Η
μάχη της Ιμέρας διεξήχθη το -480 ανάμεσα
στο συνασπισμό των ελληνικών πόλεων
της Σικελίας και των Καρχηδονίων. Κατά
τον Ηρόδοτο και τον Αριστοτέλη, η
μάχη της Ιμέρας πραγματοποιήθηκε την
ίδια ημερομηνία με τη ναυμαχία της Σαλαμίνας.
Οι
Έλληνες της Σικελίας πέτυχαν μια
σημαντική νίκη, η οποία σήμανε τον
τερματισμό των επιθετικών ενεργειών
των Καρχηδονίων στην ευρύτερη περιοχή
της Ιταλίας, προσφέροντας σταθερότητα
στην περιοχή για τον επόμενο αιώνα.
Καθ'
όλη τη διάρκεια του -6ου αι. Έλληνες και
Φοίνικες, αποικία των οποίων ήταν η
Καρχηδόνα, επιδίδονταν σε έναν αγώνα
για την κυριαρχία στη δυτική Μεσόγειο,
από τις ακτές της Ισπανίας μέχρι τις
ακτές της Ιταλίας και από την Αφρική
έως τη Γαλατία. Στην προσπάθειά τους να
επιβληθούν ως ναυτική δύναμη οι Φοίνικες
σύναψαν συμμαχία με τους πειρατές από
την περιοχή της Ετρουρίας και οργάνωσαν
ένα σύστημα πόλεων κρατών στις ακτές
της Σικελίας, με σκοπό να αποτελέσουν
ανασχετική δύναμη εναντίων των Ελλήνων.
Η
Καρχηδονιακή επίθεση και η μάχη της
Ιμέρας
Οι
Καρχηδόνιοι όρισαν αρχηγό τον καλύτερο
στρατηγό τους, τον Αμίλκα, ο οποίος και
κατεύθυνε την προετοιμασία της
εκστρατείας. Το εκστρατευτικό σώμα
έφτανε, κατά τους αρχαίους ιστορικούς,
τους 300.000 άνδρες και 200 πλοία. Το
αποτελούσαν, στο μεγαλύτερο βαθμό,
μισθοφόροι από όλες τις περιοχές της
Δυτικής Μεσογείου, όπως Φοίνικες
Καρχηδόνιοι πολίτες, Λίβυοι, Ίβηρες,
Λίγυρες, Σαρδηνοί, Κύρνιοι (Κορσικανοί)
καθώς και επίλεκτοι Καρχηδόνιοι
στρατιώτες.
Απόβαση
στη Σικελία και πολιορκία της Ιμέρας
Ο
στόλος διέσχισε το Λιβυκό πέλαγος,
χάνοντας πολλά αποβατικά πλοία σε
τρικυμία. Τελικά έφτασε στο λιμάνι του
Πανόρμου (σημ. Παλέρμο), όπου ο Αμίλκας
ξεκούρασε για τρεις ημέρες τους άνδρες
του. Από εκεί κατευθύνθηκε στην Ιμέρα.
Μόλις έφτασε έστησε δύο στρατόπεδα ενώ
οι Ιμεραίοι τρομοκρατήθηκαν.
Ο
Θήρων του επιτέθηκε αιφνιδιαστικά αλλά
νικήθηκε και, αφού κλείστηκε πίσω από
τα τείχη της Ιμέρας, ζήτησε βοήθεια από
τον Γέλωνα, τον τύραννο των Συρακουσών.
Εκείνος συγκέντρωσε 50.000 άνδρες και
5.000 ιππείς, κυρίως μισθοφόρους. Όταν
έφτασε ο Γέλωνας, στρατοπέδευσε κοντά
στην πολιορκημένη πόλη και έδωσε εντολή
στο ιππικό του να καταστρέψει την
ύπαιθρο, ώστε να δυσχεράνει τον ανεφοδιασμό
των αντιπάλων. Το ηθικό των κατοίκων
της Ιμέρας εξυψώθηκε με την άφιξη του
Γέλωνα και πολυάριθμων Καρχηδονίων
αιχμαλώτων, τους οποίους οι ιππείς
φέρεται να συνέλαβαν κατά την επιδρομή
στην ύπαιθρο.
Το
σχέδιο του Γέλωνα ήταν να καταφέρει
ισχυρό χτύπημα στον εχθρό χωρίς να
διατρέξει κίνδυνο. Η ευκαιρία του δόθηκε
όταν οι άνδρες του συνέλαβαν έναν
γραμματοκομιστή, ο οποίος έφερνε γράμμα
στον Αμίλκα από την ελληνική αποικία
του Σελινούντα. Το γράμμα αυτό επιβεβαίωνε
ότι, σε συμφωνημένη ημερομηνία, οι
Σελινούντιοι θα έστελναν ιππείς στους
Καρχηδόνιους, ως βοήθεια. Επιπλέον,
εκείνη την ημέρα, ο Αμίλκας θα προσέφερε
θυσία. Έτσι ο Γέλωνας συνέλαβε το τολμηρό
σχέδιο να εισβάλλει αμαχητί στο
καρχηδονιακό στρατόπεδο, στέλνοντας
δικούς του ιππείς αντί για τους
Σελινούντιους, οι οποίοι θα έκαιγαν τα
εχθρικά πλοία, θα σκότωναν τον Αμίλκα
και θα έδιναν το σύνθημα για γενική
επίθεση.
Η μάχη
Μόλις
ξημέρωσε, οι ιππείς του Γέλωνα εμφανίστηκαν
στο καρχηδονιακό στρατόπεδο, ως
Σελινούντιοι, και οι φύλακες του
στρατοπέδου τους δέχτηκαν. Αμέσως
κινήθηκαν κατά του Αμίλκα και τον
σκότωσαν, ενώ έβαλαν φωτιά στα καρχηδονιακά
πλοία. Κατά την εκδοχή του Ηροδότου, η
οποία προέρχεται από την καρχηδονιακή
πλευρά και εντάσσεται στην ηρωική
παράδοση γύρω από το πρόσωπο του
Καρχηδόνιου στρατηγού, ο Αμίλκας ρίχτηκε
απελπισμένος στη φωτιά, όταν είδε τη
φυγή των στρατιωτών του.
Έτσι,
όλος ο στρατός των Συρακουσών και του
Ακράγαντα ακολούθησε και επιτέθηκε στο
στρατόπεδο των Καρχηδονίων. Ακολούθησε
μάχη η οποία ήταν ιδιαίτερα φονική. Τότε
διαδόθηκε η είδηση του θανάτου του
στρατηγού Αμίλκα. Οι Καρχηδόνιοι
αποθαρρύνθηκαν ενώ εξυψώθηκε το ηθικό
των Συρακοσίων και των Ακραγαντίνων.
Επακολούθησε σφαγή των Καρχηδονίων που
τρέπονταν σε φυγή ενώ, όσοι από αυτούς
συγκεντρώθηκαν σε οχυρή θέση για να
αμυνθούν, παραδόθηκαν εξαιτίας της
δίψας. Ελάχιστοι φέρεται να διέφυγαν
για να μεταφέρουν τα δυσάρεστα νέα στην
Καρχηδόνα.
Ο
Γέλωνας, εμεταλλευόμενος στο έπακρο
την ευκαιρία που του δόθηκε με το γράμμα
των Σελινούντιων, κέρδισε περηφανή νίκη
και απέκτησε τεράστια δόξα στην πατρίδα
του ενώ οι Συρακούσες αναδείχτηκαν στο
μεγαλύτερο πολιτικό και πολιτιστικό
κέντρο της ελληνικής Δύσης. Από τα λάφυρα
και την αποζημίωση, οι Συρακούσιοι και
οι Ακραγαντίνοι έχτισαν πολλούς ναούς
και έστειλαν αναθήματα στους Δελφούς
και την Ολυμπία. Επιπλέον, ο Θήρωνας, με
τα χρήματα από τα λάφυρα και την εργασία
των αιχμαλώτων, έκανε τον Ακράγαντα την
πιο όμορφη πόλη της Σικελίας.
Οι ήττα
οδήγησε τους Καρχηδόνιους σε δραστική
αλλαγή πολιτικής για τις επόμενες
δεκαετίες. Σταμάτησαν τις προστριβές
με τους Έλληνες της Σικελίας, περιόρισαν
τις εκεί κτήσεις τους στο νοτιοδυτικό
άκρο της και αφοσιώθηκαν στην παγίωση
της αφρικανικής αυτοκρατορίας τους και
τα ταξίδια προς τη Δυτική Μεσόγειο και
τον Ατλαντικό Ωκεανό. Τα αρχαιολογικά
ευρήματα από την περίοδο αυτή δείχνουν
σημαντική μείωση των καρχηδονιακών
εισαγωγών από τους Έλληνες, τους
Ετρούσκους και τη Φοινίκη.
ΠΗΓΕΣ:
Διόδωρος
Σικελιώτης, Η μάχη της Ιμέρας
Ιστορία
του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών,
1971, τ. Β'.
Αριστοτέλης. Ποιητική, Ι,
459, a324, όπως παρατίθεται από Asheri (1988), σ.
774.
Asheri, David (1988). Cambridge Ancient History (επιμ.
J.Boardman, N.G.L.Hammond, D.M.Lewis, M.Ostwald), 2η έκδοση,
τ. IV, Cambridge University Press, 1988.
Wilcken, Ulrich.
Αρχαία Ελληνική Ιστορία, εκδόσεις
Παπαζήση.
https://www.ancientgreecereloaded.com/
--------------------------
O ΔΩΡΙΚΟΣ "ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ" ΣΤΗΝ ΙΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΣΙΚΕΛΙΑ