Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Το εξώφυλλο της «Απανταχούσας»,
η οποία αποσκοπούσε στον έλεγχο 
της πνευματικής προεπαναστατικής ζωής 
από το Πατριαρχείο.

Στις 9/1/1853 πεθαίνει στις φυλακές της Σύρου ο Θεόφιλος Καΐρης, ύστερα από πολυετείς διώξεις, που ξεκινούν από το 1839. Η κατηγορία ήταν, ότι ο -μοναχός- Καΐρης ίδρυσε «άλλη νεωστί αναφανείσα θρησκεία». Στην ουσία πρόκειται για αργή και προμελετημένη δολοφονία. Μια ημέρα μετά την ταφή του, κάποιοι ξέθαψαν το πτώμα του, άνοιξαν την κοιλιά του και τη γέμισαν με ασβέστη (χριστιανικό αποτρεπτικό για τον «διάβολο», μην τυχόν έλθει να κατοικήσει στον νεκρό…).
Το 1856 αφορίζεται ο συγγραφέας των «Μυστηρίων της Κεφαλλονιάς», Ανδρέας Λασκαράτος. Το 1859 καταδικάζεται ο ποιητής Παναγιώτης Συνοδινός για προσβολή της θρησκείας Το 1864 η εκκλησία αντιδρά στην επίσκεψη του Ερνέστ Ρενάν στην Αθήνα, συγγραφέα της περίφημης «Προσευχής επάνω στην Ακρόπολη». Το 1866 διώκεται ο Εμμανουήλ Ροΐδης, συγγραφέας της «Πάπισσας Ιωάννας». Το 1877 διώκεται ο διπλωματικός υπάλληλος Κλέων Ραγκαβής για το δραματικό του ποίημα «Ιουλιανός ο Παραβάτης», στο οποίο υποστηρίζεται το πνεύμα του Διαφωτισμού...
Κάπου εδώ στο τέλος της δεκαετίας του 1870, έχουμε και το τέλος ενός πολέμου. Ο νικητής είχε καταφέρει από το 1848 να πάρει τα ηνία του νεοσύστατου κράτους, αφού "κατέλαβε" το πανεπιστήμιο, υποχρεώνοντας σε παραίτηση τον καθηγητή γενικής ιστορίας Θεόδωρο Μανούση. Την θέση του κατέλαβε ο εκλεκτός των νικητών Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, ο οποίος και ανέλαβε να συγγράψει την ιστορία των νικητών. Αυτή την ιστορία διδασκόμαστε σήμερα, την ιστορία των νικητών. Πάντα αυτό γινόταν στην ιστορία της ανθρωπότητας, την ιστορία την έγραφαν οι νικητές. (Αν ήταν αλλιώς, σήμερα σαν μεγαλύτερο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, θα ξέραμε τις ατομικές βόμβες της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι.) Αλλά νικητές σε ποιον πόλεμο; Πότε ξεκίνησε; Ποιοι ήταν οι αντιμαχόμενοι; Ποιο το διακύβευμα του πολέμου;
Μία σκοτεινή ιστορία, μία σκοτεινή εποχή... Μία εποχή από την οποία διδασκόμαστε από τίποτε έως ελάχιστα στα σχολικά μας βιβλία. Είναι τα χρόνια πριν και τα χρόνια μετά την επανάσταση του 1821. Για εμάς σήμερα μας φαίνεται λογικό πως κάποιοι άνθρωποι μετά από τετρακόσια και πλέον χρόνια Οθωμανικής διοίκησης, (σκλαβιά υπήρχε και πριν), ξύπνησαν ένα πρωί και είπαν θα φτιάξουμε δικό μας κράτος. Και αυτοί οι άνθρωποι αποφάσισαν να ονομάσουν αυτό το κράτος Ελλάδα! Στην συνέχεια έδωσαν σε αυτό το κράτος συγκεκριμένη και υποχρεωτική θρησκεία και φτάσαμε στην μορφή του κράτους που έχουμε γνωρίσει εμείς σήμερα... Μάλλον δεν είναι και πολύ λογικό να έγιναν έτσι τα πράγματα ε; Και δεν είναι ούτε λογικό, ούτε και αληθινό.
Ας δούμε πως έγινε η επανάσταση και πως μετά από αυτή, οι νικητές έχασαν. 
Τον Μάρτιο του 1819, δηλαδή μόλις δύο χρόνια πριν από την επανάσταση το πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως εκδίδει μία εγκύκλιο με την ονομασία "απανταχούσα". Το όνομά της υποδηλώνει ότι απευθύνεται στους απανταχού Έλληνες. Με την εγκύκλιο αυτή  στηλίτευσε την απόδοση ελληνικών ονομάτων στα Ρωμιόπουλα, καταγγέλοντας την «κατά καινοτομίαν …εισαχθείσαν των παλαιών ελληνικών ονομάτων επιφώνησιν» που συνιστά «καταφρόνησιν της Χριστιανικής ονοματοθεσίας» «διόλου απροσφυή και ανάρμοστον». Η κίνηση αυτή δεν υπαγορεύτηκε από την Πύλη, που ήταν βαθιά νυχτωμένη σε τέτοια ζητήματα. Λειτούργησαν τα ανθελληνικά ανακλαστικά του βυζαντινού καλόγερου. Ο Κοραής όταν πληροφορήθηκε το περιεχόμενο της απανταχούσας, σχολίασε “ταλαίπωρον γένος εξ οίων εις οία”.  
Παρακάτω στην σελίδα 13 της "απανταχούσα" διαβάζουμε και κάτι πολύ χαρακτηριστικό που σε συνδυασμό με τις ζυμώσεις εκείνης της εποχής είναι χαρακτηριστικό: «Να καρπούμεθα τα εκ της τυπογραφίας καλά, να αποφεύγωμεν παν ο,τι δύναται να συσκιάση την λαμπρότητα της ακραιφνούς ημών υποταγής (στο σουλτάνο) δια της εκδόσεως βιβλίων αντιφρονούντων.» Μία παράγραφος της «Απανταχούσας» έδειχνε εύγλωττα στους σύγχρονους, ποιά ήταν τα όρια, μέσα στα οποία μπορούσε να κινηθεί η «Τυπογραφία του Γένους»: «Ζήτω ο Γαληνότατος και Κραταιότατος ημών ΑΝΑΞ, η Κορωνίς των προκατόχων αυτού Μεγάλων Βασιλέων· ο ακριβής φύλαξ της Δικαιοσύνης και Επιείκειας· ο ευσπλαχνικώτατος και ηρωικώτατος ΣΟΥΛΤΑΝ ΜΑΧΜΟΥΤ Β΄. Είη το κράτος αυτού διαιωνίζον και θριαμβεύον κατά πάντων των εναντίων».
Το 1798 το πατριαρχείο είχε εκδώσει άλλη εγκύκλιο με την οποία ζητούσε από τους δασκάλους να μην μαθαίνουν στα Ρωμιόπουλα καταραμένα μαθηματικά, διότι αυτά τα απομακρύνουν από την θρησκεία. Επίσης καταριόταν την Γαλλική επανάσταση και την ελευθερία την οποία επαγγέλλονταν!
Ανάμεσα σε αυτές τις δύο εγκυκλίους και στα 1806 είχαμε την έκδοση της Ελληνικής νομαρχίας, από την αντίπαλη πλευρά, από τους διαφωτιστές. Η Ελληνική νομαρχία ήταν το "ευαγγέλιο" όσων ήταν υπέρ της επανάστασης του γένους. Τυπώθηκε στην Μπολόνια της Ιταλίας από τον "ανώνυμο Έλληνα", το όνομα του οποίου δεν μάθαμε ποτέ για ευνόητους λόγους. Ο αγώνας της διαφώτισης ήταν μεγάλος. Αποτέλεσμα αυτού του αγώνα ήταν η Ελληνική εθνική συνείδηση, τα Αρχαία Ελληνικά ονόματα που βάφτιζαν τα παιδιά, τα Ελληνικά ονόματα όλων των καραβιών που συμμετείχαν στην επανάσταση, μα πάνω από όλα η δίψα για ελευθερία και την δημιουργία εθνικού κράτους.   
Ο πόλεμος αυτός ήταν ανελέητος. Και είχε πολλούς νεκρούς κυρίως από την πλευρά των υποστηρικτών της επανάστασης και του νεοελληνικού διαφωτισμού. Ο Ρήγας Φεραίος για παράδειγμα είναι θύμα αυτού του πολέμου και όχι της επανάστασης του 1821, την οποία δεν έζησε για να την γνωρίσει. 
Εκ του αποτελέσματος γνωρίζουμε ότι οι διαφωτιστές επικράτησαν έναντι του πατριαρχείου και έτσι στις αρχές (και όχι την 25η Μαρτίου) του 1821 έχουμε το ξέσπασμα της επανάστασης.
Η αντίδραση του πατριαρχείου ήταν ο αφορισμός των επαναστατών.

http://emmanouilpapas.blogspot.gr/