Η ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΜΙΛΗΤΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΙΟΙ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΕΣ

Γράφει ο Δημ. Γερμιώτης

Το 5ο βιβλίο (Τερψιχόρη) του Ηροδότου και ίσως μας διδάξει μερικά πράγματα.

Η Μίλητος, όπως θυμώμαστε από το σχολείο, ήταν η επιφανέστερη πόλη της Ιωνίας. Χτισμένη στις εκβολές του ποταμού Μαιάνδρου από Ίωνες αποίκους, με αρχηγούς τους Νηλείδες, τους απόγονους δηλαδή του Νέστορα, του βασιλιά της Πύλου, έγινε πολύ γρήγορα, χάρη στη γεωγραφική της θέση και τα δυο ασφαλή λιμάνια της, το οικονομικό και πνευματικό κέντρο της Ιωνίας, υποσκελίζοντας την Έφεσο, την Πριήνη, τη Σάμο, τη Χίο, τη Φώκαια και τις λοιπές ιωνικές πόλεις. Τον 6ον αιώνα στα λιμάνια της Μιλήτου μπορούσες να συναντήσεις πλοία από όλες τις μεσογειακές πόλεις και ανθρώπους κάθε φυλής και γλώσσας. Εκεί έφταναν έμποροι από τα βάθη της Μικρασίας και από πιο μακριά κι από εκεί ξεκινούσαν πλοία για όλα τα λιμάνια της Μεσογείου και του Εύξεινου.

Στην Ιωνία δεν συγκεντρώθηκε μόνο μεγάλος πλούτος αλλά και πάμπολλες πληροφορίες και γνώσεις. Η κοινωνία των ιωνικών πόλεων ήταν η πιο ανοιχτή κοινωνία της εποχής της και το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τη συσσώρευση πλούτου και γνώσεων έβαλε το σπόρο από τον οποίο άνθισε η Φιλοσοφία. Στη Μίλητο λοιπόν εμφανίστηκαν οι τρεις πρώτοι φιλόσοφοι, που επειδή ασχολήθηκαν κατά κύριο λόγο με τη φύση ονομάστηκαν από τον Αριστοτέλη φυσικοί ή  φυσιολόγοι: ο Θαλής, ο Αναξίμανδρος και ο Αναξιμένης.

Από πολύ νωρίς όμως, η συσσώρευση τόσου πλούτου αλλά και η άνιση κατανομή του, προκάλεσε ταξικές αντιπαραθέσεις και ταραχές. Δημιουργήθηκαν τρία «κόμματα», τα δύο από τα οποία είχαν πολύ χαρακτηριστικά ονόματα: Η Πλούτις, που ήταν η παράταξη των πλουσίων και η Χειρομάχα η παράταξη των εργαζομένων, κυρίως στο λιμάνι, στα πλοία και στα εργαστήρια. Το τρίτο κόμμα, που το αποτελούσαν ακτήμονες αγρότες, ήταν οι Γέργιθες.

Στην αρχή την εξουσία την είχαν οι πλούσιοι αλλά καθώς ταξική πάλη έφτασε σε μεγάλη ένταση, οι εκπρόσωποι της Πλούτιδος, για μεγαλύτερη ασφάλεια, δε συνεδρίαζαν σε κάποιο κτίριο στη στεριά αλλά μέσα στα πλοία τους, στο ανοιχτό πέλαγος. Καθώς δε αυτό γινόταν πολύ συχνά, τελικά ονομάστηκαν αειναύται!

Κάποτε η Χειρομάχα συμμάχησε με τους Γέργιθες, πήρε την εξουσία και εξόρισε πολλούς επιφανείς πλουσίους, δημεύοντας τις περιουσίες τους.  Οι εξόριστοι όμως με τη βοήθεια Λυδών και Σπαρτιατών ξαναπήραν την εξουσία. Και στις δύο περιπτώσεις είχαμε βίαια και αιματηρά επεισόδια. Η βαθιά κοινωνική και οικονομική κρίση δεν έλεγε να περάσει. Τότε κάποιοι Μιλήσιοι σκέφτηκαν να ζητήσουν τη βοήθεια ξένων «εμπειρογνωμόνων» και επειδή εκείνον τον καιρό η Πάρος ήταν μια ευημερούσα και καλά οργανωμένη πολιτεία, απευθύνθηκαν σ΄αυτήν.

Ήρθε πράγματι από την Πάρο μια πολυμελής ομάδα πολιτών, που για έναν και πάνω μήνα, δεν έκανε τίποτ΄ άλλο από το να τριγυρίζει στην πόλη και στην περιοχή της, κουβεντιάζοντας με τους κατοίκους και κρατώντας σημειώσεις. Στο τέλος συγκέντρωσαν τους Μιλήσιους στο θέατρο της πόλης και εκεί τους ανακοίνωσαν το πόρισμά τους. Όλον αυτόν τον καιρό καταγράψανε ποιοι από τους Μιλήσιους είχαν περιποιημένα τα χωράφια τους, ποιοι είχαν ταχτοποιημένο το σπίτι τους και ποιοι δούλευαν με όρεξη και αποδοτικά.

«Αυτούς να βάλετε να κυβερνάνε την πόλη σας» είπανε στους συγκεντρωμένους, ανακοινώνοντας τα ονόματα των νοικοκυραίων.

Αφού θέλουμε να λεγόμαστε απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων, γιατί δεν τους μιμούμαστε κάπου κάπου. Γιατί δεν εκλέγουμε για να μας κυβερνάνε κάποιους νοικοκυραίους παρά προτιμούμε ανεπάγγελτους και ακαμάτηδες, που έχουν την πολιτική ως μόνο πόρο ζωής;

http://www.sarantakos.com/arx/arx_milhtos33.html