ΔΙΑΣ – Ο ΓΙΓΑΝΤΑΣ ΤΟΥ ΗΛΙΑΚΟΥ ΜΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Astronio , euronews  

ΤΟ ΑΠΟΜΑΘΕΙΝ ΤΑ ΚΑΚΑ

Ἀντισθένης ὁ Σωκρατικὸς φιλόσοφος

 ἐρωτηθείς,

τί ἀναγκαιότατον εἴη μάθημα,

«τὸ ἀπομαθεῖν»,

εἶπε,

«τὰ κακά».

...

Ὁ Ἀντισθένης, ὁ Σωκρατικὸς φιλόσοφος,

ὅταν ἐρωτήθηκε, ποιό εἶναι τὸ ἀναγκαιότατο μάθημα, εἶπε:

«Νὰ ξεμάθει κανεὶς τὰ κακά!»

ΠΥΡίΣΠΟΡΟΣ ΖΩΣΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Η ΤΡΙΣΥΠΟΣΤΑΤΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ

Ας εξετάσουμε λοιπόν εν συντομία στον παρόν αυτό άρθρο μας την τρισυπόστατη έννοια του λήμματος Ίερός  και θα κατανοήσουμε  πλείστα σημαινόμενα της Ελληνικής Ιεράς μας  Θεολογίας

< Ιερός >

Με το  επίθετο αυτό  της Ελληνικής γλώσσης  ἱερός -ά, -όν   επισημαίνεται σημαντικά:
Α. Ο θεϊκός, αυτός που βρίσκεται εντός της θεϊκής προστασίας, που εμπνέεται από τον Θεό, o αφιερωμένος στον Θεό, o άγιος, o ιερός, σεπτός, αμόλυντος.
Β. το ουδ. ως ουσ. τὸ ἱερόν=ναός, ιερός τόπος |τὰ ἱερά=ο ναός |τὰ ἱερά=προσφορές, θυσίες, ιερές τελετές.
Κατά την Ελληνική Θεολογία ο Θεός αποτελεί έκφανση εκκωφαντική απολύτου  Ισχύος, δηλαδή Αεί Είναι Θείος-Θεϊκός και λόγω αυτής της  αυθύπαρκτης ατελεύτητης Ισχύος του

Δύο μόνο αποσπάσματα από τα εκατοντάδες της ελληνικής γραμματείας για το θέμα αυτό   θα παραθέσουμε προς επίρρωσιν  του άνωθεν  ετυμολογικού ισχυρισμού
«Θεός: Ον αθάνατο, αυτάρκες ως προς την ευδαιμονία του, αιώνια ουσία του αγαθού»  Πλάτων Όροι 411a
«Ο Θεός είναι Ον αθάνατο, λογικό και τέλειο που δεν επιδέχεται κανένα κακό και προνοεί για τον κόσμο και όσα βρίσκονται μέσα σε αυτόν» Διογένης Λαέρτιος 7.147

<Γερός>

Ο γερός ως έννοια πηγάζει κατευθείαν από την έννοια του ιερός μιας και ο ιερουργός, για να δύναται να ιερεύει, δηλαδή να χειρίζεται τις ανώτερες αυτές ενέργειες, και με την σειρά του, να επενεργεί στους παρευρισκόμενους της τελετής αλλά και να δέχεται τις θεϊκές επίνοιες, να εμφορείται από φυσική, σωματική και πνευματική ισχύ.

Εύλογο όμως καθίσταται το ερώτημα, μα το ουσιαστικό γέρος που στην ουσία έχει την ίδια ρίζα δεν υποδηλώνει ισχύ αλλά το αντίθετο. Ο γέρος όμως ετυμολογείται και  από το Γη Ερέω πλησιάζω προς την Γή, με εράει, με έλκει αυτή η Γη, εφόσον πλησιάζει η  ωραία  ώρα που το σώμα θα τελευτήσει μεν,  όμως η ψυχή θα αναπνεύσει αμόλυντο αιθέρα. Στην ελληνική θρησκευτική παράδοση επειδή το ερέω ενέχει επίσης και  την σημασία, του,ρωτώ, ζητώ να μάθω, ερευνώ, εξετάζω («ἐρέων γενεήν τε τόκον τε», Ομ. Οδ.). Ο γέρων, εφόσον βεβαίως ακολουθεί φιλοσοφικό βίο είναι αυτός που από την σύνολη εμπειρία του στην ζωή πρέπει να είναι σε θέση να μεταδώσει στους νεότερους την ιερή σοφία του και τότε θα γίνει Γεραρός, Δοξασμένος. Διαφορετικά,  μπορεί και να καταστεί όχι μόνο μη ιερός  αλλά πολλές φορές και μωρός, να περιπέσει δηλαδή σε μωρία, σε ανοησία, και δεν είναι λίγες οι φορές που μπορεί να το πάθει  τελικώς  ζώντας ανεξέταστο βίο. Εάν λοιπόν   θελήσει να ερευνήσει, εάν  αποζητήσει  διακαώς να μάθει σε όλη την ζήση του τις ποιότητες και τις ιδιότητες των Θεϊκών κόσμων τότε μονάχα θα καταστεί Ιερός Γέρων.

<Ιέραξ>

Εκ του  επιθέτου ιερός προέρχεται και η λέξη ιέραξ, ίρηξ, το γεράκι

ιέραξ < ἵεμαι – ἱερός  εδώ έχουμε και το ρήμα ἵεμαι < μέση-παθητική φωνή του ρήματος ἵημι
(Α)  κινώ, βάζω κάτι σε κίνηση, κάνω κάτι να κινηθεί γρήγορα («ἧκα πόδας καὶ χεῑρε φέρεσθαι», Ομ. Οδ.)
(Β) στέλνω, αποστέλλω, ιέναι απαρεμφατο του ἵημι κάθε τι δηλαδή που αποστέλλουν  οι  Θεοί ή οι άνθρωποι προς τους Θεούς.
Εξ αιτίας αυτής της πραγματικά ορμητικής επαφής των Θεών με τους ανθρώπους, μιας και οι Θεοί  Θέουν κινούνται ορμητικά,  το σύμβολο του γερακιού είναι  ένα από τα σημαντικότερα κατά τις οιωνοσκοπίες, τις  φανερώσεις του Θείου, και είναι αυτές οι πτητικές ορμητικές κινήσεις όπου  μελετώντας τες οι ιερείς μας λάμβανουν τα μηνύματα των Θεών.

Η ερμηνεία του πετάγματος των πουλιών ήταν τόσο διαδεδομένη, ώστε το όνομα του πουλιού «όρνις» σήμαινε «οιωνός». Ο Αριστοφάνης με τα λογοπαίγνιά του  στους «Όρνιθες»  αναδεικνύει τη διττή σημασία της λέξης όρνις – οιωνός. Γενικότερα οι ιερείς παρατηρούσαν  την κατεύθυνση που πετούσαν τα πουλιά,  το ύψος, αλλά και τον τρόπο πετάγματός τους και εξηγούσαν τα θεϊκά αυτά σημάδια. Άλλωστε, σημαντικοί μάντεις της αρχαίας εποχής που αναφέρονται στον Όμηρο, όπως ο Κάλχας και ο Έλενος (Τροία) ήταν περίφημοι για την ικανότητά τους στην ερμηνεία αυτών των Θεϊκών Ισχυοφανειών των Θεών.

Ο Ιέραξ επίσης είναι και ένα από τα ιερά πουλιά του Απόλλωνος στην Ιλιάδα στο Ο 237-8 παρουσιάζεται να «αφήνει την κορυφή της Ίδης και κατεβαίνει στο πεδίο της μάχης  ιρηκι εοικως ωκέϊ φασσοφόνωι» ομοιάζοντας με γεράκι γρήγορο, με γεράκι που σκοτώνει φάσσες, αγριοπερίστερα.

Ενώ στην Οδύσσεια ο μάντης  Θεοκλύμενος  ακολουθεί  τον Τηλέμαχο  από  την  Πύλο  στην Ιθάκη, και  στην  καλύβα  του  Εύμαιου ο Τηλέμαχος εύχεται ο  Ευρύμαχος  «Μα αυτά μονάχα ο κάτοικος του Ολύμπου, ο Δίας, τα ξέρει, αν θα τους φέρη την κακή τη μέρα πριν το γάμο.» παρουσιάζεται  το  εξής  σημάδι :

«καθώς  μιλούσε  πέταξε  δεξιά  ένα  γεράκι,
μαντατοφόρος  γρήγορος  του  Απόλλωνα, ένα αγριοπερίστερο
μαδούσε  με  τα  νύχια  του σκορπώντας  τα  φτερά  της
στο  χώμα,  στον Τηλέμαχο  και  στο καράβι  δίπλα.

Τότε  ο  Θεοκλύμενος του  είπε:

«Δεξιά  μας  δεν  επέταξε  χωρίς  θεός  να  θέλει
το  γεράκι, Τηλέμαχε, το  βλέπω  για  σημάδι.
Γενιά  βασιλικότερη  δεν  έχει  απ’  την  δική  σας
στη  χώρα  της  Ιθάκη, εσείς  την  δύναμη  κρατάτε.»

Ο  525 -534

Ας δούμε όμως, κατά το πέρας, ποιος ήταν πραγματικά ο Ιέραξ στην Ιερά μας μυθολογία πριν μεταμορφωθεί σε πτηνό,  το απόσπασμα αυτό από Λατίνο Αντωνίνο Λιβεράλης, Μεταμορφώσεις 3 είναι αποκαλυπτικό:

«Στη χώρα των Μαριανδυνών ζούσε ο Ιεράξ, ένας άνθρωπος δίκαιος και επιφανής. Αυτός ίδρυσε ιερά στη Δήμητρα και έλαβε άφθονους τους καρπούς της. Αλλά όταν οι Τεύκροι παρέλειψαν από αμέλεια να κάνουν θυσίες στον Ποσειδώνα στην κατάλληλη εποχή, ο θεός θύμωσε και κατέστρεψε τους καρπούς της θεάς. Και έστειλε εναντίον τους ένα τεράστιο κήτος από τη θάλασσα. Μην μπορώντας να αντέξουν το κήτος

και την πείνα, οι Τεύκροι έστειλαν μήνυμα στον Ιέρακα, παρακαλώντας τον να τους σώσει από την πείνα. Εκείνος τους έστειλε σιτάρι και άλλα τρόφιμα. Ο Ποσειδώνας, εξαγριωμένος με τον Ιέρακα για την κατάλυση των προνομίων του, τον μετέτρεψε σε ένα πουλί που μέχρι σήμερα ονομάζεται Ιέραξ. Κάνοντάς τον να εξαφανιστεί, άλλαξε και τον χαρακτήρα του. Αυτόν που είχε αγαπηθεί πάρα πολύ από τους ανθρώπους τον έκανε τον πιο μισητό στα πουλιά. Αυτόν που είχε σώσει πολλούς ανθρώπους από το θάνατο τον μετέτρεψε σε σφαγέα πολλών πουλιών».

Ο Ιέραξ δηλαδή είναι το σύμβολο του ταχυπετούς διανοητικά Ιερέως του ορμητικού εκείνου μυσταγωγού όπου καθαιρόμενος από τα  ορμητικά και ταχύβολα ηλιακά βέλη του καθάρσιου Απόλλωνος είναι σε θέση να προσφέρει στους ανθρώπους  την γνώση του μυστηριακού εκείνου ορίζοντος της Θεάς Δήμητρος, αφού, η πείνα των ώριμων ψυχών προς ανωθεική έκλαμψη μπορεί μόνο να κορεσθεί  από την ουσίωση, την πνευματική δηλαδή βρώση του καρπού του ελευσίνιου στάχεως και τότε μόνον μπορεί να καταστεί ικανή να επιτύχει την διέλευση προς τους ανώτερους κόσμους.

Μπουσίου Ιω. Παρμενίδης

http://www.badarts.gr , http://www.badarts.gr , http://www.greeklanguage.gr , http://greek_greek.enacademic.com , https://greek_russian.academic.ru , http://kleio2012.blogspot.gr/2014/03/blog-post.html , https://ellas2.wordpress.com

Πηγή: Ελληνική Θεολογία

ΗΡΘΕ ΠΑΛΙ Η ΑΝΟΙΞΗ

Το να ζεις μόνο δεν είναι αρκετό, είπε η πεταλούδα. 
Πρέπει να έχεις λιακάδα, ελευθερία και ένα μικρό λουλούδι.

Ήρθε πάλι η Άνοιξη. Η γη γελάει με λουλούδια.

Η γη μοιάζει με παιδί που έχει αποστηθίσει ποιηματάκια.

Ο αισιόδοξος χαμογελάει για να ξεχάσει. Ο απαισιόδοξος ξεχνάει να χαμογελάσει…

Άνοιξη είναι η παιδική ηλικία του έτους.

Όλοι ζούμε κάτω από τον ίδιο ουρανό, αλλά δεν έχουμε όλοι τον ίδιο ορίζοντα.

Κάθε άνθρωπος,
θεωρεί τα όρια του δικού του οπτικού πεδίου σαν τα όρια του κόσμου.

Εκ του οράν το εράν = Από αυτά που βλέπουμε [δημιουργείται] ο έρωτας!
(Αρχαιοελληνική παροιμία)

http://www.gnomikologikon.gr/catquotes.php?categ=390

http://www.gnomikologikon.gr/catquotes.php?categ=305
Ms Faltsa

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ - Thessaloniki: then and now.

Η ΘΕΑ ΑΠΟ ΤΟ ΛΕΥΚΟ ΠΥΡΓΟ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ 100 ΧΡΟΝΙΑ

Παλιές φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης (Facebook) Old Photosof Thessaloniki - Film archive

ΞΕΧΑΣΜΕΝEΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚO-ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ #5 (Τελευταίο μέρος)

Συζήτηση – Συμπεράσματα
Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω και λαμβάνοντας υπόψη τα καλύτερα γραπτά των δύο μεγάλων ποιητών και κυρίως (α) την Ιλιάδα και την Οδύσσεια του Ομήρου, (β) την Θεογονία και το Έργα και Ημέραι του Ησιόδου, (γ) τα Αργοναυτικά των Ορφικών και (δ) τα Ηθικά του Πλούταρχου, αλλά και πολλών άλλων αρχαίων συγγραφέων, μπορούμε να υποστήριξουμε ότι οι προϊστορικοί Έλληνες, ήδη από την εποχή του Τιτάνα Κρόνου μέχρι την εποχή του Ηρακλή και του Οδυσσέα, έπρεπε να γνωρίζουν πάρα πολλά για τον σημερινό Ατλαντικό Ωκεανό και τα νησιά του, καθώς και για τις περιοχές που βρίσκονταν κοντά στις Στήλες του Ηρακλή.

Σύμφωνα με τα γραπτά του Πλούταρχου, οι προϊστορικοί Έλληνες θα έπρεπε να γνωρίζουν τα ακόλουθα:

·         Την Βρετανία και την Ιέρνη (Ιρλανδία)

·         Την Ισλανδία, η οποία αναφέρεται ως Ωγυγία, την εγγύτητά της με την Βρετανία και την απόσταση μεταξύ των δύο νησιών.

·         Τα τρία νησιά που βρίσκονται δυτικά της Ωγυγίας (Ισλανδία), τα οποία πρέπει να είναι τα σημερινά νησιά της Γροιλανδίας, το νησί του Buffin και την Νew Foundland.

·         Ότι τα προαναφερθέντα τρία νησιά βρίσκονται σε ίση απόσταση μεταξύ τους.

·         Αναφέρεται στην «Κρόνια Κύρια (Θάλασσα)» που σύμφωνα με τα Ορφικά, είναι το όνομα που δινόταν από τους Υπερβόρειους στον σημερινό Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό και ένα μέρος του Αρκτικού Ωκεανού.

Επίσης γνώριζαν:

·         Ότι στα δυτικά αυτών των τριών νησιών ήταν μια μεγάλη ήπειρος (μια μεγάλη ηπειρωτική χώρα) που περιέβαλλε την μεγάλη Θάλασσα.

·         Ότι οι ακτές του κόλπου αυτής της μεγάλης ηπείρου κατοικούνταν από Έλληνες.

·         Ότι το μέγεθος του προαναφερθέντος κόλπου ήταν περίπου το ίδιο με εκείνο της Μαιώτιδας Θάλασσας (σημερινή Αζοφική).

·         Ότι αυτός ο κόλπος βρισκόταν στην «ίδια ευθεία γραμμή» με το στόμιο της Κασπίας Θάλασσας. Αυτό σημαίνει ότι η βορειότερη ακτή της Κασπίας Θάλασσας βρισκόταν στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος με το όσο απείχε ο κόλπος από το μέρος που βρισκόταν η μεγάλη ήπειρος.

Μετά από αυτή την λεπτομερή ανάλυση, δεν θα πρέπει να υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι αυτός ο κόλπος πρέπει να είναι ο κόλπος του Αγίου Λαυρεντίου του σημερινού Καναδά, και συνεπώς η «μεγάλη ήπειρος» πρέπει να ταυτίζεται με την Βόρεια Αμερική.

·         Επίσης ήξεραν ότι τα ρεύματα της θάλασσας εκπήγαζαν από τον προαναφερθέντα κόλπο δίπλα στον Ατλαντικό και περιείχαν γεώδες υλικό που εμπόδιζε την πλεύση των πλοίων και για αυτό οι ναύτες επειδή δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα πανιά χρησιμοποιούσαν κουπιά.

·         Ότι οι λαοί που έφτασαν με τον Ηρακλή έμειναν σε μία περιοχή των τριών αυτών νησιών όπου ο ήλιος έδυε μόνο για μία ώρα επί μια περίοδο τριάντα ημερών.

Λαμβάνοντας υπ’ όψιν όλα τα παραπάνω κάποιος μπορεί να υποθέσει περισσότερα σχετικά με την γνώση των προϊστορικών Ελλήνων, εκτός από τη επιβεβαίωση όσων αναφέρονται από τον Πλούταρχο.

Αυτά τα άμεσα συμπεράσματα είναι τα εξής:

·         Ότι ήξεραν πως να μετρούν τις μεγάλες επιφάνειες, π.χ. την επιφάνεια της Αζοφικής Θάλασσας (Μαιώτιδα) και εκείνη του Κόλπου του Αγίου Λαυρεντίου.

·         Ότι η ανακάλυψη της Ισλανδίας, των τριών νησιών και εκείνη της μεγάλης ηπείρου θα πρέπει να συνέβησαν, σύμφωνα με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις, περίπου στις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ., ταυτόχρονα με την έναρξη της Πρωτο-Ελλαδικής περιόδου.

·         Ότι ήξεραν τον τρόπο να καθορίσουν το γεωγραφικό πλάτος μιας δεδομένης περιοχής.

·         Ότι πολύ πριν την εποχή του Ηρακλή και των Αργοναυτικών, και πολύ πιο πριν την εποχή του Φρίξου και της Έλλης, γνώριζαν την Κασπία Θάλασσα, τους Υπερβόρειους, την οροσειρά Ριπ, την Samartian Θαλάσσα (Βαλτική Θάλασσα), τους διάφορους ποταμούς όπως τον Dneiper ( που αποκαλούσαν Βορεισθένη), τον Don (Tanais) κλπ. καθώς και τους λαούς που ζούσαν στις περιοχές μεταξύ του Εύξεινου Πόντου και της Βαλτικής Θάλασσας (Samartian Θαλάσσα).

Λαμβάνοντας υπ’ όψην την γνώση σχετικά με τον Ωκεανό, που βασίζεται στα έργα του Ομήρου, Ιλιάδα και Οδύσσεια, και εκείνα του Ησιόδου, τα συμπεράσματα είναι τα εξής:

·         Ο Ωκεανός είναι ένας μεγάλος ποταμός που εκτείνεται στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Αυτό σημαίνει ότι ο Ωκεανός δεν περιβάλλει την γη στατικά, αλλά δυναμικά, αφού ρέει σαν ποταμός.

·         Η Γή περιβάλλεται απο ’’...τα ανακυκλώμενα νερά’’ του Ωκεανού (Ιλ.Σ 606-607).

·         Ο Παλιός Ωκεανός επίσης.../ “Του οποίου η υγρή αγκαλιά περιβάλλει την στερεά γή’’ (Από τον Ύμνο των Ορφικών στον θεό Πάνα). Βασιζόμενοι στα παραπάνω, είναι ξεκάθαρο ότι ήξεραν για τα ρεύματα του Ωκεανού, όχι μόνο για εκείνα του Ατλαντικού Ωκεανού, αλλά όλων των Ωκεανών, όπως και το ότι «...ο μεγάλος ποταμός εκτείνεται στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα...».

Λαμβάνοντας υπ’ όψιν όλα τα παραπάνω, τίθεται το ακόλουθο ερώτημα: Είναι δυνατόν για κάποιον (ή για περισσότερους ) να περιγράψουν όλα αυτά τα μέρη και όλα αυτά τα φυσικά και ωκεανογραφικά χαρακτηριστικά, εάν δεν είχαν επισκεφτεί ή διασχίσει τον Ωκεανό;

Επιτρέψτε μου να σας θυμίσω ότι αναφερόμαστε στην χρονική περίοδο μεταξύ της έναρξης της 3ης Χιλιετίας και το τέλος της 1ης Χιλιετίας π.Χ..

Μαριολάκος Η.Δ. 1 1 Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών , Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Τομέας Δυναμικής, Τεκτονικής & Εφαρμοσμένης Γεωλογίας, Πανεπιστημιούπολη, Ζωγράφου, 157 84, Αθήνα, Ελλάδα.

Επιστροφή στο Πρώτο Μέρος

Αναφορές
Ησίοδος. Θεογονία
Ησίοδος. Θεογονία, «ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ», Αθήνα, ΚΑΚΤΟΣ, 1992.
Ησίοδος. Έργα και Ημέραι, «ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ», Αθήνα, ΚΑΚΤΟΣ, 1992. Homer. Iliad.
Homer. Odyssey.
Mariolakos, I., 2004. Geomythology. In Birx, J., H. (Ed.), Encyclopedia of Anthropology, vol. 3, 1066-1071, New York, SAGE Publ .
Mariolakos, I., Kranioti, A., Μarketselis, E., Papageorgiou, M., 2007. Water, mythology and environmental education, Desalination, 213/1-3, 141-146.
Maury, M. F., 1855. The Physical Geography of the Sea. New York, Harper & Brothers, Publishers.287pp. Available online at: http://books.google.gr/books?id = Z5jN3YpoOjgC&printsec = frontcover&dq = physical+geography+of+the+sea&cd = 3#v = onepage&q = &f = false 18 Mertz, H. 1964. The Wine Dark Sea: Homer’s Heroic Epic of the North Atlantic (Greek translation by Zairis, NEA THESIS publ., 1995). Mertz, H. 1976. Atlantis: Dwelling Place of the Gods (Greek translation by Zairis, NEA THESIS publ., 1999).
Ορφικά. Αργοναυτικά, Ύμνοι, «ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ», Αθήνα, ΚΑΚΤΟΣ, 1992.
Πλάτων. Τίμαιος (ή Περί Φύσεως), «ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ», Αθήνα, ΚΑΚΤΟΣ, 1992.
Πλάτων. Κριτίας (ή Ατλαντικός), «ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ», Αθήνα, ΚΑΚΤΟΣ, 1992.
Πλούταρχος. Περί του Εμφαινομένου Προσώπου τω Κύκλω της Σελήνης, «ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ»,Αθήνα, ΚΑΚΤΟΣ, 1996.
Plutarch. Moralia, Concerning the Face which appears in the Orb of the Moon. Available online at:
http://www.mikrosapoplous.gr/anc_texts/texts_plut.htm (Greek text), and
http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Moralia/The_Face_in_t he_Moon*/D.htm
(English text

Πηγή: http://www.ekke.gr/estia/Cooper/Mariolakos/New_Mariolakos_greek.pdf

ΞΕΧΑΣΜΕΝEΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚO-ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ #4

ΟΙ ΓΝΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΩΚΕΑΝΟ (Γενικά)

Ας δούμε τώρα πως ο Όμηρος περιγράφει μερικά απο τα φυσικά και ωκεανογραφικά χαρακτηριστικά του Ωκεανού. Όπως δεχόμαστε σήμερα, ο Όμηρος πρέπει να έχει ζήσει περίπου μεταξύ του 9ου και / ή του 8ου αιώνα π.Χ., ενώ τα γεγονότα που περιγράφονται πρέπει να έχουν συμβεί παλαιότερα, με πιο πρόσφατα για την εποχή εκείνη, τον Τρωικό πόλεμο και την επιστροφή του Οδυσσέα. Ο Όμηρος αναφέρεται στον Ωκεανό 18 φορές στην Ιλιάδα και 16 φορές στην Οδύσσεια. Από όλες αυτές τις αναφορές, έχουμε σταχυολογήσει τα εξής:
• «Πηγαίνω στην άκρη του κόσμου για να επισκεφτώ τον Ωκεανό...» (Ιλιάδα, XIV)
- «...Ο Ωκεανός βρίσκεται στα πέρατα της εύφορης Γης...» (Ξ 201).
• «... η λαμπρή σφαίρα του ήλιου τώρα βυθίστηκε στον Ωκεανό ...» (Ιλιάδα, VIII)
- «...εκεί που πέφτει το λαμπρό φως του Ήλιου...» (Θ 485).
• «...καθώς ο ήλιος αρχίζει να αντανακλάται επάνω στα χωράφια, εκ νέου φωτίζει αργά τον Ωκεανό...» (Οδύσσεια, XIX)
- «...εκ νέου φώτισε τα χωράφια από τον ήσυχο βαθύρροον Ωκεανόν ... » (τ 433).

Το γεγονός ότι ο Ήλιος δύει στον Ωκεανό ήταν γνωστό, αφού είχαν επισκεφτεί πολλές φορές τον Ατλαντικό Ωκεανό, αλλά πώς ήξεραν επίσης ότι ανατέλλει απο έναν Ωκεανό; Είναι γνωστό ότι ανατολικά από την περιοχή του Αιγαίου, βρίσκονταν μόνο ψηλά βουνά. Εξάλλου, ο Ινδικός Ωκεανός δεν βρίσκεται ακριβώς στα ανατολικά. Επομένως πώς γνώριζαν ότι ο ήλιος ανατέλλει απο τον Ωκεανό;
• «(Η Γη είναι περιτριγυρισμένη από τα) «...ολοένα κυκλωτικά νερά του Ωκεανού...» (Ιλιάδα, XVIII)
– Ο Ωκεανός περιβάλλει πανταχόθεν την Γη (Σ 606-607).
• Ο Ωκεανός είναι ένας μεγάλος ποταμός που εκτείνεται προς τα 4 σημεία του ορίζοντα.
• «...στη ροή του Ωκεανού, προς τα δυτικά, βρίσκεται ο Άδης (Οδύσσεια, XIX) και πέρα από τα Ηλύσια πεδία ... "
• " ... Δίπλα στις ροές του Ωκεανού, προς Δυσμάς, κείται ο Άδης και εντεύθεν κείται το Ηλύσιον Πεδίον ...: (ω 11)

Αναλύοντας όλα τα παραπάνω, καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως ο Ωκεανός δεν είναι μια «πλατιά θάλασσα», όπως η Μεσόγειος ή η Ερυθρά Θάλασσα. Αντίθετα, ο Ωκεανός θεωρείται ότι είναι ένα μεγάλο ποτάμι. Αυτό σημαίνει, πέραν των άλλων, ότι δεν περιβάλλει τη Γη στατικά, αλλά δυναμικά, αφού ρέει σαν ποτάμι. Εξάλλου, η ετυμολογία της λέξης Ωκεανός (Oceanus) στα αρχαία ελληνικά, δείχνει αυτή την αέναη κίνηση του ποταμού Ωκεανού. Η λέξη Ωκεανός (Oceanus) είναι το αποτέλεσμα της λέξης «Ωκύς»που σημαίνει"γρήγορος"και "νάω" που σημαίνει ροή. Επομένως, η ίδια η λέξη Ωκεανός- Oceanus σημαίνει γρήγορη ροή.

Μια άλλη ομάδα κειμένων που αναφέρει τον Ωκεανό και τα φυσικά και ωκεανογραφικά του χαρακτηριστικά είναι τα κείμενα των Ορφικών. Από τα Αργοναυτικά των Ορφικών και τους Ορφικούς Ύμνους, έχουμε σταχυολογήσει τα εξής:

α. «...Ως εκ τούτου κάθε ποταμός, εξ ου και η εξαπλωμένη θάλασσα ...»
- «... από τον Ωκεανό προέρχονται όλοι / οι ποταμοί και όλη η θάλασσα...» Κατά συνέπεια, ο Ωκεανός σχετίζεται με τη θάλασσα. Η θάλασσα, στην προκειμένη περίπτωση, είναι φυσικά η Μεσόγειος Θάλασσα.

β. «ΩΚΕΑΝΟ αποκαλώ, αυτόν του οποίου η φύση πάντα ρέει, από τον οποίο αρχικά προέκυψαν τόσο οι Θεοί και οι άνδρες / Άρχοντας άφθαρτος, του οποίου τα κύματα περιβάλλουν, / Και η σύναψη ισχυρών κύκλων γης δεσμεύεται... » (Από τον ύμνο των Ορφικών στον Ωκεανό)
- «... αθάνατον πατέρα και αρχή των αθανάτων / θεών και θνητών / ανθρώπων, που κυματίζει γύρω από την / Γη που την περικυκλώνει...»

γ. «... Ο Παλιός Ωκεανός επίσης..., / Του οποίου η υγρή αγκαλιά περιτυλίγει τη στερεά γη ...» (Από τον ύμνο των Ορφικών στον Πάνα)
- «... Ωκεανός τε πέριξ εν ύδασι γαίαν ελίσσων...»
- Ο ποιητής Ησίοδος, στο έργο του ΄΄ Θεογονία ΄΄ αναφέρεται στον Ωκεανό, κάπως έτσι:

δ. «...Ο Ωκεανός, ο τέλειος ποταμός...’’ (Ησ. 242) /.
- «…Ωκεάνοιο, τελήοντος ποτάμοιο…»

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΩΚΕΑΝΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ

Ας δούμε τώρα, πως περιγράφονται τα ειδικά χαρακτηριστικά της ροής του Ωκεανού ποταμού. Ο Ησίοδος χαρακτηρίζει τον Ωκεανό ως αψόροο (πίσω-ροή). Αυτός ο χαρακτηρισμός έχει καταστήσει να «ταλαντεύεται», στα Νέα Ελληνικά. Αυτό σημαίνει ότι το νερό των ωκεανών εκτελεί μια «παλινδρομική κίνηση», δηλαδή μια κίνηση κατά μήκος ενός άξονα. Κατά την άποψή μου, η ερμηνεία αυτή δεν είναι σωστή, δεδομένου ότι η αρχαία ελληνική λέξη αψ-ροή θα μπορούσε να αποδοθεί σαν «τυρβώδης ροή», με άλλα λόγια, τυρβώδη ροή (turbulent flow) σε αντίθεση με τη στρωτή ροή. Ο Όμηρος αναφερόμενος στον Ωκεανό, χρησιμοποιεί τις φράσεις βαθιά-ροούμενος (βαθύροος) και βαθιά-δινούμενος (βαθυδίνης). Βαθιά-ροούμενος σημαίνει οτι ο ποταμός Ωκεανός ρέει οχι μόνο στην επιφάνεια του ,αλλά και στο βάθος του ,και αυτή η βαθιά ροή δεν είναι στρωτή, αλλά τυρβώδης, γι 'αυτό ο Ωκεανός χαρακτηρίζεται επίσης ως βαθυδίνης. Επομένως ο τυρβώδης χαρακτήρας της κίνησης του Ωκεανού δεν περιορίζεται μόνο στην επιφάνεια του… αλλά και στο βάθος. Σήμερα, γνωρίζουμε ότι τα ωκεάνια ρεύματα εκτείνονται σε βάθος περίπου 800 - 1200 μ. και ότι έως εκείνο το επιφανειακό σημείο ροής τους είναι τυρβώδεις. Τον τελευταίο καιρό, αυτό έχει επιβεβαιωθεί με τη χρήση των διαφόρων μέσων που είναι δυνατή η ταυτόχρονη μέτρηση της ταχύτητας ροής καθώς και του βάθους.

Όμως, τα χρόνια του Ομήρου, εφαρμόζοντας ποιες μεθόδους γνώριζαν ότι ο ποταμός Ωκεανός εμφανίζει μια τυρβώση ροή τόσο στην επιφάνεια όσο και σε βάθος; Σε γενικές γραμμές, όλη η γνώση για τον Ωκεανό έχει ξεχαστεί. Ακόμα και μετά την ανακάλυψη της Αμερικής, τίποτα δεν αναφέρθηκε για τα ρεύματα, παρα το γεγονός οτι οι ψαράδες του Ωκεανού θα πρέπει να τα ξέρουν, αλλά για διάφορους λόγους, προτιμούσαν να μην αναφέρονται σε αυτά.

H ΞΕΧΑΣΜΕΝΗ ΓΝΩΣΗ

Όλη αυτή η γνώση αποκτήθηκε κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ της έναρξης ή τα μέσα της 3ης χιλιετίας π.Χ. και στο τέλος της Μυκηναϊκής Εποχής, δηλαδή περίπου στα τέλη της 2ης χιλιετίας και περίπου 100 με 150 χρόνια μετά τον Τρωικό Πόλεμο. Αυτά συμπεραίνονται από τα κείμενα που έμειναν κυρίως από τα Ορφικά, τον Όμηρο, τον Ησίοδο και τον Πλούταρχο, ο οποίος φυσικά είναι κατά πολύ νεώτερος των προηγούμενων αφού έζησε μεταξύ του 50 - 120 μ.Χ. Είναι ευρέως γνωστό, ότι το τέλος της Μυκηναϊκής περιόδου ακολουθήθηκε από μια εποχή, γνωστή ως τα σκοτεινά χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου μεγάλο μέρος γνώσης που αποκτήθηκε από τους προϊστορικούς Έλληνες, για άγνωστους λόγους ακόμα, χάθηκε. Συνεπώς, και παρά το γεγονός ότι οι Έλληνες των ιστορικών χρόνων κατάφεραν να δημιουργήσουν τον γνωστό Ελληνικό Πολιτισμό, που έφτασε στην κορύφωσή του τον 5ο αιώνα π.Χ., εν τούτοις αγνόησαν τον Ωκεανό. Είναι παράξενο το ότι, καθώς δημιουργούσαν αποικίες, ανέπτυσσαν το εμπόριο και τη ναυτιλία, είχαν κατακτήσεις, ανέπτυσσαν την τέχνη της αρχιτεκτονικής, της ποίησης, του θεάτρου κ.α., όμως ξέχασαν τα πάντα σχετικά με τον ποταμό Ωκεανό, ξέχασαν την Κρόνια Θάλασσα, ξέχασαν την Ωγυγία και τα νησιά όπου ο ήλιος δύει για μια ώρα την ημέρα στην διάρκεια ενός μήνα και τόσα άλλα. Όλα αυτά είχαν ξεχαστεί, και συνεπώς είχαν χαθεί από τους μεταγενέστερους όπως από τον Μεγάλο Αλέξανδρο, από τους Ρωμαίους, αλλά και αργότερα από τους λεγόμενους Βυζαντινούς, οι οποίοι ως πρωτοχριστιανοί δεν τους ενδιέφερε να κατακτήσουν το «φυσικό βασίλειο» του Ωκεανού αλλά το βασίλειο του Ουρανού. Η μόνη εξαίρεση είναι ο Πυθέας από την Mασσαλία, που έζησε τον 4ο αιώνα π.Χ. (περίπου το 380-310 π.Χ.) και ο οποίος έφυγε από την Μασσαλία για να κατακτήσει τον Ωκεανό.

Έτσι, φτάνοντας στην Βρετανία και την Ιέρνη (Ιρλανδία), έφτασε στην Θούλη ,που η αντίστοιχη ονομασία της σήμερα είναι Ισλανδία. Από εκεί, ο Πυθέας πρέπει να έφτασε στην Αρκτική Θάλασσα και έπειτα να γύρισε στην Μασσαλία. Συνεπώς, οι περισσότεροι από τους αρχαίους λαούς, συμπεριλαμβανομένων των Φοινίκων, θα πρέπει να είχαν ταξιδέψει στον Ωκεανό, αλλά ποτέ μακριά από τις Ευρωπαϊκές ακτές. Το θέμα είναι φυσικά ότι το βιβλίο ’’Περί Ωκεανού’’, που γράφτηκε από τον Πυθέα γύρω στο 320 π.Χ., χάθηκε και συνεπώς δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ακριβώς μέχρι σε ποιο σημείο κατάφερε να φτάσει.

Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΟΛΠΟΥ (Gulf Stream)

Όλα αυτά που αναφέρονται παραπάνω επανανακαλύφθηκαν τουλάχιστον 3,000 χρόνια αργότερα, περίπου τον 16ο αιώνα Μ.Χ., όταν ο Ponce de Leon περιέγραψε για πρώτη φορά την ’’Florida Current’’ (1513) Mετά από αυτό, μια προσπάθεια για σπουδές των ρευμάτων του Ατλαντικού Ωκεανού ξεκίνησε. Μια έντονη μελέτη του Ρεύματος του Κόλπου ξεκίνησε κατά τα μέσα του 18ου αιώνα. Η αιτία ήταν ένα γράμμα που στάλθηκε από τον Μπέντζαμιν Φραγκλίνο, (ο Στρατηγός-Διοικητής των Βόρειων Αμερικανικών Αποικιών ) στον καπετάνιο Φόλγκερ, ζητώντας του να κάνει ένα σκαρίφημα του Ρεύματος του Κόλπου, έτσι ώστε να κάνει την ταχυδρομική παράδοση από την Αγγλία ταχύτερη. Με το τέλος αυτού του αιώνα, πολλοί χάρτες κατασκευάστηκαν, ανάμεσα σε αυτούς και χάρτες θερμοκρασίας, μετά από εκτενείς και συστηματικές μετρήσεις της θερμοκρασίας. Οι πρώτοι χάρτες της περιοχής αναφέρονται στο ’’Ρεύμα του Κόλπου’’ ως ‘’Κόλπος της Φλόριντας ’’, ή ως ‘’Στενά της Φλόριντας’’ ή ‘’Κανάλι των Μπαχάμα’’. Το όνομα ‘’Ρεύμα του Κόλπου’’ εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1842, σε ένα χάρτη από τον Sydney Morris και τον Samuel Breese. Οι συστηματικές παρατηρήσεις και μελέτες πάντως ξεκίνησαν βασικά λίγο αργότερα, το 1845, καθώς ο Mathew Maury, στο βιβλίο του ‘’Φυσική Γεωγραφία της Θάλασσας’’ (1855) έγραψε: «υπάρχει ένας ποταμός στον ωκεανό. Στις σοβαρότερες ξηρασίες δεν αδειάζει ποτέ, και στις ισχυρότερες πλημμύρες δεν ξεχειλίζει ποτέ …Το ρεύμα του είναι πολύ πιο γρήγορο από εκείνο του Μισισιπή ή του Αμαζονίου…» Συγκρίνετε το παραπάνω απόσπασμα με εκείνο του Ομήρου 8ος αι. (;) π.Χ. : «…έθεσε τον ισχυρό ποταμό του Ωκεανού …΄΄ ( Ιλιάδα, ΧVΙΙΙ ) ’’… και έθεσεν επάνω τον μεγαλόσθενο/ ποταμό του Ωκεανού …»( Ιλιάδα, Σ 607). «...Αφού αφήσαμε την ροή του ποταμού Ωκεανού...» (Οδύσσεια ΧΙΙ )/ «…αφού κατέλιπε την ροή του ποταμού Ωκεανού…» (Οδύσσεια, μ1).

 Από την πρόσφατη ερευνητική δραστηριότητα της επιστημονικής κοινότητας, τα αποτελέσματα που μας ενδιαφέρουν είναι αυτά που αναφέρονται στην εξέλιξη των σύγχρονων θεωριών, καθώς και τη θέση των στροβίλων και των θερμών δινών των πυρήνων. Είναι μια ερευνητική προσπάθεια που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του εβδομήντα, με τη χρήση σύγχρονων τεχνικών εφαρμογών της διαστημικής τεχνολογίας. Οι εφαρμογές αυτές οδηγούν στην επαλήθευση της γνώσης-κληρονομιάς των Ορφικών, του Ομήρου και του Ησίοδου,του Πλούταρχου, του Οβίδιου και άλλων. Με άλλα λόγια, αυτή αποδεικνύει ότι: • Ο Ωκεανός είναι ένα μεγάλο ποτάμι που περιβάλλει τη Γη που σημειωτέον τότε θεωρείτο ένας δίσκος, όπως αυτή απεικονίζεται στις ασπίδες του Ηρακλή και του Αχιλλέα. • Ο Ωκεανός είναι οπίσθιος και ρέει (αψόροος, οπισθόροος). • Ο Ωκεανός-ποταμός δεν ρέει μόνο στην επιφάνεια αλλά και σε βάθος (βαθύρροος). • Ο Ωκεανός παρουσιάζεται περιδινούμενος και στο βάθος (βαθυδίνης).

Μαριολάκος Η.Δ. 1 1 Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών , Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Τομέας Δυναμικής, Τεκτονικής & Εφαρμοσμένης Γεωλογίας, Πανεπιστημιούπολη, Ζωγράφου, 157 84, Αθήνα, Ελλάδα.

Συνεχίζεται στο Πέμπτο και τελευταίο Μέρος

ΞΕΧΑΣΜΕΝEΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚO-ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ #3

O ΚΡΟΝΟΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΤΙΤΑΝΟΜΑΧΙΑ

Ο Κρόνος αρχικά έφτασε στην Δυτική Ευρώπη, στις ακτές του Ατλαντικού Ωκεανού και στη συνέχεια φαίνεται πως ταξίδεψε παραπέρα, προς τον βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό και στη συνέχεια προς τα δυτικά. Πού όμως προς τα Δυτικά; Ο τελικός τόπος εξορίας του ηγέτη των Τιτάνων έχει περιγραφεί από τον Πλούταρχο με τέτοια λεπτομέρεια που δεν χωράει αμφιβολία πως οι προϊστορικοί Έλληνες αυτών των αρχαίων χρόνων είχαν ανακαλύψει τόπους, οι οποίοι δυστυχώς, στη συνέχεια ξεχάστηκαν. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Hρακλής επισκέφθηκε τον τόπο εξορίας του Κρόνου, αλλά πολύ αργότερα. Τα κείμενα που περιγράφουν αυτά τα ηρωικά κατορθώματα είναι μέρος του συνολικού έργου που έγραψε ο συγγραφέας στο βιβλίο του, με τίτλο «Περί του εμφαινομένου προσώπου τω κύκλω της σελήνης» και αποτελεί μέρος μιας μεγάλης σειράς κειμένων, γνωστή ως «Ηθικά».

Από το παραπάνω κείμενο, και με τη βοήθεια ενός σχολικού Γεωγραφικού Άτλαντα, ο καθένας μπορεί να εντοπίσει τη γεωγραφική θέση του νησιού της εξορίας του Κρόνου, τα ταξίδια του λαού του Κρόνου (Κρονίων), τη θέση του Κόλπου της Μεγάλης Ηπείρου σε σχέση με εκείνη της Κασπίας Θάλασσας, και πολλά άλλα. Από αυτό το αποκαλυπτικό κείμενο, έχουν επιλεγεί να περιληφθούν μόνο μερικά αποσπάσματα, δεδομένου ότι σε ένα τόσο περιορισμένο χώρο, είναι αδύνατον να αναφερθώ αναλυτικά σε όλα όσα αυτός ο μεγάλος συγγραφέας περιγράφει στο έργο του.

Ας δούμε τώρα μερικά από τα πιο σημαντικά αποσπάσματα από το κείμενο του Πλούταρχου: α. «Ή Ωγυγίa, νησί που βρίσκεται μακριά στη θάλασσα, που απέχει δρόμο πέντε ημερών από τη Βρετανία, πλέοντας προς τα δυτικά.» Με την παραδοχή ότι ένα σκάφος, παρόμοιο με την Αργώ (το πλοίο των Αργοναυτών), θα μπορούσε να αναπτύξει ταχύτητα περίπου 4-5 μιλίων / ανά ώρα, τότε η απόσταση που διανύεται μέσα σε 5 ημέρες προκύπτει από τον ακόλουθο συλλογισμό: 5 ημ. x 24 ώρ. = 120 ώρες, 120 x 4 m / h = 480 μίλια ≈ 900 χιλιόμετρα. Σύμφωνα με αυτά και χρησιμοποιώντας έναν απλό σχολικό άτλαντα, η Ωγυγία πρέπει να αντιστοιχεί στην σημερινή Ισλανδία. Σχετικά με τη θέση της Ωγυγίας όμως, πέραν της Ισλανδίας, υπάρχουν άλλες απόψεις, όπως: ότι είναι η ίδια η Γροιλανδία, οι Αζόρες νήσοι (Henriette Mertz), οι Βερμούδες, το μικρό νησί Gozo που βρίσκεται δίπλα στη Μάλτα, το νησί της Γαύδου στα νότια της Κρήτης και της Σικελίας. Ο Πλούταρχος επιπλέον μας πληροφορεί:

β. «...Τρία άλλα νησιά, που απέχουν σε ίση απόσταση από εκείνη και μεταξύ τους, βρίσκονται πέρα από αυτή προς το σημείο όπου δύει το καλοκαίρι ο ήλιος» Ποιά θα μπορούσαν να είναι αυτά τα νησιά; Εάν η Ωγυγία αντιστοιχεί στη σημερινή Ισλανδία, τότε σύμφωνα με τα λεγόμενα του Πλούταρχου, τα 3 νησιά που βρίσκονται στα δυτικά, θα πρέπει να είναι η Γροιλανδία, η Νew Foundland και η νήσος Buffin. Όμως, οι αποστάσεις τους από την Ισλανδία δεν είναι ίσες, αντίθετα, μεταξύ τους οι αποστάσεις είναι ίσες. Εάν, όπως πιστεύουν άλλοι, το όνομα Ωγυγία αντιστοιχεί στη σημερινή Γροιλανδία, τότε τα 3 νησιά θα πρέπει να είναι νέα Νew Foundland, η νήσος Buffin και η νήσος Breton. Κατά τη γνώμη μου, αυτή η άποψη δεν είναι σωστή.

γ. «...Σ' ένα από αυτά, λένε οι βάρβαροι στον μύθο τους, είχε φυλακίσει ο Δίας τον Κρόνο, κι εκείνος, έχοντας φρουρό τον γιο του, είχε εγκατασταθεί δίπλα στα νησιά εκείνα και σε εκείνη τη θάλασσα, την οποία ονομάζουν Κρόνιο πέλαγος…» Αν συμβαίνει αυτό, τότε ο Κρόνος θα έπρεπε να έχει εκτοπιστεί σε ένα από τα τρία προαναφερθέντα νησιά, δηλαδή είτε στην Γροιλανδία, είτε στο νησί Buffin, είτε τέλος στο New Foundland. Όσον αφορά το Κρόνιο Πέλαγος - ένα όνομα που, όπως αναφέρουν οι Ορφικοί στα Αργοναυτικά, έχει δοθεί από τους Υπερβόρειους - θα πρέπει να είναι ο Βόρειος Ατλαντικός Ωκεανός συμπεριλαμβανομένης και της Βόρειας Θάλασσας και κυρίως η «ψυχρή θάλασσα», με άλλα λόγια η Θάλασσα, η οποία εν μέρει, και από καιρό σε καιρό, ήταν παγωμένη. Αυτό σημαίνει ότι στο Κρόνιο Πέλαγος πρέπει να εντάσσεται και ένα τμήμα του Παγωμένου Ωκεανού.

δ. «...Όσο για τη μεγάλη ήπειρο, από την οποία τριγυρίζεται σε κύκλο η μεγάλη θάλασσα, από τα άλλα νησιά απέχει λιγότερο, από την Ωγυγία όμως γύρω στα πέντε χιλιάδες στάδια και το ταξίδι γίνεται σε πλοία με κουπιά (διότι το πέλαγος διαβαίνεται αργά και είναι λασπουδερό λόγω των πολλών ρευμάτων…» Η συγκλονιστική αυτή αναφορά υποδηλώνει ότι οι προϊστορικοί Έλληνες γνώριζαν ότι, δυτικά των νησιών αυτών υπήρχε μία μεγάλη ήπειρος. Αλλά ποια θα μπορούσε να είναι αυτή η μεγάλη ήπειρος; Είναι προφανές ότι η μόνη μεγάλη ήπειρος, δυτικά των τριών μεγάλων νησιών, που περιέβαλε το μεγάλο Ωκεανό, είναι η σημερινή Βόρεια Αμερική.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ο Πλούταρχος δεν μιλούσε μόνο για μια χώρα, αλλά για μια μεγάλη ηπειρωτική γη (= μεγάλη ηπειρωτική χώρα).

ε. "... Τα ρεύματα βγαίνουν από τη μεγάλη ηπειρωτική χώρα, δημιουργούν προσχώσεις και η θάλασσα είναι πυκνή, γεώδης και θεωρήθηκε πως έχει παγώσει...» Ο Πλούταρχος συνεχίζει: στ. «...Από τα ηπειρωτικά μέρη (λένε οι βάρβαροι) τα προς τη θάλασσα κατοικούν οι Έλληνες, γύρω από κόλπο όχι μικρότερο από τη Μαιώτιδα (λίμνη), που το στόμιο του βρίσκεται στην ίδια ευθεία με το στόμιο της Κασπίας θάλασσας. 

Εκείνοι αποκαλούν και θεωρούν τους εαυτούς τους ηπειρώτες και νησιώτες όσους κατοικούν τούτη τη γη, επειδή περιβρέχεται γύρω γύρω από θάλασσα..... » Αν λάβουμε υπόψη ότι η Μαιώτιδα είναι η σημερινή Αζοφική, και, χρησιμοποιώντας ένα συνηθισμένο σχολικό Γεωγραφικό Άτλαντα, σύρουμε μία «ευθεία» γραμμή από το άνοιγμα (δηλαδή τη βόρεια ακτή), της Κασπίας Θάλασσας, τότε βλέπουμε ότι ο κόλπος, στις ακτές του οποίου οι Έλληνες κατοικούσαν, είναι ο Κόλπος του Αγίου Λαυρεντίου. ζ. «...Πιστεύουν επίσης ότι με τους λαούς του Κρόνου αναμείχθηκαν αργότερα όσοι έφτασαν με τον Ηρακλή και παρέμειναν και ότι το Ελληνικό στοιχείο, που έσβηνε ήδη εκεί και ήταν υποταγμένο στη βαρβαρική γλώσσα, τους νόμους και τον τρόπο ζωής, αναζωπυρώθηκε, για να το πούμε έτσι, και έγινε πάλι ισχυρό και σημαντικό. Για τούτο τις ανώτερες τιμές έχει ο Ηρακλής, τις αμέσως επόμενες ο Κρόνος....» Ακόμα και ο Ηρακλής, ο μεγάλος ήρωας της Μυκηναϊκής εποχής, επισκέφθηκε αυτή τη μεγάλη ήπειρο, όπου οι Έλληνες συνέχισαν να κατοικούν, μέχρι και πολύ αργότερα . η. «...Όταν λοιπόν ο αστέρας του Κρόνου, τον οποίο εμείς αποκαλούμε, λέει, Φαίνοντα ενώ εκείνοι Νυκτούρο, φτάσει στον Ταύρο μετά από περίοδο τριάντα ετών, αφού, προετοιμάσουν επί χρόνο πολύ τη θυσία και τον... στέλνουν, που έχουν ξεχωριστεί με κλήρο, με ανάλογο αριθμό πλοίων, φορτώνοντας τα με πολλά απαραίτητα και προμήθειες αναγκαίες για ανθρώπους που πρόκειται να ταξιδέψουν στη θάλασσα κωπηλατώντας και να μείνουν στα ξένα χρόνο πολύ. Αφού ανοιχτούν στο πέλαγος, έχουν, όπως είναι λογικό, οι ταξιδιώτες διαφορετική τύχη· όσους σώθηκαν .όμως κρατούν στην αρχή στα νησιά που βρίσκονται πέρα, κατοικούνται από Έλληνες και βλέπουν τον ήλιο να κρύβεται για λιγότερο από μια ώρα επί τριάντα μέρες…»

Χάρτης όπου φαίνονται οι θέσεις που περιγράφονται στο κείμενο του Πλούταρχου,

 η απόσταση μεταξύ Βρετανίας και Ωγυγίας (Ισλανδία), 

καθώς και η γραμμή (γεωγρ. πλάτος) που ενώνει την είσοδο

της Κασπίας Θάλασσας και τον Κόλπο του ΑΓ. Λαυρεντίου (Gulf of St. Laurence).

Μετά τις παραπάνω, δύο ερωτήσεις που αναδύθηκαν, και συγκεκριμένα: (i) «Πού ήξεραν οι προϊστορικοί Έλληνες ότι ο ήλιος δύει μπροστά απο τα μάτια τους για λιγότερο από μία ώρα;» και (ii) «Ποια νησιά βλέπουν τον ήλιο που δύει για λιγότερο από μία ώρα;» Η απάντηση στην πρώτη ερώτηση δεν είναι εύκολη. Σίγουρα, ο Πλούταρχος, που γεννήθηκε στην Χαιρώνεια, μια μικρή πόλη της ηπειρωτικής Ελλάδας στη Βοιωτία, δεν θα μπορούσε να έχει καμία προσωπική εμπειρία. Άλλωστε, πουθενά δεν αναφέρεται ότι ο Πλούταρχος ταξίδεψε στον Ατλαντικό. Από την άλλη πλευρά, όμως, γνωρίζουμε ότι ο Πλούταρχος αργότερα έγινε ιερέας στο Μαντείο των Δελφών. Είναι πολύ πιθανό ότι θα μπορούσε να έχει, άμεσα ή έμμεσα, ενημερωθεί από κάποιον, που είχε επισκεφτεί την περιοχή αυτή. Κατά τη διάρκεια αυτών των αρχαίων χρόνων, η νεοαποκτηθείσα γνώση περιορίζονταν κυρίως μεταξύ των ιερέων στους ναούς και στα μαντεία. Το ίδιο δεν συνέβεναι και με τους ιερείς της Αιγύπτου; Αλλά ποιά είναι τα νησιά που έβλεπαν τον ήλιο να «δύει» για λιγότερο απο μία ώρα; Είναι ευρέως γνωστό ότι ο Αρκτικός Κύκλος συμπίπτει με το γεωγραφικό πλάτος 66.5o του Βορρά. Κατά συνέπεια, οι περιοχές και σε αυτή την περίπτωση τα νησιά τα οποία «βλέπουν τον ήλιο να δύει για λιγότερο από μία ώρα» θα πρέπει να βρίσκονται λίγο νοτιότερα του Αρκτικού Κύκλου. Και μια άλλη σημαντική ερώτηση: Γιατί θα πήγαιναν στην Βόρεια Αμερική; Τι θα έκαναν εκεί μετά; Η απάντηση είναι ότι ήθελαν ντόπιο χαλκό, ο οποίος βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στην περιοχή γύρω από την Λίμνη Superior και στο νησί Royale που βρίσκονται στα σημερινά σύνορα μεταξύ των ΗΠΑ και του Καναδά (περιοχή της σημερινής ΗΠΑ - Καναδικά σύνορα). Η άποψη αυτή έχει επικυρωθεί από αρχαιολογικές ανασκαφές και ο υπολογισμός της ηλικίας των ευρημάτων με τη μέθοδο της ραδιοχρονολόγησης κυμαίνεται από το 2.450 - 1.050 π.Χ., δηλαδή από την έναρξη της πρωτοελλαδικής εποχής, μέχρι το τέλος του Μυκηναϊκού Πολιτισμού.

[Το πρωτότυπο κείμενο και η μετάφραση μπορεί να το βρει κανείς στο διαδίκτυο (βλέπε αναφορές).]

Μαριολάκος Η.Δ. 1 1 Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών , Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Τομέας Δυναμικής, Τεκτονικής & Εφαρμοσμένης Γεωλογίας, Πανεπιστημιούπολη, Ζωγράφου, 157 84, Αθήνα, Ελλάδα.

Συνεχίζεται στο Τέταρτο Μέρος

ΞΕΧΑΣΜΕΝEΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚO-ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ #2

ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (Γενικά)

Η μακρά ιστορία του ανθρώπου του είδους μας, του Homo sapiens, διαιρείται σε δύο μεγάλες περιόδους: την ιστορική περίοδο, που ξεκινά με την επινόηση της γραφής, και την προϊστορική. Η προϊστορική περίοδος θα πρέπει να διαιρεθεί περαιτέρω σε δύο υποπεριόδους, συγκεκριμένα, στην περίοδο που ο Homo sapiens βρίσκεται στο κυνηγετικό και συλλεκτικό στάδιο, την περίοδο δηλαδή που ήταν ακόμα τροφοσυλλέκτης και σε μια μεταγενέστερη, όταν ο Homo sapiens είναι παραγωγός τροφίμων, δηλαδή μετά την ανακάλυψη της γεωργίας και κυρίως μετά την καλλιέργεια του σιταριού.

Η μυθολογική περίοδος είναι η προϊστορική περίοδος που αναφέρεται στις πράξεις των θεών, των θεοτήτων και των ηρώων, οι οποίες δεν έχουν καταγραφεί, αλλά έχουν παραμείνει στη μνήμη των διάφορων λαών, μέσα από την προφορική παράδοση, που πολύ αργότερα καταγράφηκαν από διάφορους συγγραφείς, αλλά σίγουρα αναφέρονται σε μια πολύ παλιά περίοδο. Τα κείμενα αυτά αποτελούν τις διάφορες Μυθολογίες. Τέτοια χαρακτηριστικά κείμενα είναι το Έπος του Γκιλγκαμές, το οποίο αναφέρεται στους ανθρώπους της Προϊστορικής Μεσοποταμίας, η «Θεογονία» του Ησιόδου που αντιπροσωπεύει την Μυθολογία των Αρχαίων Ελλήνων, τα έργα του Ομήρου κλπ.

Όταν μιλάμε όμως για μυθολογία, ποιά είναι η μυθολογική περίοδος ή η μυθολογική εποχή; Η μυθολογία είναι πάντα συνδεδεμένη με τον άνθρωπο. Όμως, με ποιόν άνθρωπο; με το Homo sapiens, με τον Homo neanderthalensis ή και με τους δύο; Εμείς θα ασχοληθούμε κυρίως με την εποχή του Homo sapiens και όχι με εκείνη του Homo neanderthalensis, που είναι το παλαιότερο είδος, το οποίο διαδέχτηκε το είδος μας.

Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι τα σύνορα ανάμεσα στο μύθο και την πραγματικότητα είναι ασαφή. Σε γενικές γραμμές, μπορούμε να πούμε ότι ορισμένοι από τους μυθικούς ήρωες είναι ιστορικά πρόσωπα, κάποιοι άλλοι ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ. Όμως, όλοι, ή μάλλον ΣΧΕΔΟΝ ΟΛΟΙ ΚΑΙ ΟΛΑ εκπροσωπούν κάτι που περιγράφει κάποια δραστηριότητα του προϊστορικού ανθρώπου σε σχέση με το γεωπεριβάλλον του ή με το φυσικογεωλογικό γίγνεσθαι του χώρου του.

Πιστεύω ότι είναι ΛΑΘΟΣ να θεωρούμε την Ελληνική Μυθολογία ως ένα όμορφο παραμύθι. Η Ελληνική Μυθολογία είναι στην πραγματικότητα η πιο αρχαία ιστορία των λαών που έζησαν στη γη, η οποία, πολύ αργότερα, ονομάστηκε Ελλάς (Ελλάδα). Αυτή η γη είναι το Αιγαίο και ο Περι-Αιγαιακός χώρος.

Η Ελληνική Μυθολογία επομένως αποτελεί την κρυπτογραφημένη Προ-ιστορία των πρώτων Ελλήνων και κυρίως τις αγωνίες του και τον αγώνα του για επιβίωση αρχικά και την ανάπτυξή του στη συνέχεια.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΓΕΩΜΥΘΟΛΟΓΙΑ;

Η Γεω-μυθολογία είναι είναι ένας κλάδος των Γεωεπιστημών που ασχολείται με τις φυσικογεωλογικές συνθήκες που επικρατούσαν που κατά τη διάρκεια της μυθολογικής εποχής και, μέσω αυτής της ανάλυσης βρίσκει την αμοιβαία σχέση μεταξύ Γεωλογίας και Μυθολογίας. Η δική μου εμπειρία, ως γεωλόγος, ο οποίος έχει περάσει τη ζωή του μελετώντας την Γεωλογία της Ελλάδας, έδειξε ότι ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής μυθολογίας είναι έμμεσα επηρεασμένο από τις φυσικογεωλογικές διεργασίες που εξελίσσονται στο Αιγαίο, αλλά και στις ευρύτερες Περι-Αιγιακές περιοχές κυρίως. Τα όσα θα αναφερθούν στη συνέχεια όμως δείχνουν ότι στην Ελληνική Μυθολογία περιλαμβάνονται και φυσικογεωλογικές διεργασίες που εξελίσσονται σε πολύ μακρινές περιοχές όπως στην περιοχή του Βόρειου Ατλαντικού και αλλού.

Η παρουσίαση βασίζεται στα γραπτά των αρχαίων συγγραφέων και ΜΟΝΟ ΑΥΤΩΝ και κυρίως στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια του Ομήρου, την ‘’Θεογονία’’ και το “Έργα και Ημέραι” του Ησιόδου,στα Αργοναυτικά των Ορφικών, στα ‘’Ηθικά’’ του Πλούταρχου (50 - 120 μ.Χ.) και άλλων γνωστών συγγραφέων . Τα κείμενα όλων των παραπάνω συγγραφέων έχουν μεταφραστεί , αναλυθεί, σχολιαστεί, και αξιολογηθεί κατά κύριο λόγο από γλωσσολόγους, ποιητές, ιστορικούς, αρχαιολόγους, ιστορικούς τέχνης, θεολόγους, πολιτικούς, Έλληνες και ξένους - με άλλα λόγια από τους εκπροσώπους των ανθρωπιστικών επιστημών. Το αποτέλεσμα των ερευνών όλων αυτών, που επαναλαμβάνω είναι όλοι τους διακεκριμένοι επιστήμονες, είναι ότι όλα ή σχεδόν όλα όσα πρόκειται να αναφερθούν στα επόμενα αποτελούν μια φαντασίωση, δηλαδή ένα παραμύθι. Η αμφισβήτηση βεβαίως της Ελληνικής Μυθολογίας ξεκίνησε από πολύ παλιά, από την εποχή του Στράβωνα και ακόμα πιο πριν, ενώ μερικούς αιώνες αργότερα η μυθολογία μας ξεχάστηκε εντελώς για λόγους, που λόγω χώρου κυρίως, δεν είναι δυνατόν να αναπτυχθούν εδώ.

Η ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ 3.1.

Γενικά Επειδή η εργασία αυτή αναφέρεται στον Ατλαντικό Ωκεανό κυρίως και στις δραστηριότητες τριών Τιτάνων, ας δούμε τι αναφέρει η μυθολογία μας γι’ αυτούς. Σύμφωνα με τη γενεαλογία των θεών, των ημίθεων, των ηρώων, και των άλλων πρωταγωνιστών της ελληνικής Μυθολογίας, που αναφέρονται στην Θεογονία του Ησιόδου (Εικ.), οι Τιτάνες ανήκουν στην τρίτη γενιά και είναι οι απόγονοι της Γαίας (1η γενιά) και του Ουρανού (2ης γενιάς).

Οι έξι Τιτάνες και οι έξι Τιτάνιες αποτέλεσαν το πρώτο Δωδεκάθεο, το οποίο αντικαταστάθηκε στη συνέχεια από τους 12 γνωστούς θεούς του Ολύμπου, τη γενιά του Δία και του Ποσειδώνα. Τρείς από τους σημαντικότερους Τιτάνες είναι ο Ωκεανός, ο Άτλας και ο Κρόνος (Saturn κατά τους Ρωμαίους). Ο Ωκεανός, σύμφωνα με τον Ησίοδο, δεν πήρε μέρος στην Τιτανομαχία, αλλά είχε ήδη εγκαταλείψει την Μεσόγειο με την αδελφή και γυναίκα του Τηθύ, και είχε πάει στη γή όπου δύει ο ήλιος. Αυτός ο Τιτάνας έδωσε το όνομα του στην ατελείωτη θάλασσα που περιβάλλει τη γη της Λιβύης (= Αφρική) και της Ευρώπης. Από τότε, αυτή η ατέλειωτη θάλασσα χαρακτηρίζεται ως Ωκεανός (=Ocean). Ο Άτλας, ο οποίος έζησε και βασίλεψε στην Αρκαδία της Κεντρικής Πελοποννήσου, και συγκεκριμένα στο Θαυμάσιο Όρος, που αποτελεί τμήμα του όρους Μαίναλο, εξορίστηκε από τον Δία στο βόρειο-δυτικό τμήμα της Αφρικής, στο όρος Άτλας. Στη συνέχεια τιμωρήθηκε να κουβαλάει την ουράνια σφαίρα στους ώμους του. Ο Άτλας έδωσε το όνομα του στο γειτονικό ωκεανό ,που από τότε είναι γνωστός ως Ατλαντικός Ωκεανός, όπως και στο μεγάλο νησί «Ατλαντίς», που αναφέρεται από τον Πλάτωνα, του οποίου η γεωγραφική τοποθεσία έχει παραμείνει άγνωστη, αφού είχε αφανιστεί από μια φυσική καταστροφή, πολύ πριν την εποχή του Πλάτωνα.

ΒΙΝΤΕΟ: Η Αλτάνη για το Δωδεκάθεο (εθνικός Ελληνισμός)

Ο Κρόνος (= Saturn), που είναι ο τρίτος Τιτάνας, ήταν ο ηγέτης των Τιτάνων κατά τη διάρκεια της Τιτανομαχίας. Είναι γνωστό ότι ο Κρόνος, μαζί με την αδελφή του Ρέα, που ήταν και η σύζυγός του, ήταν γεννήτορες των πρώτων 6 μεγάλων Θεών της 4ης γενιάς, και συγκεκριμένα του Ποσειδώνα, του Άδη, της Δήμητρας, της Ήρας, της Εστίας και του Δία. (Εικ.). Ο Κρόνος είναι ευρέως γνωστός για δύο από τις πράξεις του. Η πρώτη είναι ότι ανέτρεψε τον πατέρα του, τον Ουρανό, και, για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, έγινε αυτός ο κυρίαρχος του κόσμου. Η δεύτερη είναι ότι, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του και επειδή φοβόταν ότι κάποιος από τους απογόνους του θα τον ανατρέψει, διέταξε τη σύζυγό του Ρέα να φέρνει σε αυτόν κάθε νεογέννητο παιδί και να το καταβροχθίζει (αρσενικό ή θηλυκό). Η Ρέα, όμως, τόσο στην περίπτωση του Ποσειδώνα όσο και σε εκείνη του Δία, κατάφερε να εξαπατήσει τον Κρόνο και με αυτό τον τρόπο να σώσει τα παιδιά της. Όταν ο Δίας, ο Ποσειδώνας και οι άλλοι απογόνοι μεγάλωσαν και έγιναν άνδρες, αμφισβήτησαν την κυριαρχία του Κρόνου και έτσι, ένας μακρής διάρκειας πόλεμος ξεκίνησε μεταξύ των Τιτάνων και των Ολύμπιων, γνωστός ως Τιτανομαχία. Τέλος, ο Δίας και οι άλλοι Ολύμπιοι νίκησαν τους Τιτάνες και τους εξόρισαν σε ένα πολύ μακρινό τόπο της Δύσης. Πού βρίσκεται όμως αυτός ο τόπος ή αυτοί οι τόποι;

Μαριολάκος Η.Δ. 1 1 Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών , Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Τομέας Δυναμικής, Τεκτονικής & Εφαρμοσμένης Γεωλογίας, Πανεπιστημιούπολη, Ζωγράφου, 157 84, Αθήνα, Ελλάδα.

Συνεχίζεται στο Τρίτο Μέρος