ΣΟΦΟΚΛΗΣ Ο ΔΕΞΙΩΝ #2

Μετά τον θάνατο του τραγωδού ο εορτασμός γινόταν στο ιερό του ήρωος Δεξίωνος, ο οποίος σε κάποιες παραδόσεις ταυτιζόταν με τον ίδιο τον Σοφοκλή. Η μαρτυρία του Μεγάλου Ετυμολογικού (λήμμα Δεξίων) είναι αποκαλυπτική: «Δεξίων. Έτσι ονομάστηκε ο Σοφοκλής από τους Αθηναίους μετά τον θάνατο του. Λένε ότι οι Αθηναίοι, όταν πέθανε ο Σοφοκλής, θέλοντας να τον τιμήσουν, του κατασκεύασαν ένα ηρώο και τον ονόμασαν Δεξίωνα, επειδή δεξιώθηκε τον Ασκληπιό. Γιατί και τον θεό υποδέχθηκε στο σπίτι του και του ίδρυσε βωμό. Εξαιτίας λοιπόν αυτών των γεγονότων, τον αποκάλεσαν Δεξίωνα». Η ηρωοποιήσει του Σοφοκλή, η οποία φαίνεται ότι δεν οφειλόταν μόνο στην υποδοχή που επιφύλαξε ο ποιητής στο θεό, αλλά και στο βαθύ σεβασμό που ένοιωθαν οι Αθηναίοι και γενικά οι Έλληνες για τους μεγάλος καλλιτέχνες, αποκαλύπτεται και σε μια άλλη ιστορία που λεγόταν γι αυτόν, ότι δηλαδή κάποτε κατάφερε να καταλαγιάσει με τρόπο μαγικό το φύσημα εκτός εποχής ανέμων (Φιλόστρατος, Βίος Απολλ. 8,7,28): «Ο Σοφοκλής ο Αθηναίος, για τον οποίο λέγεται ότι κατάπαυσε ανέμους, οι οποίοι φύσηξαν εκτός εποχής». Η περίπτωση του Σοφοκλή μπορεί να θεωρηθεί πολύ σημαντική για τους ακόλουθους λόγους:

1) Επειδή φανερώνει με αδιάψευστο τρόπο τον βαθύ σεβασμό που ένιωθαν οι Έλληνες του 5ου αιώνα για τους θεούς τους. Έτσι ανατρέπεται το συχνά με άκαιρη ευκολία εξαγόμενο συμπέρασμα ότι οι Έλληνες της κλασικής εποχής λάτρευαν τους θεούς τους μόνο τυπικά για τις ανάγκες της πόλης και δίχως βαθύτερο θρησκευτικό συναίσθημα. Για τους έλληνες του 5ου αιώνα οι θεοί ήταν πολύ πραγματικοί και τους φανερώνονταν συχνά σε οράματα και όνειρα. Επιβεβαιώνεται επιπλέων η φήμη που είχαν στην αρχαιότητα οι Αθηναίοι ως λαός που σεβόταν και υπολόγιζε ιδιαίτερα τους θεούς.

2) Επειδή φανερώνει την τάση των Ελλήνων να θεωρούν πως τα όρια μεταξύ του θείου και του ανθρώπινου δεν είναι τόσο αυστηρά όσο νομίζουμε εμείς σήμερα. Οι Έλληνες είχαν ήδη τη μυθολογία τους γεμάτη με ανθρώπους όπως ο Ηρακλής, οι οποίοι υπερέβησαν τους περιορισμούς της ανθρώπινης φύσης και κατόρθωσαν να γίνουν ήρωες ή θεοί. Στην Αθήνα του 5ου αιώνα έχουμε το παράδειγμα ενός ιστορικού προσώπου που ανυψώνεται στο ηρωικό επίπεδο και γίνεται δέκτης λατρείας. Παράλληλα φανερώνεται και η εκτίμηση που έτρεφαν οι Έλληνες προς τα έργα του λόγου και τους τεχνίτες της ποίησης. Έτσι ήρωες γι αυτούς δεν είναι μόνο οι πολεμιστές που κάνουν ανδραγαθήματα, αλλά και ο μεγάλος καλλιτέχνης που υψώνει την υψίστη ανθρώπινη τέχνη, την τέχνη του λόγου, ως το επίπεδο των θεών. Πηγή:Περ. Ελλάνιον Ήμαρ, τεύχος #30, σελ. 20, του Σταύρου Γκιργκένη