Η ΠΡΩΤΗ ΑΠΟΣΤΑΞΗ

Ίσως στην Μινωική Κρήτη να έλαβε χώρα η πρώτη απόσταξη, γιατί υπάρχουν ενδείξεις ότι εκτός από κρασί και νερόμελο, έπιναν και ρακί (τσικουδιά).

Η πρώτη αναφορά σε απόσταξη οφείλεται στον Αριστοτέλη, ο οποίος περιγράφει την εξάτμιση του θαλασσινού νερού, για τη μετατροπή του σε πόσιμο, που χρησιμοποιούσαν οι ναυτικοί.

Στην Οδύσσεια (Ραψωδία Ι. στ. 5-11)  ο θείος Όμηρος αναφέρει «πιο ωραία ζωή δεν ξέρω από αυτή στα συμπόσια όπου οι συνδαιτυμόνες – σύνδειπνοι – αράδα καθισμένοι τρώνε και πίνουνε μπροστά σε γεμάτα τραπέζια-με κρέας και ψωμί- ακούνε τον τραγουδιστή και συμμετέχουν».

Από τα Ομηρικά έπη και την «θεογονία» του Ησιόδου έχομε οδηγίες για την άμπελο και τον προστάτη Θεό, τον Διόνυσο και τις συνδεδεμένες εορτές:  Ανθεστήρια Λήναια κλπ., για την γέννηση της τραγωδίας και του θεάτρου, την ανεκτίμητη συμβολή στον παγκόσμιο πολιτισμό.

Η διαδικασία της απόσταξης αποδίδεται, στην Υπατία, την πιο αξιόλογη γυναίκα επιστήμονα της αρχαιότητας (μαθηματικό, και φιλόσοφο) που έζησε στην Αλεξάνδρεια από το 364 ως το 416. Για δεκαπέντε αιώνες η Υπατία θεωρείται ότι ήταν η μόνη γυναίκα επιστήμονας στην ιστορία.

Η φιλόσοφος Υπατία, διαπρεπής μαθηματικός και αστρονόμος, επεδίδετο και στη Μηχανική. Εφηύρε διάφορα επιστημονικά όργανα, όπως έναν αστρολάβο, μια συσκευή για την απόσταξη και μια άλλη για τη μέτρηση της στάθμης και του ειδικού του βάρους.

Η πρώτη αποστακτική συσκευή που χρησιμοποιήθηκε ήταν ο "άμβιξ" ή "άμβυξ", ένα γυάλινο ή χάλκινο δοχείο, που συναντάμε για πρώτη φορά στην Ελληνιστική Αλεξάνδρεια. Ήταν ένα όργανο που με απλή θέρμανση, επέτρεπε το διαχωρισμό των μιγμάτων στα συστατικά τους.

Η Υπατία θεωρήθηκε μάγισσα λόγω της ενασχόλησής της με Αρχαίες επιστήμες και διαμελίστηκε από το φανατισμένο χριστιανικό όχλο επί Πατριάρχου Αλεξανδρείας Κυρίλλου.

http://ts.sch.gr/ , https://www.neoiorizontes.gr/

Εικόνα: Το άγαλμα της Υπατίας στο πανεπιστήμιο της Βιέννης 

-------------------------

Ύμνος εις την Υπατία

ΠΛΑΤΩΝΟΣ - ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ / ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ

Μετά την παρέκβαση για την ερμηνεία της ωδής του Σιμωνίδη (βλ. ΠΛ. Πρωτ. 342a–347a), η συζήτηση επανήλθε στο ζήτημα των μορίων και της ουσίας της αρετής, με τον Σωκράτη να επιμένει στη θέση του περί ενότητάς της και να διατυπώνει την άποψη ότι μόνο το αγαθό είναι ευχάριστο και ότι όσοι δεν το επιζητούν, δεν παρασύρονται από την ηδονή, αλλά από την άγνοια. Η άγνοια αυτή μπορεί να θεραπευτεί μόνο με τη διδασκαλία.

ΠΛ. Πρωτ. 360e–362a Το τέλος της συζήτησης: αντιστροφή των αρχικών απόψεων των δύο συνομιλητών ως προς το διδακτό της αρετής:

Τότε είπα: Όλες αυτές τις ερωτήσεις τις κάνω μονάχα για ένα σκοπό: θέλω να εξετάσω πού βρίσκεται η αλήθεια πάνω στο ζήτημα της αρετής, και τι ακριβώς είναι αυτό που λέμε αρετή. Γιατί είμαι βέβαιος ότι αν αυτό ξεκαθαριστεί, θα αποδεικνυόταν ευκολότατα εκείνο που μας έκαμε κι εμένα κι εσένα, τον καθένα απ' την σκοπιά του, να μιλάμε ώρα πολλή, κι εγώ να λέω ότι η αρετή είναι κάτι που δεν μπορεί να διδαχτεί, εσύ ότι μπορεί. Τώρα μου φαίνεται ότι το τελικό συμπέρασμα της συζήτησής μας σαν να γίνεται κατήγορος και σαρκαστής μας· και αν του δινόταν φωνή, θα 'λεγε: Σωκράτη και Πρωταγόρα, με κάνετε να χάσω το μυαλό μου· εσύ, ο οποίος στην αρχή είπες ότι η αρετή δεν μπορεί να διδαχτεί, τώρα βάζεις τα δυνατά σου κι υποστηρίζεις το αντίθετο απ' ό,τι έλεγες, προσπαθώντας ν' αποδείξεις ότι όλα τα μόρια της αρετής είναι γνώση: και η δικαιοσύνη και η σωφροσύνη και η ανδρεία, και μ' αυτό τον τρόπο θαυμάσια μπορεί να γίνει φανερό ότι η αρετή μπορεί να διδαχτεί· γιατί αν η αρετή είναι κάτι άλλο κι όχι σοφία, όπως προσπάθησε να υποστηρίξει ο Πρωταγόρας, σίγουρα δεν θα μπορούσε να διδαχτεί· τώρα όμως, αν γίνει φανερό ότι στο σύνολό της είναι σοφία ―αυτή δεν είναι η επιδίωξή σου;― θα ήταν παράδοξο να μην μπορεί να διδαχτεί. 

Από την άλλη ο Πρωταγόρας τότε ξεκίνησε με την άποψη ότι η αρετή μπορεί να διδαχτεί, αντίθετα όμως δίνει την εντύπωση ανθρώπου που βάζει τα δυνατά του για ν' αποδείξει ―ούτε λίγο ούτε πολύ― ότι αυτή είναι ό,τι άλλο θες, όχι όμως γνώση· αλλά σ' αυτή την περίπτωση θα 'ταν των αδυνάτων αδύνατο να μπορεί να διδαχτεί. Βλέπω λοιπόν, Πρωταγόρα, ότι όλ' αυτά έγιναν άνω κάτω, βρίσκονται σε φοβερή σύγχυση· γι' αυτό μ' όλη μου την ψυχή επιθυμώ να ξεκαθαριστούν αυτά, και θα 'θελα, αφού τα εξετάσουμε σχολαστικά, να φτάσουμε τέλος στην εξέταση της ουσίας της αρετής, και τότε για μια ακόμη φορά να εξετάσουμε το ίδιο ζήτημα ― δηλαδή αν αυτή είναι από τα πράγματα που μπορούν να διδαχτούν ή όχι· γιατί φοβάμαι μην τυχόν ο Επιμηθέας που έλεγες μας παραπλανήσει και μας βγάλει από τον σωστό δρόμο στην έρευνά μας, όπως κατά τα λεγόμενά σου μας άφησε στο έλεος του θεού όταν έκανε τη διανομή. Λοιπόν και στο μύθο μού έκανε καλύτερη εντύπωση ο Προμηθέας από τον Επιμηθέα. Εγώ τον παίρνω για παράδειγμα και τα μελετώ ολ' αυτά, γιατί ―σαν Προμηθέας― φροντίζω από τα πριν για την πορεία όλης μου της ζωής· θα ένιωθα λοιπόν μοναδική χαρά, όπως είπα και στην αρχή, να τα εξετάζω αυτά μαζί σου, αν αυτό είναι και δική σου επιθυμία.

Τότε ο Πρωταγόρας είπε: Εγώ, Σωκράτη, θαυμάζω το ζήλο σου και τον τρόπο με τον όποιο εκθέτεις τις σκέψεις σου. Λοιπόν πιστεύω ότι και γενικά δεν είμαι κακός άνθρωπος, και ότι δεν βρίσκεται άνθρωπος που να νιώθει φθόνο λιγότερο από μένα· έτσι και σένα ―το 'χω κιόλας πει σε πολλούς― σε θαυμάζω περισσότερο από κάθε άλλον συνομιλητή μου, κι όσο για τους συνομηλίκους σου, δε σε συγκρίνω με κανέναν. Και λέω ότι δε θα με έκανε να εκπλαγώ, αν έπαιρνες θέση ανάμεσα στους ονομαστούς για τη σοφία τους ανθρώπους. Ωστόσο για το θέμα αυτό σε άλλη ευκαιρία, όταν θέλεις, θα συζητήσουμε αναλυτικά· τώρα όμως είναι καιρός να ασχοληθούμε και με κάτι άλλο. Αλλά, του είπα, αφού έτσι νομίζεις, έτσι ας γίνει. Γιατί εγώ από ώρα έπρεπε να πάω κάπου, όπως είπα, αλλά παρέμεινα για να κάνω την καρδιά του ωραίου Καλλία.

Αυτά είπαμε κι ακούσαμε, και τους αφήσαμε και φύγαμε.

Απόδοσις: Η. Σ. Σπυρόπουλος. 1992. Πλάτωνος Πρωταγόρας. Εισαγωγή, κείμενο, μετάφραση, ερμηνευτικά σχόλια. 4η έκδ. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη).

https://www.greek-language.gr

--------------------------------------------

ΠΛΑΤΩΝ, ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ / Ο μύθος για τη δημιουργία της ανθρώπινης κοινωνίας

ΠΛΑΤΩΝΟΣ - ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ / Ο διάλογος επικεντρώνεται στο επίμαχο ζήτημα του κατά πόσον μπορεί η ηθική ή η αρετή να αποτελέσουν αντικείμενο διδασκαλίας.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ - ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ / ΤΟ ΔΙΔΑΚΤΟ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ

ΠΛΑΤΩΝΟΣ - ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ / ΤΟ ΔΙΔΑΚΤΟ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ

Ο Σωκράτης αναπαράγει σε ένα φιλικό του πρόσωπο τον διάλογό του με τον σοφιστή Πρωταγόρα με θέμα το διδακτό της αρετής. Στις εισαγωγικές παραγράφους ο φιλόσοφος αφηγήθηκε πώς βρέθηκε στο σπίτι του Καλλία εξαιτίας της επιθυμίας του νεαρού Ιπποκράτη να γίνει μαθητής του διάσημου σοφιστή.

ΠΛ. Πρωτ. 317e–328d: Το διδακτό της αρετής - Η αρχή της συζήτησης:

Όταν όλοι μας πήραμε θέση, ο Πρωταγόρας είπε: Θα είχες την καλοσύνη, Σωκράτη, τώρα που όλοι μας είμαστε συγκεντρωμένοι, να μας μιλήσεις για όσα πριν από λίγο είπες σε μένα για το νεαρό; Και εγώ είπα: Πρωταγόρα, θ' αρχίσω με τα ίδια λόγια που είπα εδώ και λίγη ώρα, δηλαδή για ποιο ζήτημα ήρθα: τον Ιπποκράτη από δω τον έπιασε λαχτάρα να συναναστραφεί μαζί σου· λέει λοιπόν ότι θα χαιρόταν αν μάθαινε ποιο κέρδος θα έχει με το να μαθητεύσει κοντά σου. Όλο κι όλο αυτά είχαμε να πούμε.

Πήρε τότε το λόγο ο Πρωταγόρας και είπε: Λοιπόν, νεαρέ μου, αν γίνεις μαθητής μου, να τι θα πάρεις: κάθε μέρα που θ' ακούς τη διδασκαλία μου θα γυρίζεις στο σπίτι σου καλύτερος ― και την επομένη πάλι το ίδιο, και κάθε μέρα, συνέχεια, θα προοδεύεις στο καλύτερο.

Κι εγώ ακούοντας αυτά του είπα: Δεν λες τίποτα το παράξενο, αλλά συνηθισμένα πράγματα, Πρωταγόρα· γιατί ακόμα κι εσύ ―που είσαι τόσο μεγάλος στα χρόνια και τόσο σοφός― θα μπορούσες να γίνης καλύτερος, αν βρισκόταν κάποιος να σε διδάξει κάτι που τυχαίνει να μην το ξέρεις. Μην απαντάς λοιπόν μ' αυτόν τον τρόπο, αλλά πες ότι αυτή τη στιγμή αλλάζει ξαφνικά την επιθυμία του τούτος ο Ιπποκράτης, και τον πιάνει πόθος να μαθητεύσει κοντά σ' αυτόν το νεαρό, που βρίσκεται στην πόλη μας εδώ και λίγες μέρες, τον Ζεύξιππο από την Ηράκλεια. Τον επισκέπτεται λοιπόν ―όπως εσένα καλή ώρα― και παίρνει κι απ' αυτόν απάντηση ίδια με τη δική σου: δηλαδή ότι με τη συναναστροφή του κάθε μέρα θα γίνεται καλύτερος και θα προοδεύει. Αν του έκανε δεύτερη ερώτηση: Σε τι λοιπόν θα γίνω καλύτερος και ποια θα είναι η προκοπή μου; ο Ζεύξιππος θα του έλεγε ότι, στη ζωγραφική. Πάλι, αν πήγαινε να βρει τον Ορθαγόρα τον Θηβαίο κι έπαιρνε απάντηση ίδια με τη δική σου, και του έκανε δεύτερη ερώτηση ―σε τι θα γίνεται καλύτερος κάθε μέρα με τη συναναστροφή του―, θα του απαντούσε ότι, στο παίξιμο του αυλού. Μια τέτοια απάντηση δώσε λοιπόν κι εσύ στο νεαρό και σε μένα, που ρωτώ για χάρη του: ο Ιπποκράτης μας, με το να συναναστρέφεται τον Πρωταγόρα, κάθε μέρα που θα τον συναναστρέφεται θα γυρίζει στο σπίτι του καλύτερος, και καθεμιά απ' τις επόμενες μέρες την ίδια πρόοδο θα έχει· σε ποια κατεύθυνση όμως, και πάνω σε τι, Πρωταγόρα;

Κι ο Πρωταγόρας ακούοντας τα λόγια μου είπε: Σωκράτη, κι εσύ με ωραίο τρόπο με ρωτάς, κι εγώ χαίρομαι ν' απαντώ σ' ανθρώπους που ρωτούν ωραία· λοιπόν ο Ιπποκράτης, αν έρθει κοντά μου, δε θα πάθει ό,τι θα πάθαινε, αν συναναστρεφόταν κανέναν άλλο σοφιστή· γιατί, έξω από μένα, οι άλλοι βλάπτουν τους νέους: την ώρα που οι νέοι πάνε να ξεφύγουν από τις πρακτικές γνώσεις, οι σοφιστές τούς φέρνουνε πάλι πίσω με το στανιό, και τους μπερδεύουν με πρακτικές γνώσεις, διδάσκοντάς τους πρακτική αριθμητική και αστρονομία και γεωμετρία και μουσικά όργανα ―και λέγοντας αυτά έριξε μια ματιά στον Ιππία―, όμως αν έρθη κοντά μου, δε θα σπουδάσει τίποτε άλλο, παρά μόνο αυτό για το οποίο ήρθε. Η διδασκαλία μου σε κάνει μυαλωμένο για τις υποθέσεις του σπιτιού σου (πώς να κυβερνάς με τον καλύτερο τρόπο το νοικοκυριό σου), και για τις υποθέσεις της πολιτείας (πώς να γίνεις ασυναγώνιστος πολιτικός και στα έργα και στους λόγους).

Αν καταλαβαίνω καλά τα λόγια σου, του είπα, μου φαίνεται ότι κάνεις λόγο για την αρετή και υπόσχεσαι να κάνεις τους ανθρώπους υποδειγματικούς πολίτες.

Ακριβώς αυτή είναι η υποχρέωση που αναλαμβάνω, Σωκράτη.

Τότε κατέχεις στ' αλήθεια θαυμάσια τέχνη, αν την κατέχεις, του είπα· γιατί θα σου πω ακριβώς αυτό που σκέφτομαι. Εγώ δηλαδή δεν πιστεύω ότι η τέχνη αυτή μπορεί να διδαχτεί, Πρωταγόρα· όμως μια και το λες εσύ, δεν επιτρέπω στον εαυτό μου να αμφιβάλλει. Είμαι όμως υποχρεωμένος να σου εξηγήσω πώς σχημάτισα τη γνώμη ότι αυτή δεν μπορεί να διδαχτεί ούτε να μεταδοθεί από τον ένα στον άλλον.

Δηλαδή εγώ, όπως κι οι άλλοι Έλληνες, έχω τη γνώμη ότι οι Αθηναίοι είναι λαός σοφός. Παρατηρώ λοιπόν ότι, όταν μαζευόμαστε στην εκκλησία του δήμου, κάθε φορά που είναι να καταπιαστεί η πολιτεία με κάποιο οικοδομικό έργο, φωνάζουν τους αρχιτέκτονες να δώσουν τη συμβουλή τους για τα οικοδομήματα· όταν πάλι είναι να ναυπηγήσουν πλοία, τους ναυπηγούς, το ίδιο και για όλα τ' άλλα, όσα πιστεύουν ότι μπορεί κανείς να τα μάθει και να τα διδάξει. Όμως αν μπει στη μέση για να δώσει συμβουλή κάποιος άλλος, που εκείνοι δεν τον ξέρουν για άνθρωπο της δουλειάς (ας είναι όμορφος και πλούσιος και αριστοκράτης όσο θες), δεν δίνουν καμιά προσοχή στα λεγόμενά του, αλλά τον παίρνουν στο ψιλό και χαλούν τον κόσμο, ώσπου ή ο ίδιος που ανάλαβε να δώσει συμβουλές σαστίσει και παραμερίσει, ή οι τοξότες τον τραβήξουν από το βήμα ή τον πετάξουν έξω με διαταγή των πρυτάνεων. Λοιπόν, όσα θέματα απαιτούν ειδίκευση, έτσι τ' αντιμετωπίζουν· αντίθετα, κάθε φορά που το θέμα της συνεδρίασης έχει σχέση με τα γενικά συμφέροντα της πολιτείας, παίρνει το λόγο και δίνει τη συμβουλή του χωρίς καμιά διάκριση ο ξυλουργός, ο χαλκιάς κι ο τσαγκάρης, ο εισαγωγέας κι ο καραβοκύρης, ο πλούσιος και ο φτωχός, ο αριστοκράτης κι ο άνθρωπος του λαού· τώρα όμως κανείς δεν τους βάζει μπροστά γι' αυτό, όπως στην προηγούμενη περίπτωση ―επειδή δηλαδή μπαίνουν στη μέση και δίνουν συμβουλές, ενώ σε κανένα σχολείο δεν πήγαν ούτε είχαν κανένα δάσκαλο, ολοφάνερα επειδή πιστεύουν ότι αυτά τα πράγματα δεν μπορεί να διδαχτούν. Και μη μου πεις ότι αυτό γίνεται μόνο στις δημόσιες υποθέσεις, γιατί και στην ιδιωτική τους ζωή οι πιο σοφοί κι οι πιο άξιοι πολίτες την αρετή αυτή που έχουν δεν μπορούν να τη μεταδώσουν σ' άλλους· να, ο πατέρας των νεαρών από δω, ο Περικλής, τους έδωσε καλή και γερή μόρφωση πάνω σ' ό,τι μπορούσαν να πάρουν απ' τους δασκάλους· όμως πάνω σ' αυτό που ο ίδιος του είναι σοφός ούτε ο ίδιος τούς μορφώνει ούτε σε κανέναν άλλον τούς εμπιστεύεται, αλλά γυρνούν εδώ κι εκεί μόνοι τους και βόσκουν σαν τα απολυτά ζωά ― μήπως κάπου στην τύχη συναπαντήσουν την αρετή. Και δεύτερο παράδειγμα: ο ίδιος αυτός άντρας, ο Περικλής, ανάλαβε να μεγαλώσει τον Κλεινία, τον μικρότερο αδερφό του Αλκιβιάδη από δω. Λοιπόν, επειδή φοβόταν μήπως ο Αλκιβιάδης ―τον ξέρουμε δα― τον παρασύρει στη διαφθορά, τον ξέκοψε απ' αυτόν, τον έβαλε οικότροφο στο σπίτι του Αρίφρονα και προσπαθούσε να τον μορφώσει. Δεν πέρασαν έξι μήνες ― και ο Αρίφρονας του τον έφερε πίσω, γιατί δεν ήξερε τι να κάμει μ' αυτόν. Μπορώ να σου αναφέρω κι ένα σωρό άλλους, που οι ίδιοι τους ήταν άξιοι, όμως κανέναν ποτέ δεν έκαναν καλύτερον, ούτε συγγενή τους ούτε ξένο. 

Αυτά λοιπόν παρατηρώ, Πρωταγόρα, και βγάζω το συμπέρασμα ότι η αρετή δεν διδάσκεται· αλλά, όταν ακούω από σένα να λες το αντίθετο, κλονίζομαι, και πιστεύω ότι τα λόγια σου κρύβουν κάποιαν αλήθεια· γιατί σχημάτισα τη γνώμη ότι πολλά πράγματα έμαθες από την πείρα, πολλά από τους δασκάλους, κι άλλα μόνος σου τ' ανακάλυψες. Λοιπόν, αν σου είναι εύκολο να μας αποδείξεις πιο καθαρά ότι η αρετή μπορεί να διδαχτεί, μην αρνηθείς, αλλά απόδειξέ το.

Καλά, Σωκράτη, δε θα αρνηθώ, είπε. Μόνο τι προτιμάτε, να σας το αποδείξω λέγοντας ένα μύθο, σαν μεγαλύτερος σε νέους, ή να το αναπτύξω με λόγο;

Που λες, πολλοί από τους ακροατές τού έδωσαν το ελεύθερο να πραγματευθεί το θέμα του όπως θέλει.

Ε τότε, είπε εκείνος, νομίζω πως είναι πιο ευχάριστο να σας διηγηθώ ένα μύθο.

Απόδοσις: Η. Σ. Σπυρόπουλος. 1992. Πλάτωνος Πρωταγόρας. Εισαγωγή, κείμενο, μετάφραση, ερμηνευτικά σχόλια. 4η έκδ. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη).

https://www.greek-language.gr/

--------------------------------------------

ΠΛΑΤΩΝ, ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ / Ο μύθος για τη δημιουργία της ανθρώπινης κοινωνίας

ΠΛΑΤΩΝΟΣ - ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ / Ο διάλογος επικεντρώνεται στο επίμαχο ζήτημα του κατά πόσον μπορεί η ηθική ή η αρετή να αποτελέσουν αντικείμενο διδασκαλίας.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ - ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ / ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ

ΘΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ

Η μεγαλύτερη μέρα του χρόνου για το βόρειο ημισφαίριο και αντιστρόφως η μικρότερη ημέρα για το νότιο ημισφαίριο.

Η ημέρα του θερινού ηλιοστασίου γιορτάζεται από αρχαιοτάτων χρόνων με τιμές στον φωτοδότη και ζωοδότη Ήλιο. 

Οι σύγχρονοι εθνικοί τιμούν ιδιαίτερα αυτήν την ημέρα.

Τα έθιμα αυτά της υπαίθρου είναι αρχαιοελληνικής προελεύσεως, που καταδικάζονται από την Εκκλησία (65ος Κανόνας της Πενθέκτης Συνόδου του 691) και τείνουν να εκλείψουν, αν δεν έχουν εκλείψει, σε μια εποχή έντονης αστικοποίησης.

Ένας απόηχός τους ακούγεται ακόμη στο νοσταλγικό τραγούδι των Σπανού/Παπαδόπουλου «Στην Αριστοτέλους»:

...Και φωτιές ανάβανε στους απάνω δρόμους

τ’ Αϊ Γιάννη θα ’τανε θαρρώ...

Το θερινό ηλιοστάσιο συνδυάζεται με τις φωτιές τ’ Αϊ Γιαννιού και τον Κλήδονα.

Στο τραγούδι που ακολουθεί, επίσης αναφέρεται. 

Πηγή: https://www.sansimera.gr/articles/941 , https://www.sansimera.gr/articles/634 © SanSimera.gr

Οπτικοακουστικό: Thomaida Kotsali

----------------------------------------------

ΔΕΛΦΟΙ & «Φ»

ΘΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ, Η ΠΥΛΗ ΕΙΣΟΔΟΥ ΤΩΝ ΨΥΧΩΝ

ΠΟΙΟΜΥΣΤΙΚΟ ΚΡΥΒΕΤΑΙ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΡΙΝΟΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ;

ΤΟ ΘΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ ΚΑΙ Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΚΛΗΔΟΝΑ - ΠΑΝΑΡΧΑΙΟΝ ΕΘΙΜΟΝ - ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ - "έθη Ελληνικά τε και Εθνικά"

ΝΟΣΤΟΣ...!!!

Θα ξαναγυρίσουμε
Όταν οι ελιές θα ντύνουν στο χρυσάφι τα γέρικα όνειρά τους
Όταν τα μελτέμια θα κινούν να χαϊδέψουν τις εφήμερες πεζολογίες του νησιού
Όταν δυο μάτια σκοπελίτικα θα φωτιστούν απ' τη χαρά του γυρισμού
Τούτο το καλοκαίρι είτε το άλλο που θα 'ρθει
Δεν έχει σημασία πότε
Κάποιο καλοκαίρι τέλος πάντων θα ξαναγυρίσουμε
Πιο δυνατοί πιο μεστωμένοι
Έχοντας συνοψίσει το νόημα της πρώτης προσπάθειας
Πειθαρχώντας στη νοσταλγία του Αιγαίου

Θα ξαναγυρίσουμε
Συνοδευόμενοι από γυναικεία στήθια σ' ενάντιον άνεμο
Κι από το βασιλιά το Στάφυλο με το αρχαίο σπαθί του
Ποιος θα βρεθεί να μας τον ιστορήσει
Πιο νέοι πιο ξανθοί πιο ακμαίοι
Χωρίς αυταπάτες μ' αγκαλιές γιασεμιά
Να φυτέψουμε στου πελάγους τη ράχη
Τον σπόρο του έρωτά μας

Κλείτος Κύρου «Θα ξαναγυρίσουμε»

Κλείτος Κύρου, Αναζήτηση – Αναμνήσεις μιας αμφίβολης εποχής (1949) http://www.cocosse-journal.org/

-----------------------------------------------------------------

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΓΕΝΙΑ ΚΟΥΚΟΥΡΑ

Οπτικοακουστικό: ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

-------------------------------------

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο (ΜΟΝΟΣ) ΜΕΓΑΣ

Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ - ΑΠΑΝΤΗΣΗ - ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ, ΣΤΟΝ ΔΑΡΕΙΟ

«ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ - ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ»

Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΟΝ ΑΡΡΙΑΝΟ, ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΚΑΤΑΚΡΙΝΟΥΝ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ

13 ΙΟΥΝΙΟΥ. ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΠΕΡΑΣΕ ΣΤΗΝ ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ Ο ΜΕΓΙΣΤΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ. Ο ΜΕΓΙΣΤΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΗΣ!

ΠΡΟΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ «ΟΡΚΟΥ» ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ…

Ο ΑΝΥΠΑΡΚΤΟΣ ΟΡΚΟΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

ΜΥΣΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ - ΑΓΩΝΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΩΣΗ

Αύγουστος μήνας ήταν και δεν χρειαζότανε στέγη. Το δάσος της Ολυμπίας γέμιζε επισκέπτες, που κοιμότανε στο ύπαιθρο με συντροφιά το φεγγάρι. Η κοιλάδα του Αλφειού ήταν το ξενοδοχείο τους. Εχθροί και φίλοι την ώρα εκείνη ήταν όλοι φίλοι.

Αρχιτέκτονας του ναού του Διός ήταν ο Λίβωνας από την Ηλεία. Γλύπτης του χρυσελεφάντινου αγάλματος ήταν ο Φειδίας.

Στην 83η Ολυμπιάδα 448 π.χ. παραβρέθηκαν και οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι Αναξαγόρας από την Ιωνία με τον μαθητή του Κίμωνα και ο Εμπεδοκλής από τον Ακράγαντα της Σικελίας με το μαθητή του Γοργία. Ο Διαγόρας από τη Ρόδο με τους γιους του Ακουσίλαο και Δαμάγητο συναντήθηκαν με τον Αναξαγόρα, ο οποίος έδωσε συμβουλές στους δύο γιους του.

Την πρώτη ημέρα εισέρχονταν στο στάδιο πρώτα οι ιερείς. Ακολουθούσαν οι Ελλανοδίκες και μετά οι αθλητές. Στο άγαλμα του Ορκίου Διός έδιναν τον όρκο ότι δεν θα χρησιμοποιήσουν δόλο. Πίστευαν ότι κάθε αγώνισμα είναι εφεύρεση κάποιου θεού.

Όταν νίκησαν οι δυο γιοι του Διαγόρα τα στεφάνια αγριελιάς τα πήραν από τα κεφάλια τους και τα έβαλαν στο κεφάλι του πατέρα τους. Τον σήκωσαν στους ώμους τους και τον περιέφεραν στο στάδιο. Το πλήθος όρθιο τον επευφημούσε. Κάποιοι φώναζαν: «Κάτθανε, Διαγόρα, ουκ ες Όλυμπον αναβήσει». Και πράγματι, μετά από λίγο ο Διαγόρας πέθανε ενώπιον των θεατών. Απότομα οι επευφημίες μεταβλήθηκαν σε απόλυτη σιωπή! Τότε, ο Αναξαγόρας είπε: «Ποτέ μια τόση δόξα δεν περιγράφηκε με τόση σιωπή».

Το βράδυ το σκήνωμά του τοποθετήθηκε σε περίοπτη θέση και περνούσαν όλοι σιωπηλοί σε έναν ύστατο χαιρετισμό. Ο Αναξαγόρας τότε είπε: «Αυτή είναι η μεγαλύτερη στιγμή της ζωής του». Ο μαθητής του Κίμων ρώτησε: «Ποιας ζωής;» και του απάντησε: Η ημέρα λήξεως των αγώνων ήταν η πιο μεγάλη στιγμή για τους νικητές.

Κατευθύνονταν στο ναό του Ολυμπίου Διός και κατέθεταν τον κότινο στα πόδια του Δία. Ο θνητός με τον αγώνα και ο θεός με τη δικαίωση. Μυστική επικοινωνία του θνητού με τον θεό. Ο κότινος ανήκει στον θεό διότι έδειξε την εύνοιά του.

Κείμενο του Τάκη Κάμπρα, απόσπασμα, ολόκληρο εδώ: https://truestory.gr/

Οπτικοακουστικό: Papanikolaou Vassilis - Πηγή εικόνας: https://www.olympicvillagehotel.com/

-----------------------------------------------

ΚΑΛΛΙΠΑΤΕΙΡΑ

ΔΙΑΓΟΡΑΣ Ο ΡΟΔΙΟΣ

ΓΙΑΤΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΟΣΕΣ ΠΟΛΛΕΣ ΠΕΡΙΚΕΦΑΛΑΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ;

ΑΛΤΙΣ - ΤΟ ΜΕΓΙΣΤΟ ΤΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ

Η ΥΠΑΡΞΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΑΓΩΝΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΚΡΥΜΜΕΝΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ 

Η ΥΠΑΡΞΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΑΓΩΝΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΚΡΥΜΜΕΝΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Κι όμως, η ύπαρξή τους είναι τεκμηριωμένη πέρα από κάθε αμφιβολία. Άλλωστε, ο γυναικείος αθλητισμός ήταν διαδεδομένος σε πολλά μέρη της αρχαίας Ελλάδας: στη «μινωική» Κρήτη, στη Σπάρτη, στους Δελφούς, στη Χίο, ακόμη και στην Αττική.

Παράλληλα, οι Ολυμπιακοί αγώνες νεανίδων ήταν, όπως και οι αντίστοιχοι ανδρικοί, ένα γεγονός θρησκευτικό, αφού τελούνταν προς τιμήν της θεάς Ήρας. Όπως μας πληροφορεί ο Παυσανίας, κάθε τέταρτο έτος τελούνταν αγώνες
δρόμου ανάμεσα σε ανύπαντρες κοπέλες προς τιμήν της Ήρας. Λέγεται ότι τους καθιέρωσε η μυθική βασίλισσα Ιπποδάμεια από ευγνωμοσύνη προς τη θεά για το γάμο της με τον Πέλοπα.

Έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε τους Ολυμπιακούς αγώνες (και γενικότερα τον αθλητισμό στην αρχαιότητα) κάτι αυστηρά ανδροκρατούμενο, καθώς τα θηλυκά στοιχεία κατά κανόνα αποσιωπώνται. Mια προσεκτική ματιά, ωστόσο, αποκαλύπτει ισχυρή γυναικεία παρουσία στην Ολυμπία. Έτσι, η ιέρεια της Δήμητρας Xαμύνης, είχε τιμητική θέση στους ανδρικούς αγώνες τους οποίους παρακολουθούσε καθισμένη πλάι στον πέτρινο βωμό -το αξίωμα αυτό είχε αναλάβει και η περίφημη Ρήγιλλα, σύζυγος του Ηρώδη του Αττικού. Mάλιστα, κατά μία άποψη, οι Ολυμπιακοί ήταν στην αρχή τελετές για την ευόδωση της βλάστησης και άρα είναι πιθανόν ότι ο αγώνας δρόμου γίνονταν προς τιμήν της Δήμητρας, της οποίας η ιέρεια τον ευλογούσε και επιστατούσε στη διεξαγωγή του.

Παράλληλα, ακόμη και κατά την πατριαρχική εποχή, η είσοδος δεν ήταν γενικά απαγορευμένη στις γυναίκες, όπως λανθασμένα πιστεύεται, αλλά επιτρεπόταν στις ανύπαντρες κοπέλες, όπως ρητά αναφέρει ο Παυσανίας. Kαι βέβαια, δεν μπορούμε να ξεχάσουμε ότι αρκετές Eλληνίδες στεφανώθηκαν Oλυμπιονίκισσες των ιππικών αγώνων, όπως η Kυνίσκα, η Eυρυλεωνίς, η Bελιστίχη, η Tιμαρέτα, η Θεοδότα και η Kασία -βέβαια δεν οδηγούσαν τα άλογα οι ίδιες, τότε όμως βραβεύονταν οι ιδιοκτήτες/τριες των ίππων.

Αυτό όμως που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον είναι τα Ηραία, οι γυναικείοι Ολυμπιακοί, οι οποίοι παραμένουν ως επί το πλείστον άγνωστοι. Όπως μας πληροφορεί ο Παυσανίας, κάθε τέταρτο έτος τελούνταν αγώνες δρόμου ανάμεσα σε «παρθένες» (ανύπαντρες κοπέλες) προς τιμήν της Ήρας. Λέγεται ότι τους καθιέρωσε η Ιπποδάμεια από ευγνωμοσύνη προς τη θεά για το γάμο της με τον Πέλοπα.

Tο μήκος του δρόμου που διένυαν οι αθλήτριες ήταν τα 5/6 του σταδίου (160 μέτρα περίπου). Αγωνίζονταν φορώντας κοντό χιτώνα που άφηνε γυμνό το δεξί ώμο και στήθος, αμφίεση που θυμίζει τις απεικονίσεις των Αμαζόνων. Χωρίζονταν σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με την ηλικία τους.

Τα Ηραία περιλάμβαναν πολλά τελετουργικά στοιχεία: τα βραβεία που έπαιρναν οι κοπέλες ήταν στεφάνι αγριελιάς (δέντρο συμβολικό της ευφορίας, της Σελήνης και της Γης) και μέρος από την αγελάδα που θυσιαζόταν. Το ζώο αυτό ήταν αφιερωμένο στη «βοϊδομάτα» Ήρα, ενώ συνδεόταν επίσης με τη Μεγάλη Μητέρα, τη Σελήνη και τη Γαία -αντίστοιχα, ο Δίας σχετιζόταν με τον Ταύρο, έμβλημα της γονιμότητας και του Ήλιου. Mάλιστα, οι νεαρές νικήτριες αξιώνονταν μια ιδιαίτερη τιμή: μπορούσαν να αφιερώσουν απεικονίσεις τους στο Ηραίο, το ναό της θεάς.

H διοργάνωση των Ηραίων ήταν έργο γυναικών. Υπεύθυνες ήταν δεκαέξι γυναίκες της Ήλιδας από τις πιο επιφανείς οικογένειες. Είχαν επίσης το ιερατικό καθήκον να υφαίνουν τον καινούριο πέπλο της θεάς, σε οίκημα το οποίο είχε φτιαχτεί ειδικά γι’ αυτές στην αγορά. Γι’ αυτές υπάρχει μια ιστορία ικανή να σοκάρει εμάς που ανατραφήκαμε με τις κατεστημένες αντιλήψεις για την αρχαία Ελλάδα:

Λένε πως ο Δημοφώντας, όταν ήταν τύραννος στην Πίσα, είχε προξενήσει πολλά δυσάρεστα στους Ηλείους. Όταν πέθανε, επειδή οι Πισάτες δεν ήταν διατεθειμένοι να συμμετάσχουν στα σφάλματα του τυράννου τους και οι Ηλείοι ήθελαν να σταματήσουν οι κατηγορίες εναντίον τους, διάλεξαν από καθεμιά από τις δεκαέξι πόλεις που κατοικούνταν ακόμη τότε στην Ηλεία μία γυναίκα, την πιο ηλικιωμένη και διακρινόμενη για το κύρος και τη γνώμη της ανάμεσα στις άλλες, με το σκοπό να λύσουν τις διαφορές τους. (…) Oι γυναίκες, λοιπόν, που προέρχονταν απ’ αυτές τις πόλεις συμφιλίωσαν τους Πισάτες και τους Ηλείους.

H Θεά, λοιπόν, συνέχισε μέσα στους αιώνες να είναι παρούσα στην Ολυμπία αλλάζοντας μορφές και ονόματα: Γαία, Ήρα, Δήμητρα Xαμύνη, Mητέρα των Θεών, Άρτεμις, Ειλείθυια, Ιπποδάμεια… 

Όπως και σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, το τέλος της λατρείας της ήρθε διά της βίας.

O μισέλληνας Θεοδόσιος A’, προκειμένου να πάρει συγχώρεση από τον επίσκοπο Αμβρόσιο για τις σφαγές της Θεσσαλονίκης, απαγορεύει τους αγώνες το 393. Δυο χρόνια αργότερα τα αριστουργήματα της Ολυμπίας λεηλατούνται, ενώ το περίφημο χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία θα μεταφερθεί στην Κωνσταντινούπολη και θα καεί σε πυρκαγιά, όπως και τόσα άλλα. Tο 426 θα καεί, με διάταγμα του Θεοδοσίου B’, και ο ναός του «πατέρα των θεών». Κατά την προσφιλή τακτική των Χριστιανών, που προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να πάρουν τη θέση της παλιότερης θρησκείας, χτίστηκε τον 5ο αιώνα εκκλησία πάνω από το εργαστήριο όπου ο Φειδίας κατασκεύασε το φημισμένο γλυπτό του Δία.

Σήμερα, ωστόσο, η Ολυμπία βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο της προσοχής με αφορμή τους σύγχρονους Ολυμπιακούς -έστω κι αν αυτοί απέχουν έτη φωτός από το πνεύμα των αρχαίων-, ενώ η αφή της ιερής φλόγας γίνεται συχνά από το ναό της Ήρας.

Του Τάκη Κάμπρα

https://truestory.gr/

-------------------------------------------

ΑΡΧΑΙΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΙ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Ο ΓΟΡΔΙΟΣ ΔΕΣΜΟΣ ΔΕΝ ΚΟΠΗΚΕ ΠΟΤΕ

 ΜΙΣΗ ΩΡΑ ΓΝΩΣΗΣ ΜΕ ΤΟΝ ΟΜΗΡΙΚΟ ΚΥΚΛΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΑΣΕΙΣ !

 ΑΓΩΓΗ

ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΟΛΛΑ ΜΑΚΑΡΙΑ ΘΕΑΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΕΡΑΣΜΑΤΑ, ΟΠΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΤΑΙ ΤΟ ΓΕΝΟΣ ΤΩΝ ΕΥΔΑΙΜΟΝΩΝ ΘΕΩΝ

Ό μέν δή μέγας ήγεμών έν ουρανώ Ζευς, έλαύνων πτηνόν άρμα, πρώτος πορεύεται, διακοσμών πάντα καί έπιμελούμενος. Τω δ' έπεται στρατιά θεών τε καί δαιμόνων, κατά ένδεκα μέρη κεκοσμημένη' μένει γάρ Εστία έν θεών οίκω μόνη. Τών δέ άλλων όσοι έν τω τών δώδεκα άριθμώ τεταγμένοι θεοί άρχοντες ηγούνται, κατά τάξιν ήν έκαστος έτάχθη. Πολλαί μέν ούν καί μακάριαι θέαι τε καί διέξοδοι εντός ούρανού, άς θεών γένος εύδαιμόνων επιστρέφεται, πράττων έκαστος αυτών τό αυτού, έπεται δέ ό άεί έθέλων τε καί δυνάμενος' φθόνος γάρ έξω θείου χορού ίσταται.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ, ΠΛΑΤΩΝΟΣ -  ΦΑΙΔΡΟΣ 246 e - 247 b 

Απόδοσις:

Ο Δίας λοιπόν, ο μεγάλος ηγεμόνας του ουρανού, οδηγώντας ένα φτερωτό άρμα, προχωρεί πρώτος και βάζει σε τάξη και φροντίζει όλα τα πράγματα. Τον ακολουθεί μια στρατιά θεών και δαιμόνων, διαταγμένη σε έντεκα μέρη. Στον οίκο των θεών μένει μόνη η Εστία. Από τους άλλους θεούς, όσοι, μέσα στους δώδεκα, έχουν ταχθεί να διευθύνουν, προηγούνται, ορίζοντας ο καθένας τον τομέα που του τάχθηκε. Μέσα στον ουρανό υπάρχουν πολλά μακάρια θεάματα και περάσματα, όπου περιφέρεται το γένος των ευδαιμόνων θεών, ασκώντας ο καθένας τους το δικό του έργο και ακολουθεί όποιος πάντα θέλει και μπορεί, μια και ο φθόνος παραμένει έξω από τον θεϊκό χώρο.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ (ΠΛΑΤΩΝΟΣ -  ΦΑΙΔΡΟΣ 246 e - 247 b)

==================================================

Δώδεκα άλογα με φτερά. Μουσική, Στίχοι, Ερμηνεία: Κώστας Τουρνάς. ALBUM: Λευκά φτερά 1975

Aris_

ΝΥΚΤΟΣ ΦΙΛΑ ΤΕΚΝΑ ΜΕΛΑΙΝΗΣ

 Ἄστρων
ѳυμίαμα ἀρώματα

Ἄστρων οὐρανίων ἱερὸν σέλας ἐκπροκαλοῦμαι
εὐιέροις φωναῖσι κικλήσκων δαίμονας ἁγ[ν]ούς.
Ἀστέρες οὐράνιοι, Νυκτὸς φίλα τέκνα μελαίνης...

Ορφικός Ύμνος Άστρων (απόσπασμα) https://hellenictheology.gr/orfikos-ymnos-astron/

============================================================

ΚΩΣΤΑΣ ΤΟΥΡΝΑΣ 1976 album "Στο σινεμά"            

loporinis

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΟΥΡΑΝΙΩΝ ΣΦΑΙΡΩΝ

Πολλούς αιώνες πριν η ΝΑΣΑ αποδείξει την ύπαρξη την Μουσικής στο Σύμπαν, ο Πλάτων ονόμαζε την μουσική ως την ομορφιά του Σύμπαντος κι έλεγε ότι η «η Μουσική είναι η κίνηση του ήχου για να φτάσει την ψυχή και να της διδάξει την αρετή», ότι «η μουσική είναι ένας ηθικός κανόνας. Δίνει ψυχή στο σύμπαν, φτερά στη σκέψη, απογειώνει τη φαντασία, χαρίζει χαρά στη λύπη και ζωή στα πάντα”.

Πιο πριν όμως ο Πυθαγόρας ο Σάμιος, αυτός ο μέγιστος των μεγίστων φιλόσοφος, μαθηματικός, γεωμέτρης και μουσικός, είχε φτάσει σε τέτοιο επίπεδο ευαισθησίας ώστε ν’ ακούει (όχι βέβαια με τα φυσικά αυτιά) τη συμφωνία του ουρανού, τη μουσική των ουράνιων σφαιρών και 6 αιώνες π.Χ. από τον Κρότωνα της Ιταλίας αυτός και οι μαθητές του “ θεμελίωναν την θεωρία τους για τους αριθμούς. «κατὰ δὴ τοὺς Πυθαγορικοὺς πρεσβευτέα τὰ τῶν ἀριθμῶν ὡς ἀρχὴ καὶ πηγὴ καὶ ῥίζα τῶν πάντων».

Ανακάλυπταν τις αρμονικές σχέσεις των αριθμών στη μουσική και βάσει αυτών ερμήνευσαν τον Σύμπαντα Κόσμο. Η μουσική για τους Πυθαγόρειους ήταν πάνω από όλα μαθηματικά. Η ουσία της ήταν οι αριθμοί και η ομορφιά της η έκφραση των αρμονικών σχέσεων των αριθμών, «τοὺς ἐν τοῖς ἀριθμοῖς ἁρμονικοὺς λόγους ἐννοῶν καὶ τὸ ἐν αὐτοῖς ἀκουστὸν ἀκούειν ἔλεγε τῆς ἁρμονίας». Η μουσική ήταν ακόμα η εικόνα της ουράνιας αρμονίας. Οι αρμονικές σχέσεις των αριθμών μεταφέρονταν στους πλανήτες. Οι πλανήτες καθώς περιστρέφονται – δίδασκε – παράγουν διάφορους μουσικούς ήχους, «αρμονία των σφαιρών», που δεν τους ακούμε” : «Εστίν ουν η ουσία των πραγμάτων αρμονία και αριθμός σφαιρών στρεφομένων»!!

2.500+ έτη μετά, στο σήμερα, η σύγχρονη επιστήμη έχει απόδειξη μέχρι κεραίας όλα όσα έλεγαν ο Πλάτων και ο Πυθαγόρας για την μουσική των ουράνιων σφαιρών.

Όπως μας λέγει ο Ιάμβλιχος, στο «Περί Πυθαγόρειου βίου, 938 – 958», ο Πυθαγόρας χρησιμοποιώντας κάποιον άρρητο και δυσκολονόητο θεϊκό τρόπο, τέντωνε την ακοή του και προσήλωνε τον νου του στις «μεταρσίαις» (υπερκόσμιες) «τοῦ κόσμου συμφωνίαις», ακούοντας μυστικά, όπως έδειχνε, μόνον αυτός και κατανοώντας την καθολική των σφαιρών και των κατ’ αυτάς κινούμενων αστέρων αρμονία, που ήταν κάτι πληρέστερο από εκείνη των θνητών και απέδιδε «κατακορέστερον μέλος».

Η υπερκόσμια αυτή συμφωνία, έλεγε, είναι αποτέλεσμα «ἐξ ἀνομοίων μὲν καὶ ποικίλως διαφερόντων ῥοιζημάτων ταχῶν τε καὶ μεγεθῶν καὶ ἐποχήσεων» (εξ ανόμοιων μεν και ποικίλων ταχύτατων ήχων και μεγεθών και συνακόλουθων στοιχείων), που έχουν αναμεταξύ τους εναρμονισθεί με κάποια μουσική διάταξη, αποτελούμενη από κίνηση και μελωδικότητα περιστροφή άμα και ποικιλόμορφη ωραιότητα.

Από την υπερκόσμια αυτή συμφωνία εμπνεόμενος, σαν να είχε βάλει σε τάξη και αυτή λογική του νου του, όπως όταν μιλούμε για άσκηση σωματική, επινοούσε όσο ήταν δυνατόν κάποιες εικόνες ίδιες με αυτές που έβλεπε, τις οποίες παρείχε στους μαθητές του μιμούμενος με τα μουσικά όργανα και την φωνή την υπερκόσμια συμφωνία. Γιατί σε αυτόν μόνον από όλους τους ανθρώπους της γης θεωρούσε ότι ήταν κατανοητοί και μπορούσε να ακουσθούν οι κοσμικοί αυτοί φθόγγοι.

Όπως μας πληροφορεί ο Σιμπλίκιος, στο «Σχόλιά στο Περί Ουρανού» του Αριστοτέλους (7.468.21-469.30), «Οι Πυθαγόρειοι έλεγαν, ότι ένας αρμονικός ήχος παράγεται από την κίνηση των Ουρανίων Σωμάτων, και το συνελογίζονταν αυτό επιστημονικώς από την αναλογία των αποστάσεών τους• πράγματι όχι μόνον οι αναλογίες των αποστάσεων μεταξύ Ηλίου και Σελήνης, και Αφροδίτης και Ερμού, αλλά επίσης και των άλλων αστέρων, ανεκαλύφθησαν απ’ αυτούς.

Όμως, αν η αποδοθείσα σ’ εμάς αιτία να μην ακούμε αυτήν την Αρμονία, λόγω του ότι έχουμε ανατραφεί με αυτήν και την έχουμε συνηθίσει, επέτρεψε κάποτε στον Πυθαγόρα να την ακούσει, όπως μας διηγούνται οι Πυθαγόρειοι, πολύ θα το θαυμάσω• διότι κι εκείνος είχε ανατραφεί με αυτήν, σαν τους άλλους ανθρώπους. Ίσως, λοιπόν, η ένσταση [του Αριστοτέλη] σ’ αυτήν την μαρτυρία δύναται να λυθεί ως ακολούθως, συμφώνως προς την Φιλοσοφία εκείνων των ανδρών: δεν είναι τα πάντα σύμμετρα το ένα με το άλλο, ούτε το κάθε τι είναι αισθητό σε κάθε τι, ακόμη και σ’ εμάς. Αυτό γίνεται φανερό και από τα σκυλιά, που οσφραίνονται από μακριά τα ζώα, τα οποία οι άνθρωποι δεν τα οσφραίνονται.

Πόσο περισσότερο, επομένως, σε πράγματα που έχουν εκ φύσεως διαχωριστεί σε τέτοιο βαθμό, όσο τα άφθαρτα των φθαρτών, και τα ουράνια των επιγείων, είναι αληθές να πούμε ότι ο ήχος των Θείων Σωμάτων δεν είναι ακουστός στα θνητά αυτιά. Αλλά αν κάποιος, μπορούσε να έχει το φθαρτό τούτο σώμα εξαρτημένο από το φωτεινό και ουράνιο όχημά του, και της αισθήσεις του εξαγνισμένες, είτε εξ’ αιτίας καλής μοίρας είτε καλής ζωής είτε, επιπλέον, της ιερατικής τελεσιουργίας, αυτός θα μπορούσε να δει αυτά που είναι αόρατα στους άλλους, και να ακούσει αυτά που δεν είναι ακουστά στους άλλους, όπως λέγεται για τον Πυθαγόρα.

Όσον αφορά τα Θεία και άυλα σώματα, όμως, αν παράγεται κάποιος θόρυβος εξ’ αυτών, δεν είναι ούτε πληκτικός ούτε καταστρεπτικός, αλλά διεγείρει τις δυνάμεις και τις ενέργειες των γενεσιουργών ήχων, και τελειοποιεί την αίσθηση που είναι σύστοιχος μ’ αυτούς. Έχει, επίσης, μίαν κάποια αναλογία προς τον ήχο που συμπίπτει με την κίνηση των φθαρτών σωμάτων. Αλλά ο ήχος που είναι μ’ εμάς, εξ’ αιτίας της ηχητικής φύσεως του αέρος, είναι μίαν κάποιαν ενέργεια της κινήσεως του απαθούς ήχου τους.

Αν, λοιπόν, ο εκεί αήρ δεν είναι παθητικός, είναι φανερό, πως ούτε ο ήχος θα μπορούσε να είναι. Ο Πυθαγόρας, όμως, φαίνεται να έχει πει ότι άκουγε εκείνην [την Ουράνια] Αρμονία, σαν να εννοούσε τους αρμονικούς λόγους των αριθμών [των Ουρανίων Σωμάτων], και να άκουγε εκείνο που είναι ακουστό σ’ αυτούς. Κάποιος, όμως, ευλόγως θα απορήσει γιατί τα άστρα είναι ορατά στις ορατικές μας αισθήσεις, αλλά ο ήχος τους δεν είναι ακουστός στις ακοές μας;

Σ’ αυτό πρέπει να απαντηθεί, ότι δεν βλέπουμε ούτε τα άστρα καθ’ αυτά• διότι δεν βλέπουμε ούτε τα μεγέθη αυτών, ούτε τα σχήματα, ούτε τα υπεραίροντα κάλλη. Ούτε βλέπουμε την κίνηση μέσω της οποίας παράγεται ο ήχος• αλλά βλέπουμε μίαν κάποιαν έκλαμψη αυτών, όπως το φως του Ηλίου περί την Γη, δίχως ο Ήλιος καθ’ αυτός να οράται από εμάς.

Ίσως, επίσης, δεν θα ήταν θαυμαστό, η οπτική αίσθηση, ούσα αϋλοτέρα και έχοντας λάβει υπόσταση μάλλον συμφώνως προς την ενέργεια παρά προς το πάθος, και υπερέχουσα των άλλων αισθήσεων, να είναι άξια της αίγλης και της εκλάμψεως των Ουρανίων Σωμάτων, αλλά οι άλλες αισθήσεις δεν είναι προσαρμοσμένες γι’ αυτόν τον σκοπό».

Εάν σταθούμε για λίγο στην γεωμετρική και μαθηματική πλευρά του θέματος θα παρατηρήσουμε ότι υπάρχουν 5 συμμετρικά πολύεδρα. Ο μέγας Πλάτων έλεγε ότι αυτά τα πολύεδρα είναι οι βασικοί δομικοί κρίκοι, τα πλέον σημαντικά δομικά στοιχεία στην δημιουργία του σύμπαντος. Ο Kepler που μελέτησε τα έργα των αρχαίων Ελλήνων και ιδιαίτερα του Πλάτωνα παρατήρησε με τις μετέπειτα έρευνές του, ότι οι τροχιές των πλανητών, και φυσικά της Γης, “γράφουν” την περιφέρεια συγκεκριμένων πολυέδρων. Για παράδειγμα η τροχιά του Άρεως γράφει την περιφέρεια ενός τετράεδρου (Πυρ).

Η τροχιά του Διός γράφει την περιφέρεια ενός κύβου (γη). Η τροχιά της Αφροδίτης γράφει την περιφέρεια ενός οκτάεδρου (Αήρ). Η τροχιά της Γης γράφει την περιφέρεια ενός εικοσάεδρου (Ύδωρ). Και τα πράγματα δεν σταματούν εκεί : οι αρχαίου Έλληνες ταύτιζαν τα ουράνια σώματα ή ορθά τις τροχιές τους με τις νότες της μουσικής, ήτοι ΝΤΟ, ΡΕ, ΜΙ, ΦΑ, ΣΟΛ, ΛΑ ΣΙ, ΝΤΟ, δηλαδή με τους νόμους της μουσικής. Κάτι που έχει επαληθευθεί από σύγχρονους επιστήμονες, ότι δηλαδή συγκεκριμένες νότες αποδίδουν συγκεκριμένα γεωμετρικά σχήματα – στερεά, δες και Πλατωνικά Στερεά.

Μετά τιμής Κεφάλας Ευστάθιος [27/12/2010]

Πηγή: https://enallaktikidrasi.com/

-------------------------------------

ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

Ο ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ ΕΙΧΕ ΥΠΟΛΟΓΙΣΕΙ ΤΙΣ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΛΑΝΗΤΩΝ!

ΕΝ ΟΙΔΑ, ΟΤΙ ΟΥΔΕΝ ΟΙΔΑ

Ο Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος, Σωκράτης, που συνήθιζε να λέει για τον εαυτό του: «Εν οίδα, ότι ουδέν οίδα», δεν θεωρείται άδικα ακόμα και σήμερα ένας από τους σοφότερους ανθρώπους του κόσμου. Με μια πρώτη ματιά, ακροθιγώς, παρατηρούμε ότι στην ίδια φράση ενυπάρχει μια αντίφαση, λόγω του ότι δεν μπορεί να γνωρίζει κάποιος/α έστω και ότι δε γνωρίζει τίποτα. Ωστόσο, με αυτόν τον τρόπο επεδίωκε ουσιαστικά να συμπτύξει όλη του την φιλοσοφία, αποδίδοντας το νόημα ότι ο σωστός τρόπος, για να φτάσει κάποιος στη λύση ενός ζητήματος, είναι να το προσεγγίσει «χωρίς προκαταλήψεις», να το αντιμετωπίσει σαν να μην ξέρει τίποτε γι' αυτό. Ακόμη και αν ήξερε κάτι σχετικά με τα ζητήματα που ετίθεντο προς συζήτηση, προσποιούνταν ότι τα αγνοούσε ολότελα.

Πρωταρχικός του σκοπός ήταν να βλέπει τα πράγματα καθαρά, απαλλαγμένος από κάθε είδους προδιάθεση. Επιχειρούσε, δηλαδή, να μελετήσει ένα θέμα από όλες τις πλευρές του, ώστε στο τέλος να οδηγηθεί στις όποιες συναγωγές ή ορισμούς εννοιών. Μάλιστα, προσπαθούσε να καθοδηγήσει και τους συνομιλητές του μέσω της μαιευτικής διαλεκτικής μεθόδου του στην ίδια κατεύθυνση, επιδιώκοντας να φέρει στην επιφάνεια τέτοιες πλάνες ή πεποιθήσεις που οι άλλοι θεωρούσαν αδιαμφισβήτητες αλήθειες. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι η σύγχρονη δυτική κριτική παράδοση άρχεται από τους Αρχαίους Έλληνες, οι οποίοι ανέπτυξαν αυτή τη συστηματική αμφισβήτηση όσων φαινομένων παρουσιάζονταν σαν δεδομένες αλήθειες.

Για εκείνον, η γνώση και η αλήθεια δεν ήταν κάτι δεδομένο, έτοιμο και ανώδυνο. Μη αρκούμενος στην παραδοσιακή αντίληψη για τη γνώση, θεωρούσε ότι για την απόκτησή της απαιτείται μια επίπονη διαδικασία, που την παρομοίαζε με τις ωδίνες του τοκετού. Εξάλλου, η αλήθεια προϋποθέτει άοκνη προσπάθεια και πνευματική κίνηση, ενώ η προκατάληψη συνεπάγεται στατικότητα. Πράγματι, αν το καλοσκεφτούμε, η αμφισβήτηση, όχι με τη μορφή της αρρωστημένης και καταναγκαστικής τάσης για απόρριψη των πάντων, αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για την έκφραση του ελεύθερου πνεύματος, που δεν επαφίεται σε δογματικές και ιδεολογικές αγκυλώσεις, αλλά κρίνει, αναθεωρεί, ελέγχει ακατάπαυστα, εξοβελίζοντας από το νου, το λεξιλόγιο και την καθημερινότητά μας το δεδομένο, απόλυτο ή τελεσίδικο.

Δυστυχώς, όμως, η πλειονότητα των ανθρώπων δεν αξιολογεί τα πράγματα όπως εκείνος και γι' αυτό ουκ ολίγες φορές πέφτουμε θύματα των γνώσεών μας, που είναι εσφαλμένες ή ημιτελείς. Το γνωστικό μας κεφάλαιο και ό,τι μαθαίνουμε προέρχεται από πηγές των οποίων την αξιοπιστία δυστυχώς σχεδόν ποτέ δεν εξετάζουμε. Και συνήθως επιλέγουμε από τις ειδήσεις αυτές που είναι πιο «εύπεπτες» και εναρμονισμένες στην κοσμοθεωρία μας. Αν κάτι επιβεβαιώνει τις ιδέες που έχουμε ήδη διαμορφώσει ,το εγκολπωνόμαστε και το αναπαράγουμε, αναπτύσσοντάς το στο μυαλό μας μέσω της δημιουργίας συνδέσεων και συνειρμών, εκεί που δεν υπάρχουν.

Για την εγκυρότητα μιας γνώσης- είδησης δεν είναι τόσο το κύρος της αυθεντίας που μας πείθει, αλλά η πληροφορία αυτή καθαυτή σε συγκερασμό με τις προϋπάρχουσες πεποιθήσεις. Και αυτό γιατί, όταν σου μαθαίνουν κάτι πεισματικά εξ απαλών ονύχων, με την πάροδο των χρόνων αυτό εξελίσσεται σε αταβιστική χαραγή στη σκέψη, στο χαρακτήρα, στην ιδιοσυγκρασία σου και είναι αναφανδόν αναπόφευκτο ότι θα συνυφανθεί σταδιακά με την ίδια σου την ύπαρξη, σαν κληρονομική εφεδρεία.

Μάγδα Χατζηστρατή

Παιδαγωγός Δημοτικής Εκπαίδευσης

https://www.huffingtonpost.gr/

-------------------------------------

ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ - Η ΣΩΚΡΑΤΙΚΗ ΕΙΡΩΝΕΙΑ - Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ - ΤΟ ΔΑΙΜΟΝΙΟ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΔΑΙΜΟΝΙΟ ΣΤΗΝ  ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ - ΤΟ ΔΑΙΜΟΝΙΟ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ 

ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΚΡΑΤΥΛΟΣ (Ή ΠΕΡΙ ΟΡΘΟΤΗΤΟΣ ΤΩΝ ΟΝΟΜΑΣΙΩΝ) – ΑΝΘΡΩΠΟΣ – Ο ΕΠΙΘΕΩΡΩΝ ΟΣΑ ΕΙΔΕ  

ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΣ ΤΗΣ, ΑΠΟ ΤΟ «ΦΑΙΔΩΝ» ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΟΣ

Ο ΑΘΛΟΣ ΤΗΣ ΗΜΕΡΟΝΥΚΤΙΑΣ ΟΡΘΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΙΝΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ