροπιασμένος…

Είναι ντροπή οι μελλούμενες γενιές και να τ᾿ ακούσουν,

τόσος λαός των Αχαιών και τόσο ανδρειωμένος

πόλεμο ατελείωτο μ’ εχθρούς πολύ πιο λίγους

τόσους καιρούς να πολεμά και να μη φαίνεται άκρη….

Εννέα χρόνια πέρασαν σαν ήρθαμε στην Τροία

και τα καράβια σάπισαν και λιώσανε τα ξάρτια

και κάθονται οι γυναίκες μας με τα μικρά παιδιά μας

στα σπίτια μας και καρτερούν. Και αυτό, που εμείς με πόθο

ήλθαμε εδώ να κάνουμε, δε λέει να τελειώσει.

Αλλά ακούστε τι θα πω. Να φύγουμε σας λέω

όλοι με τα καράβια μας για τη γλυκιά πατρίδα,

γιατί δε γίνεται ποτέ να πάρουμε την Τροία!» [Ιλιάδα, Β, 110-140]

Η αντίδραση των Αχαιών στα παραπλανητικά αυτά λόγια, ήταν μια μεγάλη έκπληξη και απογοήτευση για τον Αγαμέμνονα. «Σείστηκε η συνέλευση σαν της θάλασσας τα πελώρια κύματα και οι Αχαιοί με αλαλαγμούς που έφταναν ως τον ουρανό όρμησαν στα καράβια, να φύγουν για την πατρίδα».

Η Ήρα από τον Όλυμπο ανησυχεί για τις εξελίξεις και στέλνει την Αθηνά να παρακινήσει τον Οδυσσέα να προλάβει τη φυγή των Αχαιών. Ο Οδυσσέας υποπτεύεται το τέχνασμα του Αγαμέμνονα, παίρνει το σκήπτρο, που κρατά όποιος θέλει να μιλήσει επίσημα στη συνέλευση, και τρέχει να συγκρατήσει τους ξέφρενους από ενθουσιασμό Αχαιούς. Όσους βασιλιάδες και ήρωες συναντά στο δρόμο, τους λέει ότι ο Αγαμέμνων απλώς τους δοκιμάζει και τους συμβουλεύει να γυρίσουν πίσω.

Όταν όμως συναντούσε κανένα πολεμιστή από το πλήθος, που ούρλιαζε από τη χαρά του, τον κτυπούσε με το σκήπτρο και τον φοβέριζε: Κάτσε, παλαβιάρη, φρόνιμα και άκου τους ανωτέρους σου. Εσύ δε λογαριάζεσαι ούτε για πόλεμο ούτε για συνέλευση. Ένας είναι ο αρχηγός, ο βασιλιάς, που έχει το θεϊκό δικαίωμα να κυβερνά τους άλλους.

«Σιγά, χαμένε, υπάκουσε εις τους καλύτερούς σου.

Άναντρος συ κι ανάξιος καθόλου δεν μετριέσαι

στον πόλεμο ή στη βουλή. Μήπως θαρρείς πως όλοι

θα βασιλεύουμε εδώ; Η πολυαρχία βλάπτει.

Ένας θα είναι ο αρχηγός, ο βασιλέας ένας,

Αυτός που του ‘δωσε ο γιος του πονηρού του Κρόνου

το σκήπτρο και τα νόμιμα να βασιλεύει σ’ όλους.» [Ιλιάδα, Β, 200-206]

Με την παρέμβαση του Οδυσσέα το πλήθος ξαναγύρισε στη συνέλευση και περίμενε τα νεότερα. Μόνο ένας δεν συμμορφώθηκε με τις υποδείξεις του Οδυσσέα και συνέχισε να ωρύεται και να δημιουργεί φασαρία. Ο αμετροεπής Θερσίτης, που φύλαγε μέσα στο μυαλό του λόγια πολλά και πρόστυχα και συνήθιζε να λογοφέρνει ανόητα και χυδαία με τους βασιλιάδες με λόγια που έφερναν το γέλιο στους Αχαιούς. Τώρα λοιπόν με δυνατή φωνή, για να τον ακούσουν όλοι, έκανε επίθεση στον Αγαμέμνονα:

– Γιε του Ατρέα, πάλι κακιωμένος είσαι; Τι σου λείπει πια; Γεμάτες χαλκό είναι οι σκηνές σου και μέσα σ’ αυτές σε περιμένουν πολλές πανέμορφες γυναίκες, που εμείς οι Αχαιοί σε σένα πρώτο-πρώτο παραδίνουμε, όποτε κυριεύουμε μια πόλη. Έχεις ανάγκη κι από άλλο χρυσάφι, που κάποιος από τους Τρώες θα σου φέρει ως λύτρα για το γιο του, που θα τον έχω αιχμαλωτίσει εγώ ή κάποιος άλλος Αχαιός; Ή μήπως θέλεις κανένα δροσερό κορίτσι, για να σμίγεις γλυκά μαζί του και να το’ χεις χωριστά από τους άλλους μόνο για τον εαυτό σου; Δεν ταιριάζει σε σένα που είσαι άρχοντας να τυραννάς τους Αχαιούς.

Κατόπιν στρέφεται στους Αχαιούς κι αρχίζει να τους βρίζει. Κακομοίρηδες Αχαιοί, τρομάρα σας, γυναίκες κι όχι άνδρες είσαστε! Πάμε να γυρίσουμε στην πατρίδα με τα πλοία μας και να αφήσουμε τούτον εδώ στην Τροία να χαίρεται τα τιμητικά του δώρα. Έτσι για να καταλάβει, αν τον βοηθήσαμε ή δεν τον βοηθήσαμε σε τίποτα. Που ξευτέλισε τον Αχιλλέα, άνδρα πολύ καλύτερο από την πάρτη του, αρπάζοντάς του το τιμητικό του δώρο με το έτσι θέλω.

«Κιοτήδες, τιποτένιοι, Αργίτισσες, τι Αργίτες πια δεν είστε!

Στα σπίτια μας ας γείρουμε κι ας μείνει εδώ στην Τροία

τα δώρα να χωνεύει αυτός, να μάθει τότε αν κάτι

τον βοηθούσαμε κι εμείς. Κι έχει ατιμάσει τώρα

άνδρα καλύτερο απ’ αυτόν πολύ τον Αχιλλέα,

που του αφαίρεσε άδικα των Αχαιών το δώρο.

Μα αυτός χολή δεν κράτησε, σου τα συγχώρεσε όλα,

αλλιώς θα ήταν ύστερη φορά που αδίκησες, Ατρείδη !» [Ιλιάδα, Β, 235 -242]

Ο Οδυσσέας, όταν ακούει τα λόγια του Θερσίτη, θυμώνει, πάει προς το μέρος του, του ρίχνει ένα απειλητικό βλέμμα και του λέει άγρια: «Θερσίτη φαφλατά, βούλωσέ το. Μόνο εσύ τα βάζεις με τους βασιλιάδες. Είσαι ο πιο τιποτένιος άνδρας από όλους τους Ατρείδες που ήρθανε στην Τροία. Και μη λερώνεις το στόμα σου κατηγορώντας τους βασιλιάδες ούτε να παραμονεύεις πότε θα γυρίσεις στην πατρίδα. Κάθεσαι τώρα και κακολογείς τον αρχιστράτηγο Αγαμέμνονα, γιατί οι γενναίοι πολεμιστές του δίνουν πολλά δώρα. Λοιπόν, βάλτο καλά στο μυαλό σου. Αν σε πετύχω να λες πάλι τέτοιες αηδίες, να μη με λένε Οδυσσέα, αν δε σου βγάλω όλα τα ρουχαλάκια σου ένα-ένα, ακόμα κι όσα κρύβουν τα αχαμνά σου, και δε σε ξαποστείλω στα καράβια κλαμένο και δαρμένο αλύπητα».

Μετά από αυτές τις απειλές ο Οδυσσέας σηκώνει το σκήπτρο και ρίχνει στο Θερσίτη μερικές δυνατές στην πλάτη και στους ώμους. Ο Θερσίτης κουβαριάζεται, πέφτει κάτω και όλοι βλέπουν τις μελανιές στην πλάτη του από τα χτυπήματα. Βάζει τα κλάματα από τον πόνο, κοιτάζει γύρω του τρομαγμένος και πονεμένος σαν χαμένος και εξαφανίζεται από τη σκηνή αξιολύπητος.

Οι άλλοι Αχαιοί μπροστά στο θέαμα της τιμωρίας και της ταπείνωσης του συμπολεμιστή τους πικράθηκαν, δεν τους άρεσε αυτή η μεταχείριση. Ο Θερσίτης είναι ένας από αυτούς και μάλιστα έχει το θάρρος-θράσος να επιτίθεται στους ανώτερους. Ίσως δεν του αξίζει ένας τέτοιος εξευτελισμός. Αλλά η αριστοκρατική αντίληψη, που διαπνέει ολόκληρη την Ιλιάδα, δεν τους επέτρεψε να πάρουν το μέρος του άτυχου Θερσίτη. Αντίθετα, ξέσπασαν σε γέλια για το πάθημα του Θερσίτη και το ξυλοφόρτωμά του από τον Οδυσσέα και έλεγαν μεταξύ τους: «Πω πω, αυτός ο Οδυσσέας! Πάλι έκανε σπουδαία δουλειά, που βούλωσε το στόμα αυτού του αθυρόστομου συκοφάντη. Δεν θα τολμήσει πια ο θρασύς να προσβάλει ξανά με πρόστυχα λόγια τους βασιλιάδες».

«Ω έργα πόσα εξαίσια κατόρθωσε ο Οδυσσέας,

σύμβουλος πρώτος, συνετός και άξιος πολεμάρχος !

Αλλά τώρα ευεργέτησε μεγάλως τους Αργείους

που την αυθάδεια έπαψε του κακόγλωσσου αχρείου.

Πού πάλι η μαύρη του ψυχή θ’ αργήσει να τον σπρώξει

με τέτοια λόγια αναίσχυντα τους βασιλείς να ψέγει». [Ιλιάδα, Β, 272-277]

Ο Θερσίτης είναι από μόνος του μια προσβολή σε μια κοινωνία με συγκεκριμένη ιεραρχία, όπου τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο έχει ο γιος του Ατρέα, ο ήρωας και μεγαλοκράτορας Αγαμέμνων. Αμέσως μετά από αυτόν ακολουθούν ιεραρχικά οι άλλοι βασιλείς και οι ήρωες του Τρωικού Πολέμου. Στις συνελεύσεις έχουν το δικαίωμα να μιλήσουν όλοι αυτοί και να διαφωνήσουν, αν χρειαστεί. Καμιά φορά χολιάζουν κιόλας, όπως συνέβη με τον Αχιλλέα, όταν ο Αγαμέμνων του πήρε τη Χρυσηίδα. Οι άλλοι Αχαιοί, το πλήθος των ανώνυμων πολεμιστών, παρακολουθεί τις συνελεύσεις βουβό. Το πολύ-πολύ να επευφημήσει τους άρχοντες μετά από κάποια ομιλία τους. Επομένως ο Θερσίτης και λίγες έφαγε με αυτό που έκανε. Σε μια άλλη κοινωνία, την αιγυπτιακή π.χ. ή την περσική, μάλλον θα τον έγδερναν ζωντανό ή θα τον έψηναν σε κανένα φούρνο.

Τα Κύκλια Έπη αναφέρουν ότι ο Θερσίτης σκοτώθηκε από τον Αχιλλέα προς το τέλος του Τρωικού Πολέμου. Μετά την κηδεία του Έκτορα ήλθε στην Τροία η Πενθεσίλεια, βασίλισσα των Αμαζόνων, που πολεμούσε με το μέρος των Τρώων φορώντας πολεμική μάσκα. Στην αρχή η Πενθεσίλεια πολέμησε με επιτυχία, αλλά στο τέλος νικήθηκε από τον Αχιλλέα, που τη σκότωσε βυθίζοντας το ξίφος του στο στήθος της. Κατόπιν πήγε κοντά της και της έβγαλε τη μάσκα. Η ομορφιά της Πενθεσίλειας τον γέμισε μελαγχολία και γέννησε έναν κεραυνοβόλο έρωτα στον Αχιλλέα για τη γυναίκα που σε λίγο θα πέθαινε στα χέρια του. Ο Θερσίτης όμως, όταν είδε τον Αχιλλέα σε στιγμή συναισθηματικής αδυναμίας, άρχισε να τον χλευάζει για τον απρόσμενο έρωτά του. Ο μεγάλος αρχηγός με μια Αμαζόνα; Λέγεται μάλιστα ότι έμπηξε και το κοντάρι του μέσα στο μάτι της Πενθεσίλειας. Τότε ο Αχιλλέας, έξαλλος από θυμό, σηκώθηκε και τον σκότωσε με γροθιές «εν βρασμώ ψυχής». Για να εξαγνισθεί από το μίασμα του φόνου, ο Αχιλλέας αναγκάσθηκε μετά να ταξιδέψει στη Λέσβο, όπου θυσίασε στον Απόλλωνα, στην Αρτέμη και στη Λητώ. Αναφορά στο περιστατικό αυτό έχουμε επίσης στις “Ηρωίδες”» του Οβίδιου και την “Αινειάδα” του Βιργιλίου.

Ο Θερσίτης είναι ο μοναδικός αρνητικός ήρωας της Ιλιάδας. Το όνομά του μάλλον προκύπτει από τη λέξη «θέρσος», αιολική μορφή της λέξης «Θάρρος/θάρσος», που σημαίνει και αναίδεια και γενναιότητα + ἰταμεύομαι (προκαλώ, γίνομαι θρασύς, αυθαδιάζω), και δηλώνει αυτόν που έχει το θάρρος να προκαλεί, τον «θρασύ». Και στον Όμηρο και στα «Κύκλια Έπη» παρουσιάζεται με τα μελανότερα χρώματα. Ήταν ο πιο άσχημος άνδρας που είχε έρθει στο Ίλιο, αλλήθωρος και κουτσός, με ώμους γερτούς μπασμένους στο στήθος του, με κεφάλι που μάκραινε προς τα πάνω και με λίγο μαδημένο χνούδι στην κορφή του. Ο Αχιλλέας κι ο Οδυσσέας δεν τον χώνευαν καθόλου, γιατί ήταν δειλός, ζητιάνος, αυθάδης και κακομούτσουνος. Λέγεται μάλιστα ότι, όταν πήρε μέρος στο κυνήγι του Καλυδώνιου Κάπρου, με το που είδε το θηρίο το έβαλε στα πόδια.

Αλέξης Τότσικας

Φιλόλογος – Συγγραφέας

(απόσπασμα) Ολόκληρο το άρθρο: https://argolikivivliothiki.gr/2014/09/01/thersites/

ΕΛΕΓΧΟΣ - Ο ΚΑΘΑΡΜΟΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

Πλάτων, Σοφιστής 230d6-231b8

καὶ τὸν ἔλεγχον λεκτέον ὡς ἄρα μεγίστη καὶ κυριωτάτη τῶν καθάρσεών ἐστι, καὶ τὸν ἀνέλεγκτον αὖ νομιστέον, ἂν καὶ τυγχάνῃ βασιλεὺς ὁ μέγας ὤν, τὰ μέγιστα ἀκάθαρτον ὄντα, ἀπαίδευτόν τε καὶ αἰσχρὸν γεγονέναι ταῦτα, ἃ καθαρώτατον καὶ κάλλιστον ἔπρεπε τὸν ὄντως ἐσόμενον εὐδαίμονα εἶναι …. Ἔστω δὴ διακριτικῆς τέχνης καθαρτική, καθαρτικῆς δὲ τὸ περὶ ψυχὴν μέρος ἀφωρίσθω, τούτου δὲ διδασκαλική, διδασκαλικῆς δὲ παιδευτική· τῆς δὲ παιδευτικῆς ὁ περὶ τὴν μάταιον δοξοσοφίαν γιγνόμενος ἔλεγχος ἐν τῷ νῦν λόγῳ παραφανέντι μηδὲν ἄλλ᾿ ἡμῖν εἶναι λεγέσθω πλὴν ἡ γένει γενναία σοφιστική.

Ο έλεγχος είναι ο πιο μεγάλος και ο πιο σπουδαίος καθαρμός και πρέπει να πιστεύουμε ότι όποιος δεν δέχεται να του γίνεται έλεγχος, κι αν ακόμα είναι ο μεγάλος βασιλιάς των Περσών, είναι στον μεγαλύτερο βαθμό ακάθαρτος κι απαίδευτος και κακόμορφος σ’ εκείνα ίσα ίσα όπου πρέπει να ‘ναι καθαρότατος και πανέμορφος, όποιος αληθινά πρόκειται να είναι ευτυχισμένος… Ας παραδεχτούμε, λοιπόν, ότι ένα μέρος της τέχνης των διακρίσεων είναι η καθαρτική, και ας ξεχωρίσουμε από την καθαρτική το μέρος που καταγίνεται με τον καθαρμό της ψυχής. Από τούτο το μέρος ας ξεχωρίσουμε τη διδασκαλική και από τη διδασκαλική πάλι την τέχνη που προσφέρει παιδεία. Και τέλος από την τελευταία τον έλεγχο, που γίνεται στην μάταια δοκησισοφία και που μας τον έδειξε πριν λίγο η έρευνά μας. Ας μην τον πούμε ότι είναι τίποτε άλλο παρά η από γενιάς ευγενική σοφιστική. (Μτφ. Δ. Γληνός)

Από το βιβλίο “Οι σοφιστές και ο Σωκράτης”, σελ. 175, Συγγραφή Χλόη Μπάλλα Καλλιόπη Παπαμανώλη, ΚΑΛΛΙΠΟΣ, ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

------------------------------

Ο Σοφιστής είναι διάλογος του Πλάτωνα που εντάσσεται στην τρίτη και τελευταία περίοδο της συγγραφικής του δραστηριότητας, γι’ αυτό και θεωρείται ένα από τα ώριμα βιβλία του. Γράφτηκε περί το -360, ανάμεσα στο δεύτερο και το τρίτο ταξίδι του φιλοσόφου στη Σικελία, και αποτελεί το πρώτο μέρος μιας τριλογίας, το δεύτερο μέρος της οποίας είναι ο Πολιτικός και το τρίτο μέρος ο Φιλόσοφος, ένας διάλογος που δεν έχει διασωθεί ή ίσως δεν γράφτηκε ποτέ.

Κύριο θέμα αυτού του διαλόγου είναι ο ορισμός τού σοφιστή και, κατά συνέπεια, το κατά πόσον αυτός διαφέρει από τον φιλόσοφο. Διαμέσου του ορισμού επιδιώκεται ταυτόχρονα η απομυθοποίηση των σοφιστών της εποχής και η αποδόμηση της όποιας επίπλαστης αίγλης τους, ενώ προκειμένου να επιτευχθεί ένας ικανοποιητικός ορισμός κρίνεται απαραίτητη η κριτική αναμέτρηση με οντολογικά σημαντικές θεωρίες της εποχής και πρωτίστως με τον μονισμό της Ελεατικής Σχολής και ειδικότερα του Παρμενίδη.

Τα συνδιαλεγόμενα πρόσωπα είναι ο Σωκράτης, ο μαθηματικός Θεόδωρος ο Κυρηναίος, ο ανώνυμος "Ελεάτης ξένος" (οπαδός της Ελεατικής Σχολής) και ο μαθηματικός Θεαίτητος, μαθητής του Θεόδωρου και του Σωκράτη. Είναι αξιοπρόσεχτο ότι ο Σωκράτης, που συνήθως παίζει οδηγητικό ρόλο στους πλατωνικούς διαλόγους, εδώ παραμένει στο περιθώριο και αφήνει την πρωτοκαθεδρία στον Ελεάτη ξένο και στον Θεαίτητο. Έτσι, είναι δύσκολο να αποφασιστεί, ποιο από τα πρόσωπα του διαλόγου εκπροσωπεί τις απόψεις του ίδιου του Πλάτωνα.

https://el.wikipedia.org

Εικόνα:Πλάτωνας, αντίγραφο του πορτρέτου που φιλοτέχνησε ο Σιλανίωνας περίπου το -370. για την Ακαδημία στην Αθήνα. Μουσεία του Καπιτωλίου.

-------------------------------

Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΟΦΙΣΤΕΣ 

ΑΛΛΟ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΚΙ ΑΛΛΟ ΣΟΦΙΣΤΗΣ!

ΣΟΦΙΣΤΙΚΗ - Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΩΝ ΣΟΦΙΣΤΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ ΚΛΑΣΣΙΚΟ ΑΝΤΙΛΟΓΟ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ

ΟΜΗΡΙΚΟΙ ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ – Δήμητρα Λιάτσα

Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ παρουσιάζουν σε επανάληψη την ομιλία: "ΟΜΗΡΙΚΟΙ ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ". Αναλύει και τεκμηριώνει η κα ΔΗΜΗΤΡΑ ΛΙΑΤΣΑ, φιλόλογος και συγγραφέας. Στην ομιλία εξηγούνται και αποσαφηνίζονται αλληγορίες και σύμβολα των ομηρικών μύθων. Τι συμβολίζει η ασπίς του Αχιλλέως, ο Πρωτέας, ο μύθος των Αλωάδων, κ.ά.. Η ομιλία πραγματοποιήθηκε στο βιβλιοπωλείο «Αριστοτέλειον» της Θεσσαλονίκης, στις 26 Απριλίου 2018

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΟΜΙΛΙΑΣ

Τα Ομηρικά έπη βρίθουν από αλληγορίες και σύμβολα και υπάρχει ένας ολόκληρος κλάδος μελετητών του Ομήρου από την Αρχαιότητα ακόμη που εξηγούν και αποσαφηνίζουν τα αινίγματα αυτά. Για παράδειγμα, η ασπίς του Αχιλλέως αλληγορεί την γέννηση της Γης. Ο Πρωτέας είναι η αδιαμόρφωτη και ασχημάτιστη ύλη και η δημιουργός κοσμοτόκος αρχή. Παρουσιάζονται οι γνώσεις του Ομήρου περί της σφαιρικότητος της γης, καθώς και μύθος των Αλωάδων που αλληγορεί τον στηριγμό του πλανήτη Άρη. Ολόκληρος ο σχολιασμός δίδεται αποκλειστικά και μόνον μέσα από την Ελληνική Γραμματεία. 

Φρυκτωρίες Τηλεοπτικό Διαδικτυακό Κανάλι

Η Δήμητρα Λιάτσα γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη. Έκανε φιλολογικές σπουδές. Ξένες γλώσσες: Αγγλικά, Γαλλικά και Ιταλικά. Εργάστηκε επί σειρά ετών στην επιμέλεια βιβλίων. Μετέφρασε άνω των 30 τίτλων κυρίως από την Αγγλική γλώσσα. Έγραψε άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες, με αντικείμενο την Ελληνική Γραμματεία. Έδωσε σειρά ομιλιών προσκεκλημένη από το Ινστιτούτο Αριστοτέλης, με θέμα την Ελληνική Γραμματεία, την Ιστορία και την παιδεία. Από το 2009 ασχολείται με την συστηματική μελέτη του Ομήρου και από το 2014 με την ανάγνωση, τον σχολιασμό και την ανάρτηση στο διαδίκτυο ολόκληρης της Οδύσσειας. Από το 2017 έχει ξεκινήσει και την ανάγνωση, τον σχολιασμό και την ανάρτηση στο διαδίκτυο ολόκληρης της Ιλιάδος.

Η Δήμητρα Λιάτσα είναι συγγραφεύς των βιβλίων: «Τα ψέματα που λένε για την Ελλάδα» (2004) και «Η Ελληνική καταγωγή του Χριστιανικού μύθου» (2013), από τις εκδόσεις Δήλιος.

Λόγοι και Ομιλίες της Δήμητρας Λιάτσα: ΕΔΩ

Ομήρου Ιλιάς: ΕΔΩ

Ομήρου Οδύσσεια: ΕΔΩ

Από «Φρυκτωρίες» και «Βισάλτη»: ΕΔΩ

ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Άννα Μίσσιου (2007) 

O κανονικός τρόπος γραφής στην αρχαιότητα, σε κάθε τύπου κείμενα, ήταν η scriptio continua, η συνεχόμενη δηλαδή γραφή, στην οποία οι λέξεις και οι προτάσεις δεν ξεχώριζαν μεταξύ τους. Λ.χ., ένα αττικό ψήφισμα του 5ου αιώνα π.X. είχε την ακόλουθη μορφή:

EΔOXΣENTEIBOΛEIKAITOIΔEMOIAIΓEIΣEΠPYTANEYENEOKΛEIΔEΣEΓPAMMATEYEAΓNOΔEMOΣEΠEΣTATE κλπ.

Ἔδοξεν τῆι βουλῆι καὶ τῶι δήμωι, Aἰγηὶς ἐπρυτάνευε, Nεοκλείδης ἐγραμμάτευε, Ἁγνόδημος ἐπεστάτει κλπ.

H αρχή των Περσών του Aισχύλου θα ήταν γραμμένη ως εξής:

TAΔEMENΠEPΣONTONOIXOMENONHEΛΛAΔEΣAIANΠIΣTAKAΛETAIKAITONAΦNEONKAIΠOΛYXPYΣONHEΔPANONΦYΛAKEΣKATAΠPEΣBEIAN κλπ.

Tάδε μὲν Περσῶν τῶν οἰχομένων Ἑλλάδ' ἐς αἶαν πιστὰ καλεῖται, Καὶ τῶν ἀφνεῶν καὶ πολυχρύσων ἑδράνων φύλακες κατὰ πρεσβείαν κλπ.

https://www.greek-language.gr

«Γέλως, δύναμις ἀγαθὴ»

Πλουτάρχου, Θεμιστοκλῆς, 18, 5-6 Τοῦ δὲ Σεριφίου πρὸς αὐτὸν εἰπόντος ὡς οὐ δι᾽ αὑτὸν ἔσχηκε δόξαν, ἀλλὰ διὰ τὴν πόλιν, «ἀληθῆ λέγεις» εἶπεν· «ἀλλ᾽ οὔτ᾽ ἂν ἐγὼ Σερίφιος ὢν ἐγενόμην ἔνδοξος, οὔτε σὺ Ἀθηναῖος» [Όταν κάποιος Σερίφιος τού είπε, πως η δόξα του δεν οφείλεται στον ίδιο αλλά στην πόλη, απάντησε: «σωστό αυτό που είπες· αλλά ούτε εγώ θα αποκτούσα δόξα αν ήμουν Σερίφιος, ούτε εσύ αν ήσουν Αθηναίος».]

Ἑτέρου δέ τινος τῶν στρατηγῶν, ὡς ἔδοξέ τι χρήσιμον διαπεπρᾶχθαι τῇ πόλει, θρασυνομένου πρὸς τὸν Θεμιστοκλέα καὶ τὰς ἑαυτοῦ ταῖς ἐκείνου πράξεσιν ἀντιπαραβάλλοντος, ἔφη τῇ ἑορτῇ τὴν ὑστεραίαν ἐρίσαι, λέγουσαν ὡς ἐκείνη μὲν ἀσχολιῶν τε μεστὴ καὶ κοπώδης ἐστίν, ἐν αὐτῇ δὲ πάντες ἀπολαύουσι τῶν παρεσκευασμένων σχολάζοντες· τὴν δ᾽ ἑορτὴν πρὸς ταῦτ᾽ εἰπεῖν· «ἀληθῆ λέγεις· ἀλλ᾽ ἐμοῦ μὴ γενομένης σὺ οὐκ ἂν ἦσθα·» «κἀμοῦ τοίνυν» ἔφη «τότε μὴ γενομένου, ποῦ ἂν ἦτε νῦν ὑμεῖς;»

[Όταν κάποιος από τους στρατηγούς, επειδή νόμιζε πως είχε προσφέρει στην πόλη κάποια χρήσιμη υπηρεσία, συμπεριφερόταν με θρασύτητα προς τον Θεμιστοκλή και συνέκρινε τα δικά του κατορθώματα με τα κατορθώματα εκείνου, ο Θεμιστοκλής του είπε: «η επομένη της Γιορτής τσακώθηκε με τη Γιορτή και της είπε ότι ενώ εκείνη είναι γεμάτη ασχολίες και μόχθους, στην ίδια όλοι απολαμβάνουν αυτά που ετοίμασαν και δεν δουλεύουν. Και η Γιορτή σ’ αυτά απάντησε: «Σωστά λες, αλλά, αν δεν ήμουν εγώ, εσύ δεν θα υπήρχες!» Και εγώ λοιπόν, είπε ο Θεμιστοκλής, αν δεν υπήρχα τότε, πού θα ήσασταν τώρα εσείς;»]

Πλουτάρχου - Θεμιστοκλῆς, 18, 5-6

Πηγή: Τουλουμάκος, Ι. Σ. (2017). Χιούμορ και Σάτιρα των Αρχαίων Ελλήνων. Τρόποι Ζωής, Ιδέες, Πρόσωπα και Περιστάσεις. Εκδόσεις Κυριακίδη.

https://archeia.moec.gov.cy/sm/970/e_diagonismos_gelos_parartima.pdf

Ε΄ Παγκύπριος Μαθητικός Διαγωνισμός Γυμνασίων στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα: «Γέλως, δύναμις ἀγαθὴ»

[ΕΙΚΟΝΑ: Θεμιστοκλής. Προτομή με κορινθιακό κράνος. Μαρμάρινο ρωμαϊκό αντίγραφο, από την εποχή του Αδριανού, ελληνικού πρωτότυπου του 400 π.Χ. Μουσεία του Βατικανού https://eranistis.net]

Η ψευδαίσθηση της γνώσης

«Ἓν οἶδα ὅτι οὐδὲν οἶδα»

Απολογία Σωκράτους 21d. Ίσως η πιο γνωστή φράση που συνδέεται με τον Σωκράτη (μέσα από τα έργα του Πλάτωνα). Σχετίζεται με το ότι ο σοφός αναγνωρίζει τα όριά του, σε αντίθεση με τον αμαθή που νομίζει ότι γνωρίζει.

Η μωρία ως «ψευδαίσθηση γνώσης»

Απολογία Σωκράτους 22d–23a. Ο Σωκράτης περιγράφει όσους «νομίζουν πως ξέρουν ενώ δεν ξέρουν», ως το βασικό πρόβλημα της ανθρώπινης άγνοιας.

Η καταστροφή έρχεται όταν οι ανόητοι πιστεύουν πως γνωρίζουν

Πολιτεία 476d. Ο Πλάτωνας εξηγεί ότι οι άνθρωποι που δεν γνωρίζουν τι είναι η αλήθεια αλλά νομίζουν πως ξέρουν, οδηγούνται σε λανθασμένες κρίσεις και πράξεις.

Οι φλύαροι και οι «πολὺ λέγοντες»

Πρωταγόρας 347c–348a. Ο Σωκράτης κριτικάρει όσους μιλούν για πράγματα που δεν κατέχουν πραγματικά και επιδεικνύουν σοφία που δεν έχουν.

Γιατί ο σοφός μιλά λιγότερο

Φαίδων 89c–d. Ο Σωκράτης εξηγεί ότι ο φιλόσοφος μιλά με μέτρο, επειδή τα λόγια του πρέπει να βασίζονται σε αληθινή γνώση και όχι σε επίδειξη.

Η άγνοια ως «τη χειρίστη νόσο» της ψυχής

Σοφιστής 229c–230d. Ο Πλάτωνας λέει ότι η άγνοια – ιδιαίτερα η άγνοια που πιστεύει πως είναι γνώση – είναι η πιο επικίνδυνη μορφή πνευματικής ασθένειας.

-------------------------------------------------

Η ΣΙΓΗ

ΟΤΑΝ ΟΙ ΑΡΕΤΕΣ ΑΠΟΥΣΙΑΖΟΥΝ…

Η ΔΙΠΛΗ ΚΑΙ Η ΣΟΦΙΣΤΙΚΗ ΑΓΝΟΙΑ

Η ΔΙΠΛΗ ΑΓΝΟΙΑ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ

ΑΓΝΟΙΑ - Η ΡΙΖΑ ΚΑΙ Ο ΜΙΣΧΟΣ ΟΛΟΥ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ [ΠΛΑΤΩΝ]

Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΠΑΝΤΑ ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΔΟΓΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΑΖΩΝ

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΥΧΑΙΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΑΛΛΑ ΑΓΝΟΙΑ ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΩΝ ΝΟΜΩΝ

ΛΕΓΕ ΕΙΔΩΣ: Να λες ότι γνωρίζεις, να διακρίνεις που θα μιλάς και τι θα λες (Δελφικό Παράγγελμα) 

ΤΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΑΓΑΛΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΗΡΩΑ ΙΑΣΟΝΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΟΥ ΒΟΛΟΥ

Κατά τη διάρκεια της τελετής (1/11/25), τονίστηκε η σημασία του έργου ως φόρος τιμής στον Ιάσονα και την Αργοναυτική Εκστρατεία, αλλά και ως ένα νέο σύμβολο πολιτιστικής ταυτότητας για τον Βόλο, που φιλοδοξεί να αποτελέσει σημείο αναφοράς για επισκέπτες και κατοίκους.

Το επιβλητικό έργο, φιλοτεχνημένο από τον γνωστό γλύπτη Αχιλλέα Βασιλείου, αποτελεί δωρεά της οικογένειας Δράγνη προς την πόλη του Βόλου και έρχεται να αναδείξει τη στενή σχέση της περιοχής με τον μύθο των Αργοναυτών, που έχει τις ρίζες του στην τοπική ιστορία και παράδοση.

Ο γλύπτης κ. Αχιλλέας Βασιλείου που φιλοτέχνησε το έργο, ευχαρίστησε τον δωρητή του έργου κ. Δράγνη, ενώ αναφέρθηκε και στον κ. Νίκο Ντόκο λέγοντας πως ήταν ο εμπνευστής της ιδέας για το άγαλμα που συμβολίζει την πόλη. 

Αναφερόμενος μάλιστα στη σύλληψη της ιδέας για την παρουσίαση του Ιάσονα, είπε πως η ιδέα είναι ο Ιάσονας μετά την επιστροφή του από την Κολχίδα, σαν να αναπαύεται από όλες τις περιπέτειες που πέρασε. 

ΦΩΤΗΣ ΣΠΑΝΟΣ

Περισσότερα: https://e-thessalia.gr

----------------------------------

Παλαιότερη ανάρτηση: ΤΟΠΟΘΕΤΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΩΝ ΦΑΡΣΑΛΩΝ ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ!

ΑΥΤΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΤΩΝ ΠΑΛΑΙΩΝ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

Μπορείτε να καταλάβετε ότι λέω την αλήθεια γι' αυτά και ότι οι Λακεδαιμόνιοι, στη φιλοσοφία και τους λόγους, είναι άριστα εκπαιδευμένοι, με τον εξής τρόπο: αν κάποιος, πράγματι, θελήσει να συζητήσει με τον πιο ασήμαντο Λακεδαιμόνιο, στα λόγια, στην αρχή , θ' ανακαλύψει ότι φαίνεται ασήμαντος' όμως έπειτα, σε ανύποπτο σημείο της συζήτησης, ρίχνει, σαν κάποιος ικανός ακοντιστής, μια φράση αξιόλογη, σύντομη και νευρώδη, ώστε εκείνος που μαζί του συζητεί να μη φαίνεται καθόλου καλύτερος από παιδί.

Κάποιοι λοιπόν, και σύγχρονοι και παλαιότεροι, κατάλαβαν ακριβώς πως να μιμείται κανείς τους Λάκωνες πολύ περισσότερο σημαίνει ότι φιλοσοφεί παρά πως επιδίδεται στη γυμναστική, γιατί γνωρίζουν ότι τέτοια λόγια, μόνο ο τέλεια μορφωμένος άνθρωπος μπορεί να τα πει.

Ανάμεσα τους ήταν και ο Θαλής ο Μιλήσιος και ο Πιττακός ο Μυτιληναίος και ο Βίας ο Πριηνεύς και ο δικός μας ο Σόλων και ο Κλεόβουλος ο Λίνδιος και ο Μύσων ο Χηνεύς και έβδομος, μέσα σ' αυτούς, αναφερόταν ο Λακεδαιμόνιος Χίλων.

Όλοι αυτοί ήταν ζηλωτές και εραστές και μαθητές της παιδείας των Λακεδαιμονίων. Άλλωστε, μπορεί κανείς να καταλάβει ότι τέτοια ήταν η σοφία τους από τα σύντομα και αξιομνημόνευτα αποφθέγματα που διατύπωσε καθένας' συγκεντρώθηκαν μάλιστα όλοι και αφιέρωσαν τους πρώτους καρπούς της σοφίας τους στον Απόλλωνα, στο ναό του που βρίσκεται στους Δελφούς, γράφοντας εκείνα που όλοι υμνούν: «Γνώρισε τον εαυτό σου» και «Τίποτα υπερβολικό» (Γνώθι σαυτόν καί Μηδέν άγαν).

Για ποιο λόγο, τώρα, τα λέω αυτά; Επειδή αυτός ήταν ο τρόπος των παλαιών της φιλοσοφίας, μια κάποια λακωνική βραχυλογία' (ούτος ό τρόπος ήν τών παλαιών τής φιλοσοφίας, βραχυλογία τις Λακωνική) ιδιαίτερα, μάλιστα, κυκλοφορούσε τούτη η φράση του Πιττακού -που εγκωμιάζουν οι σοφοί, το «δύσκολο κανείς να' ναι καλός» (Χαλεπόν έσθλόν 'έμμεναι).

ΠΛΑΤΩΝΟΣ - ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΗΛΙΑΣ Σ. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΣΕΙΡΑΣ ΔΗΜ. ΛΥΠΟΥΡΛΗΣ, θ. ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, Κ. ΖΗΤΡΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΖΗΤΡΟΣ, 2009

----------------------------------

ΔΥΣΚΟΛΟ ΠΡΑΓΜΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΝΕΙΣ ΚΑΛΟΣ

Είπε επίσης (o Πιττακός) ότι είναι δύσκολο πράγμα να είναι κανείς καλός· τον λόγο του αυτόν τον αναφέρει και ο Σιμωνίδης ως εξής: «του Πιττακού τον λόγο: “Δύσκολο κανείς να ᾿ναι πραγματικά καλός”»· [1.77] τον αναφέρει, επίσης, και ο Πλάτωνας στον Πρωταγόρα του· «Με την ανάγκη δεν τα βάζουν ούτε και οι θεοί».

(εἶπέ τε χαλεπὸν ἐσθλὸν ἔμμεναι· οὗ καὶ Σιμωνίδης μέμνηται λέγων· «ἄνδρ᾽ ἀγαθὸν ἀλαθέως γενέσθαι χαλεπόν, τὸ Πιττάκειον.» [1.77] μέμνηται αὐτοῦ καὶ Πλάτων ἐν Πρωταγόρᾳ· «ἀνάγκᾳ δ᾽ οὐδὲ θεοὶ μάχονται.»)

ΕΠΤΑ ΣΟΦΟΙ: ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ, Βίοι Φιλοσόφων - ΠΙΤΤΑΚΟΣ

https://www.greek-language.gr. 

--------------------------------

ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ

ΔΕΛΦΙΚΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΜΑΤΑ

«Λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΕΠΤΑ ΣΟΦΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΤΑ ΔΕΛΦΙΚΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΜΑΤΑ – ΩΦΕΛΗΜΑΤΑ ΑΝΘΡΩΠΟΙΣ ΕΙΣ ΒΙΟΝ

3I/ATLAS - Το πλήρες χρονικό της άφιξής του

Οι αστροφυσικοί το ονόμασαν 3I/ATLAS. Οι υπόλοιποι… απλώς το αποκαλούν “ο επισκέπτης”.

Αυτό είναι το πλήρες χρονικό της άφιξής του βασισμένο σε επίσημες αναφορές, επιστημονικές μετρήσεις και ανεξάρτητες πηγές. 

Εξήγησέ το Απλά!

--------------------------------------------------

Μίτσιο Κάκου: 9 Μυστηριώδη Αντικείμενα Ανακαλύφθηκαν να κινούνται με το 3I/ATLAS στο Ηλιακό Σύστημα!

Δείτε επίσης: (331) Ο James Webb μόλις βρήκε κάτι ΖΩΝΤΑΝΟ στο 3I/ATLAS – και πλησιάζει! - YouTube

28η Οκτωβρίου 1940

Πρώτον πολεμικόν ανακοινωθέν. Πρωί 28ης Οκτωβρίου 1940. Συγκλονιστική η δωρική λιτότητα του κειμένου.

"Αι ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλλουσιν από της 05:30 ώρας της σήμερον τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της Ελληνοαλβανικής Μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του Πατρίου εδάφους."

Διάγγελμα Πρωθυπουργού. Συνήθως τα διαγγέλματα έχουν σκοπό να ενημερώσουν και να εμψυχώσουν το λαό. Ο λαός μας, την χαραυγή της 28ης Οκτωβρίου 1940, δεν χρειάζεται ενημέρωση. Ξέρει ότι η Ιστορία -η Παγκόσμια Ιστορία- τον καλεί να θυσιαστεί. Δεν χρειάζεται ενθάρρυνση. Τα στρατευμένα παιδιά του σπεύδουν, "με το χαμόγελο στα χείλη", να συναντήσουν τον εχθρό.

Ο Ι. Μεταξάς τόνιζε:

"Η στιγμή επέστη που θα αγωνισθώμεν διά την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, την ακεραιότητα και την τιμήν της.
Μολονότι ετηρήσαμεν την πλέον αυστηράν ουδετερότητα και ίσην προς όλους, η Ιταλία μη αναγνωρίζουσα εις ημάς να ζήσωμεν ως ελεύθεροι Έλληνες, μου εζήτησε σήμερον την 3ην πρωινήν ώραν την παράδοσιν τμημάτων του Εθνικού εδάφους κατά την ιδίαν αυτής βούλησιν και ότι προς κατάληψιν αυτών η κίνησις των στρατευμάτων της θα ήρχιζε την 6ην πρωινήν. Απήντησα εις τον Ιταλόν Πρεσβευτήν ότι θεωρώ και το αίτημα αυτό καθ' εαυτό και τον τρόπον με τον οποίον γίνεται τούτο ως κήρυξιν πολέμου της Ιταλίας κατά της Ελλάδος.
Έλληνες!!!
Τώρα θα αποδείξωμεν εάν πράγματι είμεθα άξιοι των προγόνων μας και της ελευθερίας την οποίαν μας εξησφάλισαν οι προπάτορές μας. Όλον το Έθνος θα εγερθή σύσσωμον. Αγωνισθήτε διά την Πατρίδα, τας γυναίκας, τα παιδιά μας και τας ιεράς μας παραδόσεις. Νυν υπέρ πάντων ο αγών".

Ιωάννης Μεταξάς

-----------------------------------------

ΑΕΡΑ!

ΕΤΣΙ ΚΕΡΔΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΝΙΚΕΣ…

ΜΟΙΡΟΛΟΙ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ - 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940 - ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ

28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940: Ο ΜΙΚΡΟΤΕΡΟΣ ΔΕΚΑΝΕΑΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗ ΠΟΥ ΒΛΕΠΕΙ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 1941!

ΕΛΕΝΗ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ – Η ΗΡΩΙΔΑ ΜΑΝΑ ΤΟΥ ’40 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑ, ΠΟΥ ΑΝΑΒΙΩΣΕ ΤΟ «Ή ΤΑΝ ‘Η ΕΠΙ ΤΑΣ»

Περισσότερες αναρτήσεις αφιερωμένες στο Έπος του 1940

Σωκράτης: Δεν έχω καμιά διάθεση να τα παρατήσω προτού μάθω τι είναι τo όσιο

ΕΥΘΥΦΡΩΝ - ΣΩΚΡΑΤΗΣ

ΣΩ. Τί υποστηρίζεις ότι είναι τό όσιο καί ή όσιότητα; Δέν είναι ένα είδος γνώσης πώς νά θυσιάσεις καί πώς νά προσεύχεσαι;

ΕΥΘ. Βεβαίως.

ΣΩ. Αλλά ή θυσία δέν είναι μιά δωρεά στους θεούς; Καί ή προσευχή; Δέν είναι κι αυτή μιά παράκληση στους θεούς;

ΕΥΘ. Ακριβώς. Σωκράτη.

ΣΩ. Συνεπώς, κατά τά λεγόμενα σου, ή όσιότητα είναι τό νά ξέρεις πώς νά προσφέρεις δώρα στους θεούς.

ΕΥΘ. Κατάλαβες πολύ καλά, Σωκράτη, αυτό πού είπα.

ΣΩ. Μά εγώ, αγαπητέ, είμαι εραστής τής σοφίας σου καί προσέχω νά μήν πάει χαμένο τίποτα άπ' όσα λές. Γιά πές μου όμως, σέ τί συνίσταται αυτή ή υπηρεσία στους θεούς; Μήπως στό νά τους ζητάμε καί νά τους δίνουμε κάτι; Αυτό λές;

ΕΥΘ. Μάλιστα.

ΣΩ. Αλλά ό σωστός τρόπος νά ζητάμε άπό τους θεούς δέν είναι νά τους ζητάμε κάτι πού τό έχουμε ανάγκη;

ΕΥΘ. Βεβαίως.

ΣΩ. Κι από τήν άλλη πλευρά, σωστή προσφορά δέν είναι νά τους ανταποδίδουμε τίς δικές τους δωρεές προσφέροντας τους κάτι δικό μας πού τυχαίνει νά τό έχουν εκείνοι ανάγκη; Γιατί τί νόημα θά είχε νά δωρίζεις σέ κάποιον κάτι πού δέν τό χρειάζεται;

ΕΥΘ. Σωστά λές, Σωκράτη.

ΣΩ. Επομένως, Εύθύφρονα, ή όσιότητα είναι, θά λέγαμε, ένα είδος εμπορικής σχέσης μεταξύ ανθρώπων καί θεών.

ΕΥΘ. Εμπορικής, αν προτιμάς νά τό ονομάζεις έτσι.

ΣΩ. Εγώ δέν προτιμώ τίποτα, παρά μόνο τό αληθινό. Πές μου όμως, ποια ή ωφέλεια πού ενδεχομένως έχουν οί θεοί άπό τά δώρα πού δέχονται από εμάς; Γιατί, βέβαια, αυτά πού εκείνοι μας προσφέρουν είναι φανερά σε όλους: Απλούστατα, δέν υπάρχει αγαθό πού νά μή μας τό δίνουν εκείνοι. Η μήπως υπερέχουμε τόσο πολύ σ’ αυτή τήν εμπορική σχέση, ώστε εμείς νά παίρνουμε απ’ αυτούς όλα τά αγαθά, ένώ εκείνοι νά μήν παίρνουν από μας τίποτα;

ΕΥΘ. Μά Σωκράτη, στ ' αλήθεια νομίζεις ότι οί θεοί έχουν κανένα κέρδος άπό αυτά πού παίρνουν άπό μας;

ΣΩ. Αλλά τότε τί είναι τέλος πάντων τά δώρα πού προσφέρουμε στους θεούς;

ΕΥΘ. Μά τί άλλο νομίζεις πώς είναι παρά σεβασμός καί τιμή καί όπως έλεγα πριν λίγο, κάτι πού γίνεται δεκτό μέ ευχαρίστηση;

ΣΩ. Επομένως, Εύθύφρονα, τό όσιο είναι τό ευπρόσδεκτο καί όχι τό ωφέλιμο ή τό αγαπητό στους θεούς.

ΕΥΘ. Εγώ πάντως νομίζω ότι τους είναι αγαπητό καί μάλιστα περισσότερο άπό οτιδήποτε άλλο. 

ΣΩ. Νά λοιπόν τί είναι, καθώς φαίνεται, τό οσιο: Τό αγαπητό στους θεούς.

ΕΥΘ. Βεβαιότατα.

ΣΩ. Θά παραξενευτείς άραγε τώρα άν μέ αυτά πού υποστηρίζεις γίνει φανερό οτι τά λόγια σου δέν στέκονται σ' ένα σημείο άλλα περπατάνε: Καί θά τά βάλεις πάλι μ' εμένα, τόν Δαίδαλο, καί θά λές πώς έγώ τά κάνω νά περπατούν; Κι όμως, εσύ είσαι πολύ πιό τεχνίτης από τόν Δαίδαλο καί εξαιτίας σου στριφογυρίζουν. ‘Η μήπως δέν καταλαβαίνεις οτι ή κουβέντα μας έφερε μιά γυροβολιά κι ήρθε πάλι στό ίδιο σημείο; Γιατί θά θυμάσαι, πιστεύω, ότι πρωτύτερα μας φάνηκε πώς τό αγαπητό στους θεούς δέν ταυτίζεται μέ τό όσιο κι ότι τό ένα είναι διαφορετικό άπό τό άλλο. Δέν τό θυμάσαι;

ΕΥΘ. Ναί, τό θυμάμαι.

ΣΩ. Δέν καταλαβαίνεις όμως ότι τώρα υποστηρίζεις πώς όσιο είναι τό αγαπητό στους θεούς; ή μήπως δέν είναι έτσι;

ΕΥΘ. Βεβαίως.

ΣΩ. Συνεπώς ή όσα παραδεχτήκαμε πριν λίγο δέν ήταν σωστά ή —άν εκείνα τότε ήταν σωστά— δέν είναι σωστά όσα υποστηρίζουμε τώρα.

ΕΥΘ. Έτσι φαίνεται.

ΣΩ. Πρέπει επομένως νά ξανασκεφτούμε άπό τήν αρχή τί είναι τό οσιο γιατί έγώ δέν έχω καμιά διάθεση νά τά παρατήσω προτού τό μάθω. Κι εσύ όμως, σέ παρακαλώ, μή μέ περνάς γιά εντελώς ανάξιο αλλά βάλε τά δυνατά σου νά συγκεντρωθείς καί νά μου πεις πώς έχει τό πράγμα. Γιατί τήν κατέχεις τήν αλήθεια πιό καλά άπό κάθε άλλον καί γι' αυτό, όπως τόν Πρωτέα, έτσι κι εσένα δέν πρέπει νά σ' αφήσει κανείς νά φύγεις προτού μιλήσεις. Γιατί, άν δέν ήξερες στην εντέλεια τί είναι όσιο καί τί ανόσιο, δέν θά αποτολμούσες ποτέ γιά χάρη ενός δουλοπάροικου νά σύρεις στά δικαστήρια τόν πατέρα σου, γέρο άνθρωπο, άλλα καί τους θεούς θά φοβόσουν, μή τυχόν πάς νά κάνεις κάτι πού δέν είναι σωστό, καί τους ανθρώπους θά ντρεπόσουν. Τώρα όμως δέν έχω καμιά αμφιβολία ότι πιστεύεις πώς ξέρεις πολύ καλά τί είναι οσιο καί τί δέν είναι. Πές το λοιπόν, φίλε Εύθύφρονα, καί μή τό κρατάς κρυφό αυτό πού νομίζεις πώς είναι τό όσιο.

ΕΥΘ. Καμιάν άλλη φορά, Σωκράτη- τώρα είμαι βιαστικός. πρέπει νά πηγαίνω.

ΣΩ. Αχ, τί είναι αυτό πού κάνεις, φίλε μου. Φεύγεις καί μού σβύνεις τή μεγάλη ελπίδα ότι θά μάθαινα άπό σένα τί είναι όσιο καί τί δέν είναι, κι οτι θά ξέμπλεκα άπό τήν καταγγελία του Μέλητου, αφού θά τού έδειχνα ξεκάθαρα πώς χάρη στον Εύθύφρονα έχω γίνει σοφός στά θέματα τής θρησκείας κι ότι ή άγνοια δέν μέ παρασύρει πιά σέ αυτοσχεδιασμούς καί καινοτομίες —πάνω άπ' όλα όμως μου σβήνεις τήν ελπίδα οτι θά ζούσα τήν υπόλοιπη ζωή μου πιό σωστά.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΕΥΘΥΦΡΩΝ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ-ΣΧΟΛΙΑ-ΕΙΣΑΓΩΓΗ: ΝΙΚΟΛΑΟΣ Μ. ΣΚΟΥΤΕΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ - ΚΑΡΔΑΜΙΤΣΑ 1982 

---------------------------------------------------

ΤΟ «ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΟΥ ΕΥΘΥΦΡΟΝΑ»

ΤΟ ΟΣΙΟ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ, Ο ΦΟΒΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΕΒΑΣΜΟΣ

Ο διάλογος του Πλάτωνος “Ευθύφρων” μέσω του χαρακτήρα του Σωκράτη μας προσκαλεί σε ένα ακόμα ταξίδι δημιουργικής απορίας.  

ΤΟ ΟΣΙΟ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ, Ο ΦΟΒΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΕΒΑΣΜΟΣ

ΕΥΘΥΦΡΩΝ - ΣΩΚΡΑΤΗΣ

ΣΩ. "Αραγε καί κάθε δίκαιο πράγμα είναι γενικά οσιο; ή μήπως τό όσιο είναι όλο γενικά δίκαιο, ένώ τό δίκαιο δέν είναι στην ολότητα του όσιο, αλλά ένα μέρος του είναι όσιο ένώ ένα άλλο μέρος του είναι κάτι άλλο;

ΕΥΘ. Δέν μπορώ, Σωκράτη, νά παρακολουθήσω τά λόγια σου.

ΣΩ. Κι όμως εσύ δέν είσαι λιγότερο πιό νέος άπό μένα άπ' οσο πιό σοφός- αλλά συμβαίνει αυτό πού είπα: Δέν καταδέχεσαι εξαιτίας του πλούτου τής σοφίας σου. Γιά συγκεντρώσου όμως, βρέ ευλογημένε- δέν είναι δά τόσο δύσκολο νά καταλάβεις τί λέω. Λέω ακριβώς τό αντίθετο άπ' αυτό πού έγραφε ό ποιητής στό ποίημα, οτι:

Τον Δία όμως τόν δημιουργό,

πού έπλασε ολ’ αυτά

δέν θέλει νά τόν κακολογήσει

γιατί οπού φόβος έκεί καί σεβασμός.

Εγώ λοιπόν δέν συμφωνώ μέ αυτόν τόν ποιητή. Καί νά σου πώ σέ τί;

ΕΥΘ. Ναί, νά μου πεις.

ΣΩ. Δέν μου φαίνεται σωστό πώς «όπου φόβος έκεί καί σεβασμός». Γιατί νομίζω ότι πολλοί άνθρωποι πού φοβούνται καί τίς αρρώστιες καί τή φτώχια καί άλλα πολλά παρόμοια, αισθάνονται βέβαια φόβο, χωρίς ωστόσο νά έχουν τόν παραμικρό σεβασμό γι’ αυτά τά οποία φοβούνται. Δέν τό νομίζεις κι έσύ;

ΕΥΘ. Ναί. βέβαια.

ΣΩ. 'Απεναντίας όμως. όπου υπάρχει σεβασμός, υπάρχει καί φόβος. Γιατί ποιος άνθρωπος, πού σέβεται κάτι κι έχει μέσα του τό αίσθημα τής ντροπής, δέν φοβάται καί δέν τρέμει μήπως θεωρηθεί κακός;

ΕΥΘ. Κανένας ασφαλώς .

ΣΩ. "Αρα δέν είναι σωστό νά λέγεται οτι «όπου φόβος έκεί καί ντροπή»- τό σωστό είναι ότι όπου υπάρχει ντροπή υπάρχει καί φόβος, όχι όμως καί τό αντίθετο, δηλαδή όπου υπάρχει φόβος έκεί υπάρχει πάντοτε καί ντροπή. Γιατί νομίζω οτι ό φόβος είναι κάτι ευρύτερο άπό τή ντροπή- ή ντροπή είναι μέρος τού φόβου ακριβώς όπως ό περιττός αριθμός είναι μέρος τού άριθμού, έτσι ώστε όπου έχουμε περιττό αριθμό νά έχουμε καί αριθμό, ένώ, απεναντίας , δέν συμβαίνει άπου έχουμε αριθμό νά έχουμε κατανάγκη καί περιττόν αριθμό. Μέ παρακολουθείς κάπως τώρα;

ΕΥΘ. Βεβαίως.

ΣΩ. Αυτό λοιπόν εννοούσα μέ τήν ερώτηση πού σου έκανα πρωτύτερα: Άραγε όπου υπάρχει δίκαιο υπάρχει έκεί καί οσιο; ή όπου υπάρχει όσιο υπάρχει καί δίκαιο, ένώ, απεναντίας. Όπου υπάρχει δίκαιο δέν συμβαίνει νά υπάρχει έκεί καί οσιο; Μήπως δηλαδή τό όσιο είναι μέρος τοϋ δικαίου; Θά τό δεχτούμε αυτό ή έχεις διαφορετική γνώμη;

ΕΥΘ. Όχι, θά τό δεχτούμε. Νομίζω ότι είναι σωστό.

ΣΩ. Πρόσεχε τότε τό επόμενο σημείο: Άφού τό όσιο είναι μέρος του δικαίου, πρέπει, καθώς φαίνεται, νά προσδιορίσουμε ποιο συγκεκριμένο μέρος του δικαίου είναι τό όσιο. Γιατί άν μέ ρωτούσες σχετικά μέ όσα λέγαμε τώρα δά, λ.χ. ποιο μέρος του άριθμού είναι τό άρτιο καί τί λογής είναι ό άρτιος αριθμός, θά σου απαντούσα ότι άρτιος είναι ό μή άνισος αριθμός που διαιρείται σέ δύο ίσα μέρη. Συμφωνείς;

ΕΥΘ. Μάλιστα.

ΣΩ. Προσπάθησε λοιπόν κι εσύ νά μου εξηγήσεις μέ τόν ίδιο τρόπο ποιο μέρος του δικαίου είναι τό όσιο, ώστε νά πώ στον Μέλητο νά πάψει νά μέ κυνηγάει άδικα καί νά σταματήσει τή δικαστική δίωξη εναντίον μου γιά ασέβεια μιά καί έγώ θά έχω πιά μάθει άπό σένα ποια πράγματα είναι όσια καί ευσεβή καί ποια δέν είναι.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – ΕΥΘΥΦΡΩΝ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ-ΣΧΟΛΙΑ-ΕΙΣΑΓΩΓΗ: ΝΙΚΟΛΑΟΣ Μ. ΣΚΟΥΤΕΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ - ΚΑΡΔΑΜΙΤΣΑ 1982

-------------------------------------

ΤΟ «ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΟΥ ΕΥΘΥΦΡΟΝΑ»

Σωκράτης: Δεν έχω καμιά διάθεση να τα παρατήσω προτού μάθω τι είναι τo όσιο

Ο διάλογος του Πλάτωνος “Ευθύφρων” μέσω του χαρακτήρα του Σωκράτη μας προσκαλεί σε ένα ακόμα ταξίδι δημιουργικής απορίας.  

Ο διάλογος του Πλάτωνος “Ευθύφρων” μέσω του χαρακτήρα του Σωκράτη μας προσκαλεί σε ένα ακόμα ταξίδι δημιουργικής απορίας.

ΕΥΘΥΦΡΩΝ - ΣΩΚΡΑΤΗΣ

ΕΥΘ. Έγώ πάντως θά έλεγα ότι τό όσιο είναι αυτό πού τό άγαπούν όλοι οί θεοί, καί ότι τό αντίθετο του, αυτό πού όλοι οί θεοί τό μισούν, είναι ανόσιο.

ΣΩ. Λοιπόν. Εύθύφρονα, θά τό εξετάσουμε καί αυτό, νά δούμε άν είναι σωστό; ‘Η θά τό αφήσουμε καί θά τό δεχόμαστε χωρίς αντίρρηση άν κάποιος άπό μας ή κάποιος άλλος υποστηρίζει πώς έτσι έχει τό πράγμα; ‘Η μήπως πρέπει νά σκεφτούμε τί εννοεί αυτός πού τό λέει;

ΕΥΘ. Νομίζω ότι πρέπει νά σκεφτούμε. 'Ωστόσο έχω τή γνώμη ότι αυτό πού λέω τώρα είναι σωστό.

ΣΩ. Σέ λίγο. φίλε μου, θά τό ξέρουμε καλύτερα. Γιατί σκέψου τό έξης: Άραγε τό όσιο είναι αγαπητό στους θεούς επειδή είναι όσιο ή είναι όσιο επειδή τους είναι αγαπητό;

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – ΕΥΘΥΦΡΩΝ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ-ΣΧΟΛΙΑ-ΕΙΣΑΓΩΓΗ: ΝΙΚΟΛΑΟΣ Μ. ΣΚΟΥΤΕΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ - ΚΑΡΔΑΜΙΤΣΑ 1982 

------------------------

ΤΟ «ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΟΥ ΕΥΘΥΦΡΟΝΑ»

ΤΟ ΟΣΙΟ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ, Ο ΦΟΒΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΕΒΑΣΜΟΣ

Σωκράτης: Δεν έχω καμιά διάθεση να τα παρατήσω προτού μάθω τι είναι τo όσιο