ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΖΩΗΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΘΗΝΑΪΚΕΣ ΤΡΑΓΩΔΙΕΣ (#1)

Ancient_Theatre_of_Epidaurus- Michalis_Kloukinas Πηγή εικόνας: https://www.tanea.gr/

Τρεις από τους τέσσερις μεγάλους τραγικούς είναι Έλληνες: Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης (Ο Σαίξπηρ είναι ο τέταρτος).

Γραμμένες τον -5ο αιώνα, οι τραγωδίες τους επικεντρώνονται στα μεγάλα σπίτια και στις δυναστικές διαμάχες και φιλοδοξίες τους.

Οι χαρακτήρες αντιμετωπίζουν εξωτερικές πιέσεις από την οικογένεια ή την κοινωνία τους που αγωνίζονται να επιλύσουν ή επιφέρουν τη δική τους πτώση λόγω προσωπικών ελαττωμάτων.

Δυόμισι χιλιετίες αργότερα, οι τραγωδίες περιέχουν μαθήματα που εξακολουθούν να ισχύουν για την προσωπική μας ζωή.

Τελικά, το βασικό ερώτημα που θέτει η τραγωδία είναι: “Τι πρέπει να κάνω;”

Ακόμη και όσοι από εμάς δεν είναι τόσο υψηλού επιπέδου όσο οι τραγικοί χαρακτήρες, θα αντιμετωπίσουμε συχνά παρόμοιες πιέσεις ή μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα ελαττώματά τους στον εαυτό μας και να δούμε πώς μας οδηγούν επίσης στο λάθος.

Οι άνθρωποι είναι εγγενώς ελαττωματικοί, κανείς από εμάς δεν είναι τέλειος.
Η τραγωδία περιέχει την έννοια που ο Αριστοτέλης ονόμασε αμαρτία [Προέρχεται από την ελληνική λέξη, ἁμαρτάνειν, που σημαίνει «χάνω τον στόχο» ή «λάθος» (αστοχία). Συσχετίζεται συχνότερα με την Ελληνική τραγωδία.].

Στον Οιδίποδα του Σοφοκλή, ίσως τη μεγαλύτερη από όλες τις τραγωδίες, ο Οιδίποδας πέφτει, από βασιλιά, σε εξορία, όχι λόγω της αμαρτωλότητάς του, αλλά λόγω ενός σφάλματος χαρακτήρα που δεν είναι δικό του λάθος.

Κάνει μια σειρά από επιλογές που επηρεάζονται από τα ελαττώματά του.

Ο Οιδίποδας συναντά έναν ηλικιωμένο άνδρα που αρνείται να υποχωρήσει σε ένα σταυροδρόμι. Ο Οιδίποδας χάνει την ψυχραιμία του και επιλέγει να τον χτυπήσει, σκοτώνοντας τον άντρα χωρίς να ξέρει ποιος πραγματικά είναι.

Η Αμαρτία μπορεί να θεωρηθεί ως μια βασική ανθρώπινη ευπάθεια που μας εμπλέκει σε ενέργειες που μας οδηγούν σε βάσανα. Η ανθρώπινη εμπειρία είναι μια περίπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ της μοίρας και της ελευθερίας. Η τραγωδία μας διδάσκει ότι υπάρχουν πολλά έξω από τον έλεγχό μας.

Οι θνητές πράξεις υπόκεινται σε δυνάμεις που μας υπερβαίνουν...

Οι χαρακτήρες στις τραγωδίες είναι πιόνια στους μικροκαβγάδες των θεών.

Προσπαθούν να αψηφήσουν τις προφητείες, αλλά γεγονότα εκτός του ελέγχου τους, ή οι ακούσιες συνέπειες των πράξεών τους, βλέπουν την αναπόφευκτη εκπλήρωση αυτού που προβλέπεται.

Ομοίως, ζούμε σήμερα σε μια υποτιθέμενη δημοκρατική αξιοκρατία, ωστόσο οι ενέργειές μας υπόκεινται στους αόρατους θεούς των δυνάμεων της αγοράς και των αλγορίθμων... Μπορούμε να βρεθούμε πιόνια στους μικροκαυγάδες κάποιων πάνω από εμάς.

Αλλά ταυτόχρονα, μέσα στα όρια της μοίρας, είμαστε ελεύθεροι να κάνουμε επιλογές: έτσι παίζει η μοίρα μας.

Η μοίρα του Οιδίποδα δεν καθορίζεται εξ ολοκλήρου από τις επιλογές που κάνει, αλλά από την αλληλεπίδραση δυνάμεων εκτός του ελέγχου του που αλληλεπιδρούν με τις επιλογές του.

Μπορείτε να το δείτε κοιτάζοντας προς τα πίσω από τη στιγμή που δολοφόνησε αυτόν τον άγνωστο στο σταυροδρόμι.

Πριν γεννηθεί ο Οιδίποδας, καταρρίπτεται ο Λάιος, ο πατέρας του, επειδή παραβίασε τους ιερούς νόμους της φιλοξενίας.

Όταν γεννιέται ο Οιδίποδας, ο Λάιος συμβουλεύεται έναν χρησμό που αποκαλύπτει ότι ο Λάιος, «είναι καταδικασμένος να χαθεί από το χέρι του ίδιου του γιου του».

Ο Λάιος διατάζει τη δολοφονία του Οιδίποδα, αλλά αντ' αυτού ο Οιδίποδας αφήνεται στην κορυφή ενός βουνού, όπου τον σώζει ένας βοσκός.

Χρόνια αργότερα, όταν ένας χρησμός μόλις είπε στον Οιδίποδα ότι θα σκότωνε τον πατέρα του και θα έκανε σεξ με τη μητέρα του, ξεσπά στο σταυροδρόμι και σκοτώνει έναν άγνωστο μη συνειδητοποιώντας ότι είναι ο πατέρας του.

Οι ακούσιες συνέπειες των ατομικών επιλογών εκπληρώνουν προφητευμένα γεγονότα...

Παρά την κατάρα και τις προφητείες, η οργή του Οιδίποδα τον κυριεύει.

Η μοίρα απαιτεί τη μερικώς συνειδητή συνενοχή του Οιδίποδα για να επιφέρει την αλήθεια της.

Ομοίως, η ελευθερία μας διακυβεύεται από το βάρος του παρελθόντος, το οποίο πολλοί από εμάς προσπαθούμε να αρνηθούμε στη συνεχή δίψα μας για το επόμενο πράγμα...

Όπως έγραψε η συγγραφέας και κριτικός Rita Felski : «Το βάρος αυτού που έχει προηγηθεί μειώνεται αναπόφευκτα σε αυτό που πρόκειται να έρθει».

Όλοι διαμορφωνόμαστε από το δικό μας παρελθόν, την παιδική μας ηλικία, τις εμπειρίες των γονιών μας και τις συλλογικές ομαδικές εμπειρίες.

Η τραγωδία μας διδάσκει ότι αν δεν το συνειδητοποιήσουμε αυτό και προσπαθήσουμε να αποκηρύξουμε το παρελθόν, τότε στην καλύτερη περίπτωση, θα είμαστε προορισμένοι να επαναλάβουμε ό,τι έχει προηγηθεί, και στη χειρότερη, να καταστραφούμε από αυτό.
Σε πολλά ηθικά διλήμματα, δεν υπάρχουν σαφείς απαντήσεις.

Τραγωδία δεν είναι ο θρίαμβος του κακού επί του καλού, αλλά η ταλαιπωρία που προκαλείται από τον θρίαμβο ενός καλού έναντι του άλλου.

Η τραγωδία αφορά ηθικά υπερασπίσιμους αλλά ασύμβατους στόχους.

Η Συνέχεια στο Δεύτερο Μέρος

από τον AndyOwen
12 Δεκεμβρίου 2023
από τον ιστότοπο Psyche

Επίσης από ΕΔΩ ...

https://www.bibliotecapleyades.net/